Çoğu erkek egemen toplumda olduğu gibi, aslanın ağzındaki ekmeği kapmada kadınlar geri planda kalıyor ülkemizde. “Genç” olarak tanımlanan 15-24 yaş grubu, okulda olmak yerine işgücü pazarına çıkmışsa, onlar da yetişkin erkeklerin arkasında kalırlar. Dolayısıyla kadın ve gençler iş bulmada dezavantajlı gruplardır. İşsizlik, bu kategorilerde daha yüksektir.

Hükümetin kadın ve genç istihdamını özendirmek üzere sigorta primini üstlenme teşvikine rağmen, 2011 Kasım sonuçları, erkeklerde işsizlik oranını yüzde 8.6 olarak gösterirken kadınlarda bu oran yüzde 10.4, gençlerde yüzde 20’nin üstünde.

Kadın ve genç istihdam edenlerin sigorta primleri SGK’ye genel bütçeden aktarıldı. Bunun için 2010’da 3.8 milyar TL, 2011’in Kasım sonuna kadar da 4.3 milyar TL ödendi. Bu teşviklerle Kasım 2010-2011 döneminde kadın ve genç işsizliğinde ne kadar yol alındı?

2010 büyümesinin 2011’de de sürmesiyle istihdam arttı. İşgücü piyasasına 1 milyon 31 bin kişi girerken bunlar ve işsizler stokundan 382 bin kişi iş buldu. Yani bir yılda 1 milyon 413 bin kişiye istihdam yaratıldı. Ancak bu istihdamın hem sektörel kırılımı, hem de erkek-kadın arasında paylaşımı ayrıca dikkate alınmalı.

Yaratılmış görünen 1.4 milyonluk istihdamın yaklaşık yüzde 22’si tarımda görünüyor. Tarımda istihdam yaratılışı şaibeli bir durum. Tarımda istihdam yaratıcı bir büyüme olmaması, tarımda istihdamı inandırıcı olmaktan uzaklaştırıyor.

Tarımı bir kenara bırakırsak, bir yılda yaratılmış görünen istihdam, 1 milyon 105 bin. Peki bu işler kadın-erkek arasında nasıl paylaşıldı. Bekleneceği gibi, erkekler işlerin yüzde 64’ünü, kadınlar yüzde 36’sını aldılar. Kabaca, her 3 işten ikisini erkekler, birini kadınlar kaptılar. Böylece kadın ve erkek işsizliği 2 puan dolayında düştü, ortalaması da yüzde 9.1 oldu.

***

Peki erkekler nerede, kadınlar nerede iş buldular? Çarpıcı ortak bir nokta şu: İmalat sanayii, kadınlara kapısını kapatırken, hatta kapı dışarı ederken iş bulan erkeklere de ancak yüzde 1 oranında ekmek kapısı oldu. Bir yılda tarım dışında iş bulan 713 bin erkeğin üçte biri inşaat ve gayrimenkul sektöründe iş buldu. İş bulanların yüzde 16’sı ticaret, yüzde 10 kadarı ulaştırma-taşımacılık, yüzde 9’u enerji sektöründe (su, gaz vs.) istihdam edildi.

Tarım dışında iş bulan kadınlar ise 392 bin işin yüzde 40’a yakınını sağlık sektöründe buldular. Onu yüzde 16’ya yakın payıyla izleyen turizm, kadınların ekmek kapısı oldu. Perakende ve toptan ticarette kadınların yüzde 14’ü iş bulurken kamu yönetimi de yüzde 9 oranında kadınlara iş kapısı oldu. Son 12 ayda kadınlar imalat sanayiinden ise kan kaybına uğradılar ve 32 bin kadın sanayideki işi kaybetti.

15-24 yaş grubu işgücünden, son 12 ayda 244 bini iş buldu ve bu işlerin yüzde 28’i genç kadınlara, yüzde 72’si genç erkeklere “nasip oldu”. Genç işsiz sayısı 150 bin kadar azaldı ama genç işsizliği tarım dışında hâlâ yüzde 20 ve kadınlar arasında yüzde 25’e yaklaşmış durumda.