Ümit Kaftancıoğlu kimdir? Ne zaman ve kim tarafından öldürüldü? Cinayet cezasız kaldı

Öğretmen olarak meslek hayatına başlayan Ümit Kaftancıoğlu, TRT'nin sınavında başarılı olarak İstanbul Radyosu'nda halk edebiyatındaki çalışmalarını dinleyicilere aktardı. Gerçek edebiyatın, halk dilinde saklı olduğunu savunan deneyimli isim, edebiyat dünyasından da çeşitli ödüllere layık görüldü. İşte, Ümit Kaftancıoğlu biyografisi...

cumhuriyet.com.tr

Yayınlanma: 25.03.2022 - 11:43

Güncelleme: 25.03.2022 - 21:42

Sosyalist kimliğiyle bilinen Ümit Kaftancıoğlu, sağ-sol çatışmalarının yaşandığı 80'li yıllarda kendini 'Ülkücü' olarak tanımlayan Ahmet Mustafa Kıvılcım tarafından katledildi. Katil zanlısı müebbet hapis cezası almasına karşın 4 yıl cezaevinde kaldıktan sonra serbest bırakıldı.

CANAN KAFTANCIOĞLU, ÜMİT KAFTANCIOĞLU'NUN NEYİ OLUYOR?

Ümit Kaftancıoğlu'nun oğlu Ali Naki Kaftancıoğlu ile evli olan Canan Kaftancıoğlu, 2018 yılında yaptığı bir söyleşide, "İlkokuldayken kütüphaneye gittiğimde kütüphane müdürü bana bir kitap vermişti. O kitap Ümit Kaftancıoğlu'nun 'Dönemeç' isimli kitabıydı. Ümit Kaftancıoğlu'nu ilk kez o kitapla tanımıştım. Kitabı okuduğumda, bu topraklarda yalnız olmadığımı anlamıştım. Bana mücadele azmini aşılayan isimlerden biri Ümit Kaftancıoğlu'dur. Sonra mecburi hizmete gittiğimde, eşimin soyadının Kaftancıoğlu olması benim ona olan ilgimin artmasında rol oynadı. Ben Ümit Kaftancıoğlu soyadından gurur duyarım. Ama Kaftancıoğlu ve onun gibi on binlerce soyisim, ne ticarette ne siyasette ne özel yaşamda hiç bir yerde kullanılmayacak kadar kıymetlidir.

Canan Kaftancıoğlu: Gençlik yıllarımdan itibaren sol değerler gömleği giydim

ÜMİT KAFTANCIOĞLU'NUN HAYAT HİKAYESİ

1935 yılında Ardahan'ın Hanak ilçesinin Koyunpınarı köyünde dünyaya geldi.

İlkokul eğitiminin ardından Cılavuz Köy Enstitüsü'nden mezun oldu. Mardin'in Derik ilçesinde ilkokul öğretmenliği yaptı. Daha sonra Balıkesir Necati Bey Eğitim Enstitüsü Edebiyat bölümünü bitirip bir süre Rize'nin Pazar ilçesinde Türkçe öğretmenliği yaptı.

Askerlik görevinin ardından TRT'nin açtığı sınavı kazanarak, Köy Yayınları bölümünde göreve başladı. TRT İstanbul Radyosu'nda 'Av Bizim Avlak Bizim', 'Dilden Dile' ve 'Yurdun Dört Bucağından' gibi programlarla halk kültürünü, halk aşıklarını, halkın eksiğini ve sıkıntılarını mikrofona taşıdı.

"Gerçek edebiyatın halkın ağzında, dilinde olduğunu bilmeliyiz. Halkın sözlü edebiyatını yazıya geçirecek, değerlendirecek olanlar da halk çocuklarıdır" diyen Ümit Kaftancıoğlu, Anadolu'yu gezerek derlemelerle halkın sözlü yazınını ve halk türkülerini yazıya döktü. 'Evreşe Yolları Dar' ve 'Yüksek Yüksek Tepeler Ev Kurmasınlar' türküleri Ümit Kaftancıoğlu'nun derlemeleri arasında yer aldı.

