Amazon ormanlarındaki yangınlar Güney Amerika'yı nasıl karanlığa gömdü?

Jorge Araujo/FotosPublicas

19 Ağustos 2019'da Güney Amerika'nın en büyük kenti Sao Paulo'da güneşin 17:51'de batması bekleniyordu. Ama hava iki saat önce karardı.

Bunun nedeni Güney Yarımkürede mevsimin kış olması ve Amazon havzasındaki yangınlar. Sao Paulo'ya çöken dumanların 2,500 kilometre ötedeki alevlerden geldiği tahmin ediliyor.

Brezilyalı yetkililer, Amazon'daki orman yangınlarının görülmedik ölçüde arttığına dikkat çekiyor. Yangınların bir kısmı tarım arazisi açmak için çıkarılıyor.

72,800 noktada yangın

Uydu fotoğraflarını inceleyen Brezilya Uzay Araştırmaları Enstitüsü INPE bölgede Ocak ile Ağustos ayları arasında 72,800 yangın noktası tespit etti. Bu, geçen yıla göre yüzde 83'lük bir artışı temsil ediyor.

Soğuk hava cephesiyle birleşen duman Sao Paulo üzerinde yoğun ve alçak bulutlar oluşmasına neden oldu. Bulutlar dumanların dağılmasını engelledi.

NASA

Meteorolog Marcelo Celutti, "Bu, suyun kaynadığı tencerenin üzerine kapak koymak gibidir. Yukarı çıkamayan duman, 2 kilometre kadar yukarıda; atmosferin en alt katmanında sıkışıyor" diyor.

Başka bir meteoroloji uzmanı Joselia Pegorim de uygu görüntülerine dayanarak dumanın güneydeki Rondonia ve Acre eyaletlerinin yanı sıra komşu ülke ve Paraguay'a yöneldiğini söylüyor.

Brezilya Hükümeti, Amazon politikaları nedeniyle ağır eleştiri altında.

Getty Images

Yılbaşından bu yana Amazon bölgesinde 72.000 orman yangını tespit edildi.

INPE'nin verilerine göre 2018'de yok olan ormanlık alanların toplam büyüklüğü 7,500 kilometrekare. Bu da geçen yıla göre yüzde 65'lik bir artış anlamına geliyor.

'Bolsonaro döneminde ormansızlaşma üç kat arttı'

Aşırı sağcı Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'nun göreve geldiği Ocak'tan bu yana ormansızlaşmanın daha da artarak üç katına çıkacağı tahmin ediliyor.

Bolsonaro INPE'nin bu verilerinin "siyasi" olduğunu ve kurumun başkanı Ricardo Galvao'nun hükümete ve Brezilya'ya zarar vermeye çalıştığını savundu.

Jorge Araujo/FotosPublicas

Yakın bir zaman önce Almanya ve Norveç hükümetleri ormansızlaşmayla mücadele için kurulan Brezilya Amazon Fonu'na yardımlarını durdurdu. Norveç son 10 yılda bu fona 1,2 milyar dolar aktardı.

Bolsonaro, bu ülkelerin yardımı durdurma kararına "Parayı nasıl istiyorlarsa öyle kullansınlar. Brezilya'nın bu paraya ihtiyacı yok. Amazon Brezilya'nındır" diye tepki gösterdi.

Getty Images

'Yüzbaşı Testere'

Amazon ormanlarının yüzde 60'ı Brezilya'da. Uzmanlar büyük miktarlarda karbon depolayan ormanların korunmasının iklim değişikliğiyle mücadelede yaşamsal önemde olduğunu söylüyor.

Bolsonaro 1988 Anayasası'na aykırı olmasına rağmen yerlilere ait koruma altındaki alanlar dahil Amazon'daki doğal kaynakların işletmeye açılmasını savunuyor.

Brezilya lideri seçim kampanyasında bölgede madencilik yapılabilmesi ve tarım işletmelerinin kurulabilmesi için yasa çıkarma sözü verdi.

Çevreci gruplar, emekli bir subay olan Bolsonaro'ya bu politikaları ve çevre koruma kurumu Ibama'nın bütçesinde yaptığı önemli kesintiler nedeniyle "Yüzbaşı Testere" diyor.