Yarım asır kadar önce benim de hocam olan Prof. İdris Küçükömer Demokrat Parti dönemi için, “Türkiye’de sağ sol’dur; sol da sağ” demiş ve hem sol hem Cumhuriyetçiler arasında büyük bir şaşkınlık yaratmıştı. AKP onu iktidara ilk geldiğinde epey kullandı.
Şimdi de Trump, ABD’de sisteme ve statükoya karşı çıkan hızlı bir işadamı (ve kapitalist) olarak Clinton destekçilerinin statükoculuğuna üstün gelerek seçimleri kazandı.
- Kapitalist sistemin “kendi tarafları içindeki iç kavga mı?”
- ABD’nin “küresel ve ulusal kimlikleri arasındaki çekişme mi?”
- Ülkenin kozmopolit yapısı içindeki yeni arayışların sonucu mu?
Trump’ın “siyah” Obama ve “bayan” Clinton karşısında “doğuşu”, küresel boyutta yaratılan siyasal ve ekonomik krizlerin ve savaşların bir sonucu mu?
Favori karşısında sürpriz’in kazanması, belki de bunların hepsi birden oldu.
Hayatımızın ve Türk-Amerikan ilişkilerinin 50 yılını anlattığım emekli diplomat (ve halen papaz) John Mohlke çok şaşırmış ve üzülmüştür herhalde. (*)
Son telefon konuşmamızda bana, “Demokrat Partili gençlerle sohbetler yaptığını” anlatmıştı, Cumhuriyetçileri sevmezdi! Ama Cumhuriyetçiler içinden bir Demokratın çıkacağını tahmin edemezdi.
Ortadoğu’da yaşanan radikal İslam terör örgütleri; bunların Avrupa ülkelerine yansıyan uzantıları ilginç bir sağ, tutucu ve kapanma ortamı yaratmıştı. Terörden ABD de nasibini almaya başladı. Bu ortam da eskiye, büyük Amerika’ya dönüş söylevleri ile Trump’ın “yeni Amerika’sına” yol açtı.

AKP’yi anımsatır mı?
Trump’ın zaferi bana biraz, AKP’nin 2002’de gelişini hatırlattı. Statükoya karşı açılma, özgürlük, demokrasi söylevleri ile geldiler.
Kapanma, demokrasi dışı gelişmeler, 200 yıllık geriye gitmeler, Avrupa’dan uzaklaşmalar, Ortadoğululaşma sonucu doğdu.
Trump’ta bir fark var; o sanki Avrupa’ya yeniden dönüş yapıyor. İngiltere’nin AB’den kopmasına karşı. ABD ile Avrupa ve hatta Rusya yakınlaşması istiyor.Bakalım sistem izin verebilecek mi?

                                     
(*) E. Manisalı: Manastır’da Bir Amerikalı, Derin Yay, 2005