Kiralık futbolcular ligin kaderini etkileyecek!

Futbol dünyası 'Kiralık Oyuncular' krizi ile sarsılıyor. Koronavirüs nedeniyle uzayan ligler kiralık oyuncuları boşa çıkardı.

Spor hukukçusu Özgür Kılıç, Cumhuriyet'e yaptığı açıklamada, kiralık oyuncu krizinin ligleri riske atacağını söyledi.

Kılıç, Monaco'nun Onyekuru'yu ikna olmazsa geri çağıracağını vurguladı.

İşte o açıklamalar:

''Covid-19 pandemisinin spor sektörü üzerindeki sarsıcı etkileri oldukça fazla. Düşen gelirler, yayın hakları, maçların oynanmaması, sözleşmesi biten futbolcular ve bunlar kadar önemli olan bir konuda kiralık futbolcular. Bu konudaki en çarpıcı örnek ise Galatasaray’da kiralık olarak forma giyen Henry Onyekuru’nun kulübü Monaco tarafından 1 Temmuz tarihi itibariyle antrenmanlara katılması için kulübe geri çağırması oldu. Konu hakkında bir açıklama yayınlayan Galatasaray görüşmelerin devam ettiğini söylese de şu anki duruma göre Galatasaray ile antrenmanlara çıkamayan Henry Onyekuru pazar günü oynanacak Trabzonspor maçında forma giyemeyecek. Bu haber ile de kiralık oyuncuların durumuna ilişkin tehlike ayyuka çıkmış oldu.  

TFF’nin Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı’nda kiralık futbolculara ilişkin hususlar 15. Madde’de geçici transferler başlığı altında düzenlenmiştir. Düzenlemede profesyonel futbolcunun, ancak kendisi ve ilgili kulu¨pler arasında akdedilecek yazılı bir so¨zles¸me ile asıl kulu¨bu¨nden bas¸ka bir kulu¨be gec¸ici olarak transfer edilebileceği belirtilmiştir. Kiralık futbolcuların geçici sözleşmeleri uygulamada 30 Haziran tarihinde sona erecek şekilde imzalanır, istisnai olarak da 31 Mayıs tarihi görülmektedir. Futbol müsabakalarının ertelenmesi ve 12 Haziran’da tekrar başlaması kiralık futbolcular açısından da kulüpleri bir sorunla karşı karşıya bıraktı. Kiralayan kulüpler ile anlaşılamazsa geçici transfer sözleşmesi sona eren futbolcular her ne kadar kendileri devam etmek isteseler de kiralandıkları takımlar ile müsabakaya çıkamayacaklar, Onyekuru olayında görüldüğü gibi. 

Süper Lig’de 2019-2020 sezonunda takımlarca tescil edilen 59 adet geçici transfer sözleşmesi yani kiralık futbolcu var. Toplam futbolcu sayısının 507 olduğu Süper Lig’in %10’undan biraz daha fazlasına tekabül ediyor bu sayı. Şampiyonluk yarışında veya küme düşme mücadelesinde yer alan takımlarda kilit rol oynayan bazı kiralık futbolcuların kalan maçlar oynanırken takımdan ayrılmaları FIFA’nın da bütün tavsiyelerinde dikkat çektiği liglerde rekabetin korunmasına ilişkin bütünlüğün sağlanmasını engelleyecektir. 

FIFA’NIN TUTUMU 

FIFA, pandemi sürecini yönetebilmek adına yayınladığı rehberler ile futbolun paydaşlarına yol göstermeye çalışıyor. Ancak futbolun idari organı olarak yaptığı bu yönlendirmeler tavsiye niteliğini aşmıyor ve herhangi bir bağlayıcı nitelik barındırmıyor. FIFA, tepe organ olarak genel çerçeve çizerek oyunun kurallarını düzenlese de hukuki açıdan bu tarz sözleşmesel ve ekonomik ilişkilerde ülkelerin iç hukuklarına karışamaz. Bu sebeple de kendi talimatında da kulüplerin bağlı bulundukları federasyonun ülke hukukunun geçerli olacağını belirterek kulüpleri bu doğrultuda hareket etmeleri konusunda yönlendiriyor. 

