AKP hareketinin son 10 yılında üç dayanak bulunmaktadır:
1) Cumhuriyet döneminde kendisini dışlamış hisseden dinci ve aşırı tutucu oluşumların kendilerine “alternatif bir yol ve ortam hazırlamaları”...
2) İkinci dayanağı AKP’nin “Cumhuriyet’in birikimlerini çözerek, özelleştirerek hatta yabancılaştırarak” bunlardan, geçici bir süre için bile olsa büyük kaynak ve “dışsallıklar sağlamasıdır”...
3) AKP’nin üçüncü dayanağı ise “1990 sonrasının yeni küresel (ve emperyalist) ortamında” kendine dış destek bulmasıdır. Küresel konjonktür, postmodern yeşil kuşağın (Ilımlı İslamın) oluşması ile ortaya çıktı.
Ortadoğu BOP ile yeniden şekillendirilirken AKP bu oluşumda önemli bir misyon üstlendi. Bu üç faktör AKP’nin “uzun süre ve oldukça güçlü bir konumda” iktidarda kalmasına yol açtı. Bu süre içinde AKP aynı zamanda AKP’ye (ve Erdoğan’a) has yeni bir yapılanma içine girdi.
- Ekonomik çözüştürmelerle Cumhuriyetin bütün iktisadi birikimlerinin mobilizasyonu...
- Doğan değerlerin piyasaya çıkarılıp satılmaları...
- Büyük inşaat ve imar projeleri ile yaratılan olağanüstü rantlar...
- Ekonominin bir arka bahçe anlayışı içinde küresel kapitalizme entegrasyonu AKP için büyük dışsallıklar yarattı.
Ancak bu dışsallıklar “mevcut birikimleri tüketip pazarlayarak sağlanmakta”. Öte yandan dış borçlar ve açıkla finanse edilmektedir.
Bütün bunlar AKP’ye (ve Erdoğan’a) has bir yeniden yapılanmanın ortaya çıkmasına yol açtı. Sadece iktisadi değerler değil, demokrasi ve ahlaki değerler de değiştirildi.
Böylesine büyük ve sistemi altüst eden yeni yapılanma ve “yeni Türkiye”, ancak demokrasiden uzaklaşılarak sağlanabilirdi. Çünkü bütün bu gelişmeler hukuk düzeninin ve ahlaki değerlerin zayıflaması sonucunu doğurmak zorundaydı.

Çağdaş değerler ne durumda?
Yeni Türkiye şu sonuçları doğurmak zorundaydı:
- Çağdaş küresel uygarlık değerlerinden uzaklaşıldı...
- Ahlaki değerler bozuldu...
- Hukukun üstünlüğü kayboldu, öz değerlerine karşı çıkıldı...
- Dini değerlerin yerini dinci değerler aldı. Din siyasetin aracı oldu...
- Demokrasinin vazgeçilmez öğesi laiklikten uzaklaşıldı...
- Atatürkçülük ve Cumhuriyetin öz değerlerine karşı çıkıldı.

AKP’yi güçlendiren dayanaklar aynı zamanda AKP’yi zayıflatacak işlevselliklere sahiptirler:
- Dindarlıktan dinci yapılanmaya gidiş İslamın pozitif değil, negatif öğelerinin çalışması sonucunu doğurur. Kapanmayı, kutuplaşmayı ve akılcılıktan uzaklaşmayı gerektirir.
- İktisadi olarak dış ilişkilerde “eksi ekonomiler” çalışmaya başlar. Aşırı dış bağımlılığın ve açıkların yarattığı sakıncalar görülür.
- Kamusal yarar ve bireysel yarar arasındaki dengeler çökmeye başlar. Kamusal yarar alanında tahribat yaygınlaşır.
- Demokrasiden uzaklaşmanın yarattığı olumsuzluklar yaygınlaşır, toplumda hoşnutsuzluklar artar.
AKP iktidarı başta saydığım üç faktöre bağlı olarak sağladığı “dışsallıklar” dönemini tamamlamıştır. Süreç artık tersine dönmüş bulunuyor.

Tersine dönenler
Ancak sıraladığım yapay dışsallıklar kısa bir süre daha etkisini sürdürebilir. Eğilimlerin (trendin) tersine döndüğü kesindir.
Türkiye iç ve dış dinamikler açısından yeni bir sürece girmiştir. Dış siyasi ve iktisadi ilişkilerde bunun sonuçları ortaya çıkmaya başladı.