‘LIEDLER VE OZANLAR’ VE ‘HINDEMITH RAPORLARI’

>Gül Sabar “Liedler ve Ozanlar” kitabında Lied kültürü konusundaki eksikleri, kendi kültür birikimiyle birleştirmiş ve 592 sayfalık bir kitap yazmış. “Hindemith Raporları”, bestecinin 50. Ölüm yılında Şefik Kahramankaptan tarafından yayına hazırlanmış ve Sevda Cenap And Vakfı tarafından yayımlanmış.

Son zamanda elime geçen değerli kitaplar arasından ikisini sizlere tanıtmak istiyorum: Bunlardan birisi Liedler ve Ozanlar başlığını taşıyor. Değerli şan pedagogu Gül Sabar yazmış, PAN Yayıncılık’tan basılmış. Uzun yılların eğitimcisi, Lied kültürü konusundaki eksikleri, kendi kültür birikimiyle birleştirmiş ve 592 sayfalık bir kitap yazmış. Özellikle henüz dil bilmeyen genç şancılarımız için bulunmaz bir el kitabı. Müzik tarihinde neredeyse ne kadar belli başlı lied varsa güzel bir Türkçeyle çevrilmiş, bestelendiği ortam anlatılmış ve lied’in yapısal içeriği incelenmiş.
Lied, şiirle müziğin zarif evliliğidir. Mutlaka her opera sanatçısı iyi bir lied müzisyeni değildir. İyi bir lied yorumcusu kısacık bir süreyi içeren şarkısında bağırıp çağırmadan, şiirin özünü müziğin özüyle örtüştürür. Gül Sabar zamandizinsel olarak ilk uygarlıklardan başlamış, her çağın kendine göre şarkı söyleme töresini incelemiş. Dinsel ezgiler kadar dünyasal aşk ezgilerinden yola çıkmış, değişik coğrafyalardaki lied yorumuna değinmiş ve bir lied resital programı yaparken nelere dikkat etmeli gibi öğütlerle çalışmasını tamamlamış. Gül Sabar’ın kitabı her şancının elinde olması gereken bir yol haritası. Aynı zamanda radyoda klasik müzik programları hazırlayıp sunanların ve konser programları yazanların da temel başvuru kaynaklarından biri olacak.
‘Hindemith Raporları’
Hindemith Raporları, bestecinin 50. ölüm yılında Şefik Kahramankaptan tarafından yayına hazırlanmış ve Sevda Cenap And Vakfı tarafından yayımlanmış. Çağımızın ünlü Alman bestecisi Paul Hindemith (1895- 1963), ülkemizde yapıtlarıyla pek tanınmaz. 1930’ların ortalarında müzik ve toplum uzmanı olarak Ankara’ya gelerek hazırladığı raporlarla bilinir. 1935/1936/1937 tarihli raporları klasik müzik kültürünün oluşması için toplumumuzun gereksinmelerini içerir. Ankara Devlet Konservatuvarı’nın kuruluşu onun hazırladığı müfredata dayalıdır. Opera ve bale eğitimi ve temsillerinin başlatılıp yerleştirilmesi çabalarına da yön vermiştir.
Türkiye Cumhuriyeti tarafından imzalanan bir sözleşmeyle Hindemith’e hazırlatılan bu raporlar Milli Eğitim Bakanlığı yangınında imha olmuş! Neyse ki Almanca orijinalleri Hindemith Enstitüsü arşivlerinde korunmakta. SCA bu kopyaların Elif Damla Yavuz tarafından Almancadan Türkçeye çevrilmesini sağlayarak, yıllardır bölük pörçük bildiğimiz tarihi belgelerin aslını gün yüzüne çıkartmış oldu. Bu raporların araştıırlması ve basılması sürecinde günümüz Türkiye’sinde öne çıkan bürokratik engeller ise hayret verici. Kim bilir, otoritelerimiz neredeyse seksen yıl önce kaleme alınmış kültürel eksiklerimizin hâlâ geçerli olduğunu göstermekten çekinmişler herhalde.