7 Nisan 2020 tarihinde yayınladığı rehberde bu konuya yer veren FIFA, rekabetin bütünlüğünün korunması ve hakkaniyetin sağlanması için kulüplerin krizden önceki kadrolarıyla mevcut sezonu bitirmelerini temel amaç alarak bütün tavsiyelerini bu yönde yaptı ve kiralık transfer anlaşmalarının sezonun yeniden belirlenecek bitiş tarihinde sona ermesini tavsiye etti.  

FIFA 11 Haziran 2020 tarihinde sıkça sorulan sorulara ilişkin cevapları yayınladığı belgede kiralık oyunculara ilişkin açıklamalarda da bulundu. Yayınlanan belgenin 7. sorusunda mevcut sezonun orijinal sona erme tarihinde bitecek kiralama sözleşmelerinin, FIFA tarafından sezonun tamamlanması için önceliğin mevcut kiralandığı kulübe verilmesi tavsiye edilirken pratikte nasıl olacağı sorulmuştur. Buna cevaben ise FIFA’nın yerel ligin tamamlanmasını ve liglerin bütünlüğünün sağlanması için önceliğin eski kulübüne verilmesini şiddetle tavsiye etmiştir. Devamında ise ilgili sözleşmelerinin uzatılmaması durumunda, futbolcunun kiralama tescilinin kiralama sözleşmesinde öngörüldüğü şekilde sona ereceğini belirtmiştir.  

FIFA’nın bütün bu yönlendirmelerinde en tepeye koyduğu husus futbolun paydaşlarının ve bir sözleşmenin taraflarının karar alırken karşılıklı anlaşmaları gerektiği meselesidir. Son paylaşımında da bu tartışmalara son noktayı koymuştur.  Ancak bugün için uygulamada sıklıkla görülmektedir ki gerek yerel gerek diğer ülkelerin kulüpleri FIFA’nın bu tavsiye niteliğindeki açıklamalarını bağlayıcı karar olarak değerlendirip bu yönde tek taraflı işlemler yapmaktadırlar. Karşılıklı iletişimin kurulmadığı ve tek taraflı iradelerle hareket edildiği müddetçe önümüzdeki süreçte uyuşmazlıkların çıkacağı aşikâr.  

KİRALAMA SÖZLEŞMELERİ BİTİYOR 

Kiralama sözleşmeleri ile en çok ses getiren olay geçtiğimiz aylarda Çin Süper Lig ekibi Shanghai Shenhua ile Manchester United arasında yaşandı. Ocak ayında İngiliz ekibi tarafında kiralanan Odion Ighalo, asıl takımı olan Shanghai Shenhua tarafından kiralık sözleşmesinin bitiş tarihinde geri çağrıldı. Bunun üzerine Manchester United, Çin ekibi ile kiralama sözleşmesinin uzatılması için anlaşma yoluna gitmek zorunda kaldı ve 6 milyon pound ek ücret ödemeyi kabul etti.  

Türkiye’de ise benzer bir olay Gaziantep Futbol Kulübü’nde yaşandı. Gaziantep’te kiralık olarak forma giyen Alexandru Maxim ve Olarenwaju Kayode 31 Mayıs 2020’de sözleşmelerinin sona ermesi sebebiyle kulüpten ayrıldıklarını açıkladılar. Bunun üzerine Gaziantep Futbol Kulübü hem futbolcular hem de kulüpleri ile yeniden anlaşma yoluna gittiler. Bu bakımdan bu yapılan anlaşma tarafların iradeleri ele alındığında yeni bir kiralama sözleşmesi olarak da değerlendirilebilir.  

Bugün için Türkiye’de ve Dünya’da ortaya çıkan bir iki örnek haricinde kulüpler mevcut kiralama sözleşmelerini sezonun biteceği tarihe kadar uzatmak için görüşmeler yapıyorlar. Bazı kulüpler ise bu konuda FIFA tavsiyelerini yanlış yorumlayarak tek taraflı kiralama süresini uzatma iradelerini futbolcunun ana kulübüne göndererek sorunu çözdüklerini düşünüyorlar. Ancak unutulmamalıdır ki FIFA’nın sürekli yaptığı iletişim çağrılarını hiçe sayarak FIFA tavsiyelerini sözleşmenin diğer tarafının iradesinin yerine geçeceğini düşünerek hareket etmenin ciddi sonuçları olacaktır.  

