Mümtaz Soysal

Sistemin Çareleri

12 Ocak 2013 Cumartesi


DEMOKRATİK rejimler kusurlarını ve yanlışlarını kendi içlerinde çözebilir durumda olmak zorundadırlar. Yoksa, o rejimlerin iktidarları, yine demokrasi gereği, serbest seçimlerle el değiştirir ya da darbelerle, hatta ihtilallerle yıkılırlar. Parlamenter sistem ya da başkanlık ve yarı-başkanlık gibi yönetim sistemleri darbeleri ve ihtilalleri önlemek üzere vardır.
Cumhurbaşkanının genel oyla seçilir duruma getirilişinden beri yarı-başkanlığa biraz kaymış olan sistemimiz yine de özündeki parlamenter niteliğini sürdürmektedir; yani kuruluşu ve işleyişi parlamentonun güvenine dayanır. Parlamentoya yansıdığı varsayılan çoğunluğa dayalı bir iktidar, bu bakımdan halk yığınlarının gereksinimlerini, beklentilerini, sunulan hizmetlere ilişkin eleştiri ve yakınmalarını sürekli göz önünde tutmayı görev bilmelidir.

\n

Böyle basit doğruları tekrarlama gereği şundan doğuyor: Bu günlerde iki önemli alanda haklılığı kolay yadsınamayacak tepkiler var halk yığınlarında: Eğitim ve adalet hizmetleri bakımından.

\n

İlk ve öğretimde “dört artı dört”lü değişikliklerden uzun uzadıya söz etmeye gerek yok: Öğrenciler, öğretmenler ve ana babalar âleminin kargaşa, çalkantı, şaşkınlık ve ufuksuzluk yakınması hiç bitmiyor.
Adalet hizmetine gelince, yargıçlardan ve savcılardan yakınmanın ve onları suçlamanın anlamı ya da yararı yok: Yargıçların bağımsızlığına saygı göstermek zorundayız, savcılar ise yasalar çerçevesinde davranmakla görevli. Dolayısıyla, her şey iktidarın elindeki yasama çoğunluğunun tutumuna bağlı: Yasaları değiştirecek ve uygulayanları denetleyecek olan onlardır; sorumluluk da onların.

\n

Böyle bir sorumluluk arayışının bağımsız yargıya karışmak ve üzerlerine baskı uygulamakla hiç ilgisi yok. Karışma ve baskı, olsa olsa yargıçlar ve savcılar üzerine değil, “mevzuat” üzerinedir. Dolayısıyla, mevzuatı oluşturanların ve değişmesi gereken yanlarını uygulamada tutanlar üzerine.

\n

Demek ki, asıl çare sorumlu bakanların değiştirilmesidir.
Parlamenter sistem, bu tür değişiklikler yapılmadıkça ister istemez sonuçta seçmenlerin oylarıyla iktidarların değiştiği sistemin adıdır.

\n


Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları

Çelişki Korkusu 19 Mart 2014
Acı 14 Mart 2014

Günün Köşe Yazıları