Twitter kuşunun kafesi aralandı

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın “kökünü kazıyacağız” diyerek hedef aldığı sosyal paylaşım sitesi Twitter’a uygulanan erişim yasağına yargı “dur” dedi. Türkiye Barolar Birliği’nin (TBB) başvurusu üzerine Ankara 15. İdare Mahkemesi, Twitter’ı kapatan kararın yürütmesini durdurdu. Yasağın Türkiye Cumhuriyet Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ile güvence altına alınan ifade ve haberleşme hürriyetini kısıtlayabilecek nitelikte olduğunu vurgulayan mahkeme, kararı veren TİB ve BTK’ye yasağın hukuki dayanağının ve hangi yetkiye dayanarak alındığını sordu. Mahkeme, bu iki kurumdan da savunma istedi.

Mahkeme başkanının muhalefet ettiği kararın gerekçesinde, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 90. maddesi ile onaylayarak kabul edilen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “ifade özgürlüğü” başlığını taşıyan 10. maddesine şöyle yer verildi:

“Herkes ifade özgürlüğü hakkına sahiptir. Bu hak, kamu makamlarının müdahalesi olmaksızın ve ulusal sınırlara bakılmaksızın, bir görüşe sahip olma, haber ve düşünceleri elde etme ve bunları ulaştırma özgürlüğünü de içerir. Bu madde, devletin radyo yayıncılığını, televizyon ve sinema işletmeciliğini izne bağlamasına engel değildir. Bu özgürlükleri kullanırken ödev ve sorumluluk içinde hareket edilmesi gerektiğinden, ulusal güvenlik, ülke bütünlüğü veya kamu güvenliği, suçun veya düzensizliğin önlenmesi, genel sağlık ve genel ahlakın korunması, başkalarının şeref ve haklarının korunması, gizli bilgilerin açığa vurulmasının önlenmesi, yargılama organının otorite ve tarafsızlığının korunması amacıyla, demokratik bir toplumda gerekli bulunan ve hukukun öngördüğü formalitelere, şartlara, yasaklara ve yaptırımlara tabi tutulabilir.”

Özgürlüklere vurgu

Kararda temel hak ve özgürlüklerin yalnızca anayasanın ilgili maddelerinde gösterilen nedenlerle sınırlandırılacağı, temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılamayacağı, bunun hangi hallerde durdurulacağı ve herkesin haberleşme özgürlüğüne sahip olduğunu güvence altına alan ve haberleşme hürriyetinin hangi hallerde engelleneceği veya gizliliğine dokunulacağını düzenleyen anayasanın 13, 14, 15. ve 22. maddeleri sayıldı. Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetine ilişkin anayasanın 26. maddesinde ise herkesin düşünce ve kanaatini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahip olduğunun hüküm altına alındığına dikkati çekilen kararda, yürütmeyi durdurmanın gerekçesi şöyle açıklandı:

“Dava konusu işlemin ‘twitter.com’ isimli internet sitesine erişimin tamamen engellenmesine ilişkin olması, bu durumun Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve AİHS ile güvence altına alınan ifade ve haberleşme hürriyetini kısıtlayabilecek nitelikte olması ve uygulanması halinde, telafisi güç zarar doğrulabilecek nitelikte bulunması nedeniyle, davalı idarelerin savunması ve ara kararı cevabı alınıp ya da savunma ve ara kararına cevap verme süresi geçip yeni bir karar verilinceye kadar dava konusu işlemin yürütülmesinin durdurulmasına karar verildi.”

TİB’e 15 günlük süre ve soru: Yetkiyi nereden aldın?

Mahkeme, ayrıca TİB ve BTK’ye Twitter’a tümüyle erişimin engellenmesine ilişkin işleminin hukuki dayanağının ve söz konusu işlemin hangi yetkiye istinaden tesis edildiğinin sorulmasına ve dava konusu işleme dayanak teşkil eden tüm bilgi ve belgelerin bulunduğu işlem dosyasının gönderilmesinin istenilmesine hükmetti. Bu kapsamda savunma ve ara kararına cevap verilebilmesi için davalı idarelere 15 gün süre tanınmasına karar verildi.

Başkan şerh düştü

Mahkeme Başkanı Musa Heybet, karara karşı yazdığı muhalefet şerhinde hükümetin çıkardığı son internet yasası hükümlerine dikkat çekerken, TİB’in siteleri engelleme yetkisi olduğunu, bu kapsamda davalı idarenin savunması alınmadan yürütmeyi durdurma kararı verilemeyeceğini savundu.

TBB: Yasak hemen kalkmalı

TBB Başkanı Metin Feyzioğlu yaptığı açıklamada, Twitter’a yasağın hemen kaldırılması gerektiğini belirterek “İdare, yargı kararlarına uymakla yükümlüdür. TİB yürütmeyi durdurma kararının gereğini derhal yerine getirmelidir. Türkiye Barolar Birliği keyfi idari eylemin sonlandırılmasının takipçisi olacaktır” dedi.

Öte yandan, Anayasa Mahkemesi, CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu’nun Twitter yasağına karşı yaptığı bireysel başvuruyu, “iç hukuk yollarının tüketilmediği” gerekçesiyle reddetti.

Twitter’dan açıklama

Bu arada Twitter, Türkiye’deki engelleme konusunda internet sitesinde açıklama yaptı. Twitter’ın 6 gündür kapalı olduğunu, bu süre içerisinde Türk otoriteriyle görüştüklerini, görüşmelerde Türk yetkililerinin endişelerini dinlediklerini ve kendi politikaları hakkında yetkilileri bilgilendirdiklerini kaydettiler. Açıklama şöyle devam etti: “Sorunu çözmeye çalışmamıza rağmen, Türkiye’de milyonlarca insan yine de Twitter’a erişemiyor. Kararın değiştirilmesi için mahkemeye başvurduk. Yasak üç mahkeme kararına dayanıyor. Ancak bu kararların hiçbiri bize kapatmadan önce iletilmemişti. Üç mahkeme kararından ikisine konu olan içerik, bizim kendi kurallarımız ile de çelişiyor. Bu nedenle bu hesaplar askıya alındı. Ancak son karar bizi endişelendiyor. Çünkü, bu karar eski bir bakanı yolsuzluk yapmakla itham ediyor. Özellikle olası bir hükümet yolsuzluğu varsa, siyasi konuşmalar en önemli konuşmalar arasında yer alır. Bu nedenle bugün kullanıcılarımız adına, erişimi engelleme kararının geri çekilmesi için mahkemeye başvurduk. Özellikle vurgulamak istiyoruz ki, Twitter’ın kapalı kaldığı süreçte de hiçbir kullanıcımızın mail ya da IP adresi gibi özel bilgilerini paylaşmadık. Türkiye’de hizmetlerimizin engellenmesinin hiçbir yasal zemini yoktur. Hafta sonu yapılacak seçimler öncesinde vatandaşların online diyaloğun sürmesi için hükümetin derhal Twitter’ı erişime açmasını bekliyoruz.”