Zamlar tam gaz

Yılbaşından bu yana hem elektriğe hem de doğalgaza iki kere zam yapıldı. Zamların devamı ise gelecek. BOTAŞ, santrallara ve sanayiye sattığı doğalgaz fiyatını 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere yüzde 9.7 arttırdı. Fiyat artışıyla OSB’de elektrik üretimi amacı dışı kullanım için her 1000 m3 başına düşen fiyat 796 TL’den 873.21 TL’ye çıktı.

Yine aynı tarihten itibaren yüksek tüketimi olan sanayi abonelerinin elektrik fiyatına da, geçen yıl sonuna göre yüzde 26.88 zam geldi. Sanayicilere göre zamlar üretimin önünü kapatacak.

Geçen hafta mesken kullanıcılarının elektrik fiyatlarına 1 Nisan 2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yüzde 2.9’luk zam yapılmıştı. Elektrik fiyatını oluşturan kalemlerden enerji bedeline yapılan zammın yüzde 5.95 olması; bu kalem üzerinden oransal olarak kesilen fon-vergi benzeri kesintilere de zam yapılması anlamına geldiği için aylık asgari 230 kilovat saatlik (kWh) elektrik tüketen bir hanenin faturası 106 TL’ye çıktı. Böylece 2017 yılsonuna göre konut kullanıcılarının elektrik faturalarına yapılan zam yüzde 11.95’e ulaştı. Elektriğin ana girdi olduğu büyük sanayi kuruluşları için ise nisan ayından itibaren çok daha yüksek elektrik faturaları ödeme zorunluluğu doğdu.

Devamı gelecek

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı Mustafa Yılmaz, elektrikte ortaya çıkan maliyet artışlarının biriktirilerek yıl sonunda toplu bir zam olarak yansıtılmasının doğru bir uygulama olmayacağını savunarak, “Bu durumdan hem vatandaşımız zarar görür hem de sektörümüz. İhtiyaç hasıl olması halinde küçük düzeyli bu tip fiyat artışlarını uygulamak doğru olacaktır” açıklaması yaptı.

Fazla tahsilat

Elektrik Mühendisleri Odası’na (EMO) göre, Türkiye yıllık elektrik tüketiminin 290 milyar kilovat saat alınarak, elektrik tüketiminin yaklaşık yüzde 22’sinin konutlar tarafından gerçekleştirildiği dikkate alındığında; yapılan zam nedeniyle mesken kullanıcılarından 1 yılda 3.14 milyar TL fazladan tahsilat yapılacak. Yine bu zamla birlikte elektrik faturası üzerinden kesilen vergi benzeri kalemlerin yükü de arttı. Katma Değer Vergisi olarak 4 milyar 488 milyon TL, yüzde 5’lik Belediye Tüketim Vergisi kapsamında 780.5 milyon TL, yüzde 2’lik TRT payı kesintisi kapsamında 312.2 milyon TL, yüzde 1’lik Enerji Fonu kapsamında 156 milyon TL olmak üzere 1 yıl içinde hanelerin elektrik faturaları üzerinden toplam 5.7 milyar TL vergi ve benzeri kesinti yapılacak.

Haklı gerekçesi yok

Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu, elektrik ve doğalgaza gelen zamların petrol fiyatları ya da diğer ürün fiyatlarının artmasından kaynaklanmadığına işaret ederek, “Bu zam gazın kendisinden değil genel ekonomik sorunlardan ve belirsizliklerden dolayı artırıldı. Petrol fiyatları arttı diye gaz fiyatları ertesi gün artmaz, dört ayda yapılan ikinci zammı haklı kılacak bir artış yok ortada” denildi. Zamların, cari açık ve BOTAŞ’ın açıklarını kapatmak için yapıldığını vurgulayan çalışma grubuna göre, bazı yabancı sermayeli enerji şirketlerinin ise Türkiye’den ayrılacağı öngörülüyor. İş dünyası ise yapılan zamların rekabet gücünü azaltmasından endişeli. Sanayiciler “Doğalgaz ve elektrik fiyatlarındaki yükseliş ve buna döviz kurlarındaki artış da eklenince üreticisiyle, tüketicisiyle ağır bir bedel ödemek durumunda kalıyoruz. Zam enflasyonla mücadelede de Türkiye’yi geri düşürecek” açıklaması yaptı.