Büyük kentlerde talan alanları artık neredeyse tükendi. Buralarda o nedenle tarihsel dokunun tahribi pahasına “yenilenme”, “düzenleme”, “kentsel dönüşüm” ve yatay büyüme tıkandığı için dikey büyüme söz konusudur. Ama Anadolu’da henüz bakir alanlar var ve şimdi gözler o taraflara dikilmiştir.
Can sıkıcı çevreciler olmasa bu yeni bölgelerde de işler tıkır tıkır yürüyecek, özellikle sahiller çok yıldızlı otellerle kapatılabilecek, Türkiye çarpık marpık “modernleşecek”, “ilerlemeyi” sürdürecektir.
Bu babta aslına bakarsanız çevrecileri fazla takmaya gerek yoktur. Onlar yalnızca işi geciktiren, can sıkan, pürüz yaratan, satın alınamayan tuhaf insanlar, tahammül edilmesi gereken yaratıklar olarak kalmaya mahkûmdurlar. Kim bu gidişin, bu “modernleşmenin” önünde durabilir ki? Yasa, mahkeme, bilirkişi, mimar, mühendis, oda moda, bunları geçin bir kalem. Zaten pek yavaş işleyen mahkemeler karar verene kadar ne Taksim kalır, ne Datça.

***

Dünya artık kurtarılabilir olmaktan çıkma noktasına geldi dayandı. Bunu solcular yıllardır söylerler ve söylerken de bilimsel bir temele dayanırlar. Bu bilimsel temel, her türden çarpıtmaya, geliştirilemeyeceği, sürekli büyüyen sisteme sıkı sıkı bağlı sorunlara yanıtlar veremediği iddiasına karşın, tek çare olarak sık sık dile getirilen bilimsel temeldir. Gittikçe zenginleşen bu temelin merkezinde Marksizm ve onun kapitalizmi derinlemesine tahlili yer alır. Bu tahlili ciddiye almayanlar günü gelir tökezlerler. Aslında bunalımdan bunalıma koşan, sık sık tökezleyen sistemin savunucuları da durumun çoktan farkındalar; ama bu arada dünyamız da kurtarılabilir olmaktan çıkma noktasına geldi neredeyse.
Geçen hafta değerli hocamız Korkut Boratav Sol Haber internet sitesinde, NASA’nın hazırlattığı bilimsel bir raporda da bu gerçeğin teslim edildiğini yazdı. Arkadaşımız Mustafa Kemal Erdemol da aynı raporu Cumhuriyet okurları için bir kere daha özetledi. Özetin özeti ise şöyledir:

***

Kapitalist dünyanın uzay araştırmalarından sorumlu kuruluşu NASA’nın üç bilim adamına hazırlattığı “sistemin çökmesi olasılıklarını ve çözüm yollarını” araştıran raporda, kaynakların eşit dağıtılmadığına yani sınıflar meselesine ve doğanın tahribine dikkat çekiliyor. Ekonomik katmanlaşmanın yani kaynakların eşitsiz dağılımının ve doğanın, ekolojinin tahribinin sistemin çöküşüne yol açacak temel nedenler olduğu belirtiliyor.
Çare ne peki? Eğer doğanın yok edilme hızı (oranı) sürdürülebilir bir düzeye indirilebilir, kaynaklar eşit dağıtılırsa çöküntüler önlenebilir. Tabii üç çocuklu beş çocuklu büyüme heveslerine de, nüfusu savaşlarla eritme modellerine ya da çağdışı Malthus’çu zırvalara pirim vermeden dur demek gerekiyor.

***

NASA gibi bir kuruluş neden böyle bir araştırmaya kaynak ayırır ki?
Gerçeklerin bir şekilde ortaya çıkma huyu var da ondan. Siz istediğiniz kadar tarihin sonunu, kapitalizmin ebedi zaferini, Marksizmin çağının geçtiğini ilan edin, doğa ve sistemin çelişkileri size acı gerçeği hatırlatacaktır. Birdenbire “Yahu bu gemide biz de yaşıyoruz, han, hamam, apartıman, zenginliklerden daha fazla pay almak, artı değeri lüpletmek tamam da, sistemle beraber çöküp gitmek de var” kaygısıyla, bilim insanlarına yalnızca sistemin gelişmesinin tek alameti haline getirilmiş teknoloji için değil, bu türden daha temel sorunlar için de başvurulabiliyor.
Bilim insanları zaten yıllardır söylüyorlardı; demek ki NASA da Mars’tan umudu kesince dünyaya dönmeye ve “ne kurtarabilsek kârdır” diye bakmaya karar vermiş... Kapitalistler bu rapordan hoşlanmamışlar. NASA da zaten “rapor yazanları bağlar” deyip çıkmış işin içinden...
Rapor gerçekleri yazmış ama siz kârdan, artı değerden gönüllü olarak vazgeçemezsiniz ki zaten..