Sokak sütüne talep arttı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, ticari süt işletmelerince Kasım 2019’da 727 bin 917 ton inek sütü toplandı. Kasımda bir önceki yılın aynı ayına göre toplanan inek sütü miktarı yüzde 2.1, ocak-kasım döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5.2 azaldı. 2019 Ocak-kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre içme sütü üretimi yüzde 8 azalarak 1 milyon 398 bin 821 ton olarak gerçekleşti.

Artan hayvancılık maliyetleri nedeniyle süt fiyatları zamlanınca, yurttaş da daha ucuz olan sokak sütüne yöneldi. Bir litre kutu sütün fiyatı 6, günlük sütlerin litresi de 7 liraya dayandı, ancak sokak sütünün litresi 3 TL ile 5 TL arasında satılıyor. Uzmanlara göre, bu durum, kayıt dışı olan ve sokaklarda satılan süte rağbeti artırdı. 

Ulusal Süt Konseyi Başkanı Sabit Karaca, “Son bir yılda sanayiye giden süt miktarı azalınca kayıtdışı olan sokak sütünde artış yaşandı. Yüzde 90’ı hileli olan ve içine su katılan bu sütler halk sağlığına zararlı” dedi. 

ÜRETİMİ ETKİLEDİ

Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği Başkanı Tarık Tezel de, toplanan inek sütü miktarındaki gerilemenin önemli sebeplerinden birinin artan kayıt dışılık olduğunu aktardı. Tezel “Ekonomik sıkıntıdan kaynaklanan üretimdeki gerileme Türkiye’nin ekonomisinin yeniden büyüme eğilimine girmesi ile aşılır. Ancak kayıt dışı nedeniyle yaşanan gerileme çok daha sıkıntı verici. Önemli bir oranda süt, maalesef kayıt dışına kaymakta. Bu, halk sağlığı açısından ciddi tehdit yaratırken diğer yandan ciddi vergi kaybına da yol açıyor” diye konuştu.

YÜZDE 53 ZAM GELDİ

TÜİK’e göre, 2019 Ocak’a 4 liradan başlayan süt fiyatları 2019 Aralık’ta 5 liraya çıktı. Ancak yıl genelinde çeşitli marketlerde, belli dönem aralıkları içinde yaptığımız fiyat karşılaştırmalarına göre, 2019 Ocak’ta bir litre kutu süt 3.75 TL iken yıl sonuna kadar 5.75 TL’ye çıktı. Yani Türkiye İstatistik Kurumu, son bir yılda süt fiyatlarında yalnızca yüzde 25 artış olduğunu belirtirken perakende fiyatlarında gözlediğimiz zam yüzde 53’ü aştı. 

Öte yandan yine TÜİK verilerine göre 2019 ocak-kasım döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre kaymak üretimi yüzde 23.6, tereyağı üretimi yüzde 13.9, yağsız süttozu yüzde 8 artarken ayran üretimi yüzde 2.1, inek peyniri yüzde 6.4 ve diğer peynirler (koyun, keçi, manda ve karışık sütlerden elde edilen peynir çeşitleri) yüzde 14.6, tam yağlı süt tozuyüzde 15.3 azaldı.