Radyo programcılığı yanında edebiyat dünyasında da adını duyuran Ümit Kaftancıoğlu, 'Dönemeç' ile TRT Büyük Ödülü birinciliği (1970) ve 'Hakullah ile Milliyet Gazetesi Karacan Ödülü birinciliği (1972) aldı.

ÜMİT KAFTANCIOĞLU NASIL ÖLDÜ?

11 Nisan 1980 sabahı Ümit Kaftancıoğlu, 13 yaşındaki kızı Pınar'ı okula bırakmak için Mecidiyeköy Ortaklar Caddesi Ünsal Sokak'taki evinden çıktı. Kızıyla arabaya yürüdükleri sırada eşi Nurcan Kaftancıoğlu, kızının beslenme çantasına elma koyup koymadığını hatırlayamayınca babasının peşinden giden kızını eve çağırdı.

Geri dönüp annesiyle konuşan Pınar Kaftancıoğlu babasının yanına giderken iki kişi Ümit Kaftancıoğlu'na yaklaştı. Saldırganlar art arda ateş etmeye başladı. Ümit Kaftancıoğlu, kızının gözleri önünde 5 yerinden vurulmuştu. Saldırganlar daha sonra çalıntı olduğu anlaşılacak lacivert bir otomobille olay yerinden uzaklaştı.

Hastaneye kaldırılan Ümit Kaftancıoğlu, 45 yaşında hayatını kaybetti.

Ümit Kaftancıoğlu, 12 Nisan 1980 günü Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verildi. İstanbul Radyosu önünde yapılması planlanan törene Sıkıyönetim Komutanlığı izin vermedi.

ÜMİT KAFTANCIOĞLU'NU KİM ÖLDÜRDÜ?

Suikastin ardından tutuklanan Ahmet Mustafa Kıvılcım, polise verdiği ifadede Ümit Kaftancıoğlu'nu 'solcu olduğu için' ve 4 Nisan 1980'de öldürülen İsmail Gerçeksöz'ün intikamını almak için 'Müslüman Kardeşler Örgütü' adına öldürdüğünü söyledi. Öldürme emrini ise Ülkücü Gençlik Derneği Başkanı Hasan Küçük'ün verdiğini itiraf etti. Cinayeti İrfan Çakırca ile birlikte işlediklerini, Yusuf Teke adlı suç ortaklarının da arabayla onları olay yerinden kaçırdığını söyledi. Polis diğer sanıkları aramaya başladı ancak çoktan yurt dışına kaçmışlardı. Daha sonra ifadesini değiştiren Ahmet Mustafa Kıvılcım, Askeri Mahkeme tarafından ömür boyu hapse mahkum edildi fakat cezası Askeri Yargıtay tarafından bozuldu ve 4 yıl tutuklu kaldıktan sonra serbest bırakıldı.

O dönemde teröre kurban gidenlerin yakınlarına bağlanan maaş, Kaftancıoğlu ailesine bağlanmadı. Nurcan Kaftancıoğlu, eşiyle ilgili şunları anlattı: "Böbreklerinde ciddi bir rahatsızlık vardı. 'Sen ölürsen biz ne yaparız, hiç olmazsa çocukları düşün' dediğimde 'Beni eserlerim yaşatacak, çocuklarım benimle iftihar edecekler. Onlara bir şey bırakmıyorum ama bir raf dolusu kitap bırakıyorum' derdi."

Ümit Kaftancıoğlu'nun eşi Nurcan Kaftancıoğlu, edebiyat öğretmenliğinden emekli oldu. Bir oğlu ve bir kızı vardır. Doktor olan gelini Canan Kaftancıoğlu, CHP İstanbul İl Başkanlığı yaptı.

2005 yılından beri anısına her yıl 'Ümit Kaftancıoğlu Öykü Yarışması' düzenlenmektedir.