‘Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük’... Dr. Mehmet Alev Coşkun’un yazısı...

Prof. Tarık Zafer Tunaya’nın Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük (Kronik Kitap) kitabı yeniden yayımlandı. İlk baskısı 1964 yılında yayımlanan bu önemli kitap Atatürk kitapları kütüphanesinde yeniden yerini aldı.

Prof. Dr. Tarık Zafer Tunaya Türk siyasal gelişmeler tarihinin çok önemli bir akademisyenidir. Kitapları Türk siyasal tarihinin temel kaynaklarıdır.

Tarık Zafer 1916’da İstanbul’da doğdu. Galatasaray ve Saint Benoit Fransız Lisesi’nde öğrenimini tamamladı. 1940’ta İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. Esas Teşkilat (Anayasa) Hukuku kürsüsünde asistanlığa başladı.

“Müessese Teorisinde Fikir Unsuru ve Bazı Hususiyetleri” başlıklı teziyle hukuk doktoru, “Amme Hukukumuz Bakımından İkinci Meşrutiyet’in Fikir Cereyanları” başlıklı çalışmasıyla doçent ve daha sonra 1959’da profesör oldu.

1952 yılında yayımlanan Türkiye’de Siyasi Partiler başlıklı incelemesiyle akademik yeteneğinin en önemli çalışmasını verdi. Bu kitap zaman içinde bu alanın temel başvuru kaynağı haline geldi.

LAİKLİK

Prof. Tunaya, Laiklik ilkesinin çağdaş Türk toplumu için vazgeçilmez olduğunu kabul etmiş ve yaşamı boyunca cumhuriyet felsefesini, Aydınlanma Devrimlerini ve Laiklik ilkesini savunmuştur.

Tunaya, Türkiye’de laikliğin bütün saldırılara karşı yıkılmaması gereken bir devrim ilkesi ve Aydınlanma Devrimleri’nin Türkiye’nin kurtuluş yolu olduğunu ömür boyu savunmuştur.

Din propagandasına hemen hemen bütün siyasal iktidarların gönüllü olarak yöneldiklerini belirten Prof. Tunaya, oy toplamak için dini sömürme politikasının revaçta olduğu bir ülkede, laikliğin devrimci bir anlam kazandığını yazmıştır.

Prof. Tunaya, bilimsel olarak incelediği İkinci Meşrutiyet dönemini Türk toplum ve siyasal yaşamının bir laboratuvarı olarak görüyordu.

1960 öncesi gençlik hareketlerinde, Tarık Zafer anayasa hukuku açıklamalarıyla hukuk dışı hareketlere karşı çıkmıştır. Hukuksal dayanaklar yaratan bir bilim adamı niteliğine bürünmüştür.

27 Mayıs 1960’tan sonra Anayasa hazırlanması için kurulan İstanbul komisyonunda yer aldı. 1961 Anayasası’nı hazırlayan Kurucu Meclis’e İstanbul temsilcisi olarak seçilerek katıldı. Meclis’te kurulan Anayasa Komisyon üyeliğinin ardından Anayasa Komisyonu sözcülüğüne seçildi.

HOCAM TUNAYA İLE BİRLİKTE AYNI MECLİS’TE BULUNDUK!

1955-1959 yılları arasında hukuk fakültesinde öğrencisi oldum. Kurucu mecliste 25 yaşında en genç üye olarak seçildim. Meclis Divan Kâtibi oldum. Hocam Tunaya ile birlikte böylece aynı mecliste bulunuyorduk. Kendisini daha yakından tanıma olanağı elde ettim.

Tarık Zafer öğrencilerine çok yakın bir hocaydı. 1960 öncesi İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ndeki odasında öğrencileriyle sohbetlerinin heyecan, derinlik ve akademik tarafsızlığının keyfini unutamam. Öğrencilerini daha ileriye doğru özendirirdi. Nitelikli olanları akademik dünyaya almak isterdi. Benim yurt dışında siyaset bilimi üzerinde doktora yapmam gerektiğini bana söylemiş ve beni özendirmişti.

İLK ÇAĞDAŞ SİYASET BİLİMİ ÖĞRETİM ÜYESİ!

Tarık Zafer, Anayasa Hukuku hocalığının ötesinde Türkiye’nin ilk çağdaş “Siyaset Bilimi” öğretim üyesidir. Örneğin, Türkiye’de Siyasi Partiler Kitabı (3 cilt) çok önemli bir kaynak kitaptır.

Türkiye’nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri, Siyasi Müesseseler ve Anayasa Hukuku kitapları çok önemlidir.

Bülent Tanör, Zafer Toprak, Mete Tunçay, Şükrü Hanioğlu gibi anayasa hukukçuları ve Türk toplum bilimcileri aslında onun öğrencileridir ve onu izlemişlerdir.

Yeniden yayımlanan Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük, Prof. Tunaya’nın makale, deneme ve incelemelerinden oluşuyor. Makalelerin çoğunluğu Cumhuriyet gazetesinde yayınlanmıştır.

Birinci bölümde “Atatürk ve Atatürkçülük” inceleniyor. İkinci bölümde, Tunaya’nın 11 denemesi yer alıyor. “Siyasal Belge Olarak Nutuk”, “Türk Devrimi’nin Yarattığı Rejim” başlığını taşıyan denemeleri önemlidir.

Üçüncü bölüm “Araştırmalar” başlığını taşıyor. “TBMM’nin Kuruluşu ve Siyasi Karakteri” başlığını taşıyan makale I. Meclis’in niteliklerini incelemektedir. Kitapta 1924 Anayasası ve bu anayasanın ideolojik unsurları da inceleniyor.

Bu kitabın ilk baskısı 1963, ikinci baskısı 1982 yılında yapılmış. Baskısı tükenmiş olan bu önemli kitabın Cumhuriyet’in 100. Yılında yeniden basılması önemlidir. Böylece üstün nitelikli Tunaya yeniden okuyucuyla buluşuyor.

Tarık Zafer Tunaya’nın önemli kitaplarının listesi aşağıda çıkarılmıştır.

ESERLERİ

• Amme Hukukumuz Bakımından İkinci Meşrutiyetin Fikir Cereyanları, 1948.

• Türkiye’de Siyasi Partiler 1859-1952, 1952.

• Hürriyet’in İlanı, 1959.

• Türkiye’nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri, 1960.

• İslamcılık Cereyanı, 1962.

• Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük, 1964

• Siyasi Müesseseler ve Anayasa Hukuku, 1964.

• Türkiye’nin Siyasi Gelişmeleri, 1970.

• Türkiye’de Siyasal Partiler, 3 cilt, 1984, 1986, 1989.

• İnsan Derisiyle Kaplı Anayasa, 1979.

• Medeniyetin Bekleme Odasında, 1989.