Gıda fiyatlarında düşüş hayal olurken market raflarındaki alevler sönmüyor

İktidarın enflasyonla mücadele kapsamında gıda ürünlerinde KDV’yi yüzde 1’e indirmesinin ve aynı oranda bir indirimi marketlerden de dilemesinin üzerinden bir buçuk ay geçti. Ricayla yapılan indirimler birkaç lira ile sınırlı kalırken, ekonomistler artan girdi maliyetleri nedeni ile fiyatların artmaya devam edeceğini belirtmişler, KDV indirimlerinin uygulanmasının ardından 16 Şubat günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise “1-2 ay içinde rafların nasıl düzeleceğini göreceğiz” demişti. 

Aradan geçen bir buçuk ayda fiyatlardaki artış durulmadı. Fiyatlardaki değişiklikleri yorumlayan ekonomistler, enflasyonla mücadelenin bu gibi geçici dönemsel önlemlerle olmayacağını vurgularken iktidarın enflasyonla mücadeleden vazgeçtiğini belirtiyor.

YÜZDE 45’İ BULDU

Her ay takip ettiğimiz bazı ürünlerin fiyatlarını KDV indiriminin öncesindeki ve şimdiki fiyatlarıyla karşılaştırdık. Ne yazık ki indirimden sonra çok kısa süre düşük kalan fiyatlar yeniden uçuşa geçmiş. 225 gram dana sucuk indirim öncesi 46.25 liraya satılırken bugün yüzde 14’lük artışla 53.16 liraya satılıyor. KDV indirimi öncesi 13 lira 25 kuruşa satılan 1 kg’lık küp şeker, indirimle birlikte 11 lira 17 kuruşa düşmüştü. 

Bugünkü satış fiyatı ise 15 lira 90 kuruş. 2 litrelik ayçiçeği yağı da aynı KDV indirimi öncesi 68 lira 50 kuruş iken KDV indirimi ile 64 liraya düştü. Şu anki satış fiyatı ise yüzde 45 artışla 93.90 lira oldu. İndirimden önce 42.50 liraya satılan bir kilogramlık çay paketi ise indirim sonrası 39.74 iken şimdi 45.90 lira oldu. İndirim öncesi 77.90 liraya satılan inek peyniri de aradan geçen bir buçuk ayda yüzde 28 artışla 99.90 lira oldu. Yine aynı şekilde 13.95 liraya satılan pirinç ise şu anda 14.45 liraya satılıyor.

"ENFLASYONU TETİKLİYORLAR"

Enflasyonla mücadelenin bu gibi geçici önlemlerle olamayacağını söyleyen Prof. Dr. Duran Bülbül, iktidarın enflasyonu önlemenin aksine tetikleyici politikalar izlediğini belirtti. Raflardaki artışların devam edeceğini de aktaran Bülbül, “Siz köprü geçişlerine, elektriğe, akaryakıta ve vergilere bu şekilde zamlar yapmaya devam ederken raflardaki ürün fiyatlarının nasıl düşmesini bekliyorsunuz? KDV indirimi yapıldığında da ‘Bu indirim sadece aracıları ve toptancıları kurtarır, üreticiye de tüketiciye de bir faydası olmaz’ demiştik. Nitekim etiketlerin çok değil bir ay sonra geldiği duruma bakınca sonucu görüyorsunuz” dedi. Bülbül, maliyetlerdeki ve vergilendirmedeki bu artışın üreticileri ve satıcıları kayıt dışına yönlendireceğini de belirterek “Maliyet artışları bir yerden sonra herkesi kayıt dışına itecektir. Özellikle enerjide bu maliyetler karşılanamaz duruma geldi” diye konuştu.

"FİYATLAMA DAVRANIŞLARI BOZULDU"

Marketlerdeki KDV indiriminin devletin gelirlerini ve marketlerin nakit dengesini bozmaktan başka bir işe yaramadığını söyleyen Prof. Sadi Uzunoğlu ise “Bu hamle geldiğinde de aynı şeyi söylemiştik. KDV indirimini fırsata çevirip o oranda zam yapanlar oldu satış fiyatlarına. Çünkü piyasalardaki fiyatlama davranışları bozuldu. Asıl sorun da bu. Bizim bunu onarmamız uzun yıllar alacak. Maliyetler de bir yandan sürekli artıyor ve devlet gıdada atabileceği asıl adımları atmıyor. Hâlâ şehre gıda getiren kamyonlar üçüncü köprüye mecbur bırakılıyor. Adam oradan gelirken taşıma maliyeti taşıdığı mal kadar etmiyor” dedi. Maliyetleri azaltmak için daha temelden adımlar atılması gerektiğini de belirten Uzunoğlu şöyle konuştu: 

“Kur sabitlenmeli, tedarik zinciri oluşturulmalı, akaryakıttaki ÖTV ve KDV azaltılmalı, çiftçinin maliyeti düşürülmeli.”