Yazarlar Günün Köşe Yazıları Spor Konuk Yaşam Tüm Yazarlar
Conway Düğümü
Lisa Piccirillo, ABD Texas Üniversitesi’nde doktora öğrencisidir. Boş zamanlarında çalışarak, kısa sürede, 50 yıldır çözülemeyen bir matematik sorunu olan “Conway Düğümü”nü çözmeyi başarmıştır. Çözümün evrelerini abartmadan açıklarken, şaşkına dönen profesörü Cameron Gordon, “Anlatırken neden heyecan duymuyorsun!” deyince, gülümsemekle yetinir.
Conway Düğümü’nü, 1970 yılında İngiliz matematikçi John Horton Conway’in gündeme getirdiğini, 2018’de katıldığı bir seminerde duyan Piccirillo, çözümü birkaç ay önce Annals of Mathematics adlı bilimsel dergide yayımlanınca Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde öğretim üyeliğine getirilerek ödüllendirilir.
Gordion düğümü
Bir başka düğüm de MÖ 334 yılında Anadolu’da, Ankara yakınlarındaki Gordion’da çözülmüştür. Dünyaya egemen olmak amacıyla ordusunun başına geçerek doğu seferine çıkan Büyük İskender’in yolu Frigya’ya düşer.
Frigya Kralı Gordios’un arabasının boyunduruk kayışı, uçları içe kıvrılarak düğümlenen kızılcık ağacının kabuğundan yapılmıştır. O güne değin, kayışın uçlarını bulup düğümü çözen olmamıştır. Ortalıkta, düğümü çözenin Asya’ya egemen olacağı söylentileri dolaşmaktadır.
İskender duyar da düğümü çözmeden ayrılır mı oradan!
Ama günlerce uğraşırsa da çözemez. Öfkeye kapılıp kılıcını çalınca düğüm kendiliğinden çözülür.
Bir işe koyulmak kolay görünse de sonuca varmak zordur. İskender Asya’ya egemen olmak isterken dönüş yolunda ölünce ordusu kurda kuşa yem olmuştur.
Söylenceler
Söylencelerde olaylar genellikle olumlu sonuçlanmaz. Bunun ayrımına, Köy Enstitüsü yıllarımda Sophokles’in Kral Oidipus tragedyasını okurken varmıştım.
Oidipus bir tartışmada Thebai Kralı Laios’un ölümüne yol açınca, halk yeni kral aramaya girişir. Sfenks’in şu sorusunu yanıtlayan Thebai’ye kral olacaktır:
Sabahleyin dört, öğleyin iki, akşamleyin üç ayaklı olan yaratık kimdir?
Yarışmaya katılanlar arasında Oidipus da vardır. Soruyu yalnızca o yanıtlar:
“O yaratık, insandır! Önce, kollarını da bacak gibi kullanarak emekleyince dört ayaklı olur. Gençliğinde iki ayak üstünde yürür. Yaşlılıkta baston ona üçüncü ayaktır.”
Kral seçilen Oidipus, kraliçeyle evlenmek zorundadır.
Her şey olupbittiğinde, öldürdüğü kralın öz babası, kraliçenin de annesi olduğunu öğrenince, iğneler batırarak iki gözünü de kör eder.
Bugün bile, yükselenlerin, dünya benim diyenlerin başına neler geldiğini duyunca, Oidipus’un, tragedyanın sonundaki sözünü günlerce dilimden düşürmem:
Bir insanın sonunu görmeden ona mutluluğa ermiş demeyin...
Algılama
Yaşanan olayları herkes düşüncesine göre değerlendirir. Tragedyada olaylar, insanın iradesini dışlayıp, yazgıyı öne çıkarma yönünde kurgulanır. Vurgulanmak istenen yazgının kaçınılmazlığıdır, yaratıcı değerlerin öne çıkması değildir.
Çoğunluk, İskender’in düğümü parçalamasını kahramanlık sayar. Oysa yapılması gereken düğümün uçlarını bulmakken, İskender egemenlere özgü kaba güç gösterimiyle kılıcı çalıp kayışı parçalıyor.
Piccirillo’ya gelince, direnerek boş günlerini verimli kılıyor. Sonuca varınca da kendisinden yüzlerce kez deneyimli bilim insanlarının önünde yer alıyor.
Yaşam, ancak sanatsal, düşünsel yaratılarla anlamlı kılınıyor. İnsan her çağda düşüncesini, duygusunu bilimle, sanatla üretimsel kılarak kendini yenileme çabasında olmuştur. Söylenceler, destanlar, belleğe kazınan şiirler, romanlar, sürekli yenileri eklenen bilimsel buluşlar insandaki ileriye dönük yaratma direncinin ürünüdür.
Yazarın Son Yazıları Tüm Yazıları
Günün Köşe Yazıları
Video Haberler
- Özel yeni üye kampanyasını başlattı
- Bugün 23 Nisan! Arşiv görüntüleriyle Meclis'in açılışı..
- Erdal Sağlam'dan ekonomi analizi!
- Belediye başkanı 'sıkıntı olmayan belediyemiz yok' dedi
- Özdağ'dan hükümete Dünya Bankası tepkisi
- Meclis'te gerilim
- Tarım Bakanlığı'nda 'Suriyelilere kadro' iddiası
- Özel, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ne zaman görüşecek?
- Davutoğlu'ndan yanıt
- Kırmızı ete yüzde 40 zam! Yurttaş isyan etti
En Çok Okunan Haberler
- 'Müzakere edilmez!'
- ‘Haddini bilsin, tepemin tasını attırmasın’
- 'Bir milletvekilliğine her şeyi sattın'
- Neler konuşuldu?
- CHP’nin yükselişi sürüyor
- 'AK Partili bakan yardımcısının toplam maaşı...'
- Mehmet Ali Yılmaz'ın ailesinden açıklama
- Son mesai saatinde 4.5 milyonluk fatura kesilmiş
- Erdoğan’dan ‘İsrail’le ticaret’ çıkışı!
- Çorlu tren katliamı davasında karar!