Her ne kadar Galatasaray, Henry Onyekuru için kulübü Monaco ile iletişim yolunu denese de olumlu bir sonuç alamadığı görülüyor. Bu problem aynı zamanda diğer kiralık futbolcuların durumuna ilişkin tehlikeyi de gözler önüne seriyor. Galatasaray’da 

kiralık forma giyen ve sözleşmesi 30 Haziran 2020 tarihinde sona eren Mario Lemina, Florin Andone ve Jean Michel Seri akıbetinin ne olacağı ayrı bir soru. 

GALATASARAY HUKUKİ YOLLARA BAŞVURABİLİR Mİ? 

FIFA, pandemi sürecinin başından beri bugüne kadar açıkladığı her görüşte bu görüşlerin bir tavsiye niteliğinde olduğuna ve uyuşmazlıkların tarafların iradesi ile çözülmesi gerektiğine dikkat çekti. Gerek futbolcu ile yapılan sözleşmelerin gerekse de geçici transfer sözleşmelerinin otomatik uzamasının mümkün olmadığını en son 11 Haziran 2020’de yayınladığı sirkülerde açıkladı. Önceki açıklamalarında da FIFA bu süreçten doğacak olası uyuşmazlıklarda kendi talimatlarına göre karar vereceğini açık bir şekilde ifade etti. Bu açıdan değerlendirildiğinde Monaco, sözleşmeli futbolcusu olan Henry Onyekuru’nun, her ne kadar futbolcu kendi kabul etse de sezonun kalanı için Galatasaray’da forma giymesine izin vermeme hakkına sahiptir. FIFA liglerin bütünlüğüne ne kadar dikkat çekse de futbol kulüplerinin ve futbolcuların iradelerinin yerine geçecek karar alma hakkına sahip değil. Kaldı ki Galatasaray’ın sezonun tamamlanması bakımından bir menfaati olsa da Monaco’nun da kendi futbolcusunun sağlığı açısından risk oluşturabilecek ekstra 5 maça çıkmasını istememekte menfaati bulunmaktadır. 

Bütün bunlar değerlendirildiğinde Galatasaray’ın Monaco’ya karşı FIFA nezdinde  yürütebileceği herhangi bir hukuki süreçte olumlu bir sonuç alabilmesi mümkün gözükmüyor. 

LİGİN AKIBETİ 

Süper Lig kulüplerinde forma giyen 59 tane kiralık futbolcunun akıbetinin belirsizliği kalan haftalardaki müsabakaların sonucunu etkileme tehlikesi var. FIFA’nın bugüne kadar yayınladığı görüşlerin yanlış değerlendirilmesinden dolayı kiralık futbolcularının sözleşmelerinin uzamaları için ana kulüpleri ve futbolcuları ile görüşmeyen veya tek taraflı irade beyanlarını ana kulübe göndererek bu sorunun çözdüklerini düşünenler bugün için ciddi bir sorun ile karşı karşıya kalmış durumdalar.  

Bugün için bu tehlikeden en çok etkilenecek kulüp şüphesiz ki Galatasaray ancak ligin bütünlüğü açısından şampiyonluk yarışı içerisinde olan bir takımın bir anda böyle eksilmesi rekabet açısından da bir problem yaratmaktadır. FIFA’nın da en başından beri dikkat çekmeye çalıştığı nokta da tam olarak buydu. 

Ayrıca benzer bir sorunun diğer takımlar açısından da ortaya çıkması ihtimali var. Şöyle ki; Şampiyonluk yarışı içinde olan Başakşehir’de kiralık sözleşmesi sona eren futbolcular: Azubuike Okechukwu, Berkay Özcan, Trabzonspor’da: Manoel Messias, Badou Ndiaye, Guilherme. Kümede kalma mücadelesi veren ligin son sıralarında yer alan 7 takımda kiralık olarak forma giyen futbolcu sayısı ise 20.''