İçimizi ısıtan lezzet: Çikolata

Çoğumuz ismini duyduğunda yüzümüzde kocaman bir gülümseme beliriyor. Gastronomi dünyasında onun kadar ilgi çekici olan çok az şey var. Huzurlarınızda antik uygarlıkların kutsal içeceğinden, çağdaş zamanların en sevilen tatlısına dönüşen çikolata ve onun büyülü öyküsü. Afiyetle...

Çikolatasız bir dünya mı? Çoğumuz için bu düşünülemez bir şey: Yalnızca Almanya’da 2019’da kişi başına ortalama çikolata tüketimi 9.2 kilogramdı. Ancak günümüzde bildiğimiz ve sevdiğimiz çikolatanın özgün kullanımıyla pek ilgisi yok.

Kakaonun zaman çizelgesine baktığımızda, çikolatadan keyif alma şeklimiz bu çizelgenin çok küçük bir kısmını oluşturuyor.

Konu çikolata yemek olduğunda Avrupa kesinlikle gezegenin şampiyonu olsa da çikolatanın tarihi çok uzaklarda, Orta ve Güney Amerika’da başlıyor. Burası, çikolatanın yapıldığı kakao bitkisinin evi. Milattan önce 1500 yıllarında yaşayan Olmekler, kakao ağacını yetiştirip çekirdeklerini toplayarak bu çekirdeklerinden içecekler üretmeye başlayan ilk uygarlıklardan biriydi.

Kakao çekirdekleri, Olmekler için değerli ticari bir malzeme olarak da kabul ediliyordu ve çoğunlukla takas için kullanılıyordu. Aztekler ise Olmeklerden miras aldıkları kakao kültürünü daha da ileri götürdüler ve “xocoatl” ismini verdikleri bir içecek ürettiler. Xocoatl, kakao çekirdeklerinin öğüterek su, mısır unu ve baharatlarla karıştırılarak hazırlandığı bir içecekti. Aztekler, bu içeceği aynı zamanda dini ve törensel amaçlar için de kullandılar.

Güney Avrupalı sömürgeciler, 16. yüzyılda Amerika seferlerinden sonra çikolatayı Avrupa’ya tanıtmaya başladılar. Çikolatanın kıtaya kim tarafından getirildiği ise belirsiz. Bazıları Kristof Kolomb’u işaret ederken kimileri Hernan Cortes olduğunu düşünüyor.

Ancak çikolatanın İspanya’da en geç 1544 yılında tanındığı neredeyse kesin çünkü bu yıl Dominikli keşiş Bartolome de Las Casas’ın Guatemala2dan getirdiği bir kavanoz çikolatayı İspanyol Prensi Philip’e sunduğu tarih. Çikolata, kısa sürede İspanya’nın soyluları arasında yeni bir “içecek” olarak yaygın hale geldi. 1585 gibi erken bir tarihte İspanya, büyük miktarlarda çikolata ithal etmeye başladı.

Kakao giderek daha fazla talep görmeye ve çikolata çılgınlığı ise İspanya’dan tüm Avrupa’ya böylelikle yayıldı. 18. yüzyılda ise kakaoya şeker ve süt eklenmesiyle çikolatanın bugünkü haline daha da yaklaşıldı. 19. yüzyılda ise çikolatanın kitlesel üretimine geçildiği ve çağdaş çikolatanın doğduğu bilinir.

AŞKI TETİKLİYOR

Tarih kısmını konuştuğumuza göre, gelelim çikolata ile ilgili ilginç bilgilere...

Geçen aylarda Dubai’de bir çikolata fabrikasını ziyaret etmiştim, bu ziyaret sırasında bazı ilginç notlar da tuttum:

- Çikolatanın bu kadar sevilmesinin ardında bilimsel ve duygusal nedenler var. Çikolata, içerdiği feniletilamin ve serotonin gibi bileşenler sayesinde beyni uyararak mutluluk hissi yaratıyor. Feniletilamin, aşk hormonu olarak da bilinir ve duygu durumunu iyileştirir.

- “Charlie’nin Çikolata Fabrikası”, çikolata fabrikalarının en çılgını olabilir ama ilk çikolata fabrikası, Birleşik Krallık’ta Joseph Fry adında bir adam tarafından 1728’de kuruldu.

- Yarım kilo çikolata elde etmek için yaklaşık 400 kakao çekirdeği gerekir. Aynı zamanda kakao ağaçları 200 yıl kadar uzun bir hayat sürse de yaşamlarının 25 yılında meyve verirler.

- Her ne kadar şaşırtıcı görünse de beyaz çikolata teknik olarak çikolata değildir! Beyaz çikolata kakao yağı, şeker ve süt tozundan oluşur. Acı ve sütlü çikolatada ise kakao bulunur. Hem sütlü hem de acı çikolata daha derin bir renge ve daha güçlü bir tada sahipken beyaz çikolatanın kremsi ve tatlı bir tadı vardır.

- Çikolata yerken sırf tadına değil kokusuna, dokusuna ve hatta kırılma sesine de dikkat edilmelidir. İyi temperlenmiş bir çikolata, kırıldığında net bir “çıt” sesi çıkarır.

- Biyodinamik tarım yöntemleriyle yetiştirilen kakao, ayın fazları ve gezegen hareketleri dikkate alınarak ekilir ve hasat edilir. Bu yöntemle elde edilen kakao çekirdekleri daha lezzetli çikolata üretmek için kullanılır.

- Dünyadaki kakao üretiminin yaklaşık yüzde 70’i Afrika'dan geliyor. Fildişi Sahili ise dünyadaki kakao üretiminin yüzde 30’luk bir kısmını oluşturuyor.

- Çikolata 33.8 derecede eriyen, yenebilir tek maddedir. Bu erime noktası, insan beden sıcaklığına fazlasıyla yakındır. Bu yüzden çikolatayı elimizle tuttuğumuzda hızla erir.

HAVALAR SOĞUYUNCA TÜM GÖZLER ONU ARIYOR: SICAK ÇİKOLATA

Malzemeler:

• İki su bardağı tam yağlı süt

• 50 gram acı çikolata

• Bir yemek kaşığı kakao

• Bir yemek kaşığı toz şeker

• Yarım çay kaşığı vanilya özütü

• Bir tutam tuz

Yapılışı:

- Orta boy bir tencereye sütü ekleyin ve kısık ateşte ısıtmaya başlayın. Kaynamasına izin vermeden ısınmasını bekleyin.

- Çikolatayı küçük parçalara ayırın ve sıcak sütün içine ekleyin. Çikolata tamamen eriyene kadar karıştırın.

- Kakao, toz şeker, vanilya özütü ve bir tutam tuzu ilave edin. Malzemelerin iyice karışması için çırpıcı kullanarak karıştırmaya devam edin.

- Karışım pürüzsüz ve yoğun bir kıvam aldığında ocağı kapatın.

- Hazırladığınız sıcak çikolatayı kupalara dökün. Üzerini çırpılmış krema, rendelenmiş çikolata veya “marshmallow” ile süsleyerek servis edin. Afiyet olsun!