Bir New York panoraması!

Fotoğraf CEREN AKSAN MUMCU

Zülal Kalkandelen New York’u Yaşamak’ta (Remzi Kitabevi), bir dönemin haber değeri taşıyan, belki şimdi tarihin bir parçası olmuş olaylarını duyarlılıkla günümüze taşıdığı gibi bugün hâlâ güncel olanı da önümüze seriyor.

Kalkandelen, beş yıl yaşadığı New York’tan - ki okurken birkaç ay kalmak üzere gittiğini öğreniyoruz - Cumhuriyet Gazetesine New York’u anlatan yazılar yazmış, zamanın Roll, Aktüel ve Tempo dergileri için röportajlar yapmış, Cumhuriyetçi Parti ve Demokratik Parti kongrelerini yerinde izlemiş ve tüm bu uğraşlar içinde New York’ta ‘yaşamayı’ ihmal etmemiş.

Kitap okurunu iki farklı New York’un, 11 Eylül saldırısı öncesi ve sonrası ile salgın dönemi öncesi ve sonrasının New York’un içine, derinliklerine götürüyor.

Kitabın birinci bölümünde 11 Eylül’ü de kapsayan beş yıllık zaman dilimi anlatılıyor. Yazar, 11 Eylül gününün yarattığı olağanüstü paniği ve sonrasında yaşananları, Saramago’nun Körlük kitabındaki, tanınmayan bir virüs tarafından kör olan insanların yaşadığı dehşete benzetiyor.

TARİHİN DEĞİŞTİĞİ GÜN; 11 EYLÜL!

Ve “tarihin değiştiği gün” dediği 11 Eylül’den sonra ülkede yaşanan değişimleri söz gelimi milliyetçilik duygularının hiç olmadığı kadar artışını, başta Müslümanlar olmak üzere, dışarıdan gelen herkesin potansiyel bir terörist olarak görülmesini, korku virüsünün insanları nasıl esir aldığını - ki korku yirmi yıl sonra bu kez Covid-19 adlı gerçek bir virüsle bu kez bütün dünyayı esir alacaktır -, ekonomik ve sosyolojik buhranı aktarıyor.

2005 SONRASI ABD!

Kitabın yeni baskısına eklenen bölümdeyse yazarın yurda döndüğü 2005’ten sonraki dönemdeki ABD’yi okuyoruz.

Kalkandelen’in gerek kişisel nedenlerle gerekse çalıştığı Cumhuriyet Gazetesi adına, kongreleri takip etmek için sık sık gittiği ABD’deki gözlemlerini paylaşırken; Obama’nın ABD Başkanı olmasına ve büyük mücadeleler vermesine karşın, ülkede süre giden ırkçılığın boyutlarının olumlu anlamda hiç değişmediğini ve Covid-19’la birlikte ise ülkenin kimlik değiştirdiğini ortaya koyuyor.

Bir kenti tanımak için arka sokaklarını dolaşmalı derler. Yazar da tam olarak bunu yapıyor ve dar sokaklardan içeri girerek gerçekçi bir resim çiziyor.

ANBEAN ANILAR VE YALIN HİKÂYELER

Kente ilişkin her temel bilgi abartısız, yalın hikâyelerle sunuluyor. Yazarın kendi hikâyeleriyle… Öyle ki New York’u Yaşam, anbean bir anı kitabına dönüşüyor.

Bir bakmışsınız metrodasınız, ya da Manhattan Köprüsü’nün üzerinde. Bir bakmışsınız Times Meydanı’nda veya Washington Square Park’tasınız, çimlere uzanmış titrek sesli bir blues şarkıcısının içinizi sımsıcak yapan müziğini dinliyorsunuz.

Yoruldunuz mu? Buyrun Cafe Lalo’da bir kahve içelim. Aç mısınız? İsterseniz vegan restoranlardan birinde hemen bir yer ayırtalım. Bir işe mi ihtiyacınız var? İşte size iş bulmanız için yararı dokunabilecek tüyolar.

İkinci el mağazalarına gitmek isterseniz doğru adres St. Marks Place’dir. Sanat galerileri, kütüphaneler, konserler, festivaller derken bir bakmışsınız, kitabı bitirmişsiniz…

FOTOĞRAFLARLA NEW YORK!

Bu hikâyeler ayrıca, sonrasında da aklınızda kalacak ansiklopedik olmayan, yaşayarak edinilen bilgileri de içeriyor. Meselâ “You’ve Got Mail” filminin bir sahnesinin Cafe Lalo’da çekildiğini öğreniyoruz. Ya da Meg Ryan’la Bill Crystal’ın rol aldıkları “When Harry Met Sally” filminin Katz’s Deli’de…

Elbette bir mega kent anlatmakla kolay kolay bitmez. Zülal Kalkandelen de sözcüklerini noktaladığı yerde objektifine yansıyan görüntülerini devreye sokmuş. Her bir fotoğrafın öyküsü var ve pek çoğuna kitapta yer verilmiş.

Okuyamadıklarımızsa, tamamen hayal gücümüze kalmış. İyisiyle kötüsüyle başına gelen her türlü duruma karşı direnmiş bir New York’u bir de yaşayan bu fotoğraflarda görün derim.