Yabancıların hisse senedi yatırımları yüzde 34,5 azaldı

BDDK'nın Finansal Piyasalar Raporu yayınlandı. Buna göre, Türk finans sektörünün aktif büyüklüğü 2008 yılının üçüncü çeyreğinde 28,1 milyar YTL artarak 889,9 milyar YTL'ye ulaştı. Finansal sektör aktiflerinin GSYDH'ye oranı yüzde 96,9 olarak gerçekleşti.

Yılın ilk üç çeyreğinde, bir önceki yılsonuna göre, Türk bankacılık sektörünün toplam aktifleri nominal olarak yüzde 16,9 oranında arttı. Küresel ekonomik kriz göz önüne alındığında Türk bankacılık sektörünün büyüme performansının ekonomiye önemli katkı sağladığı belirtilen rapora göre, yurtiçi yerleşiklerin portföy yatırımları bir önceki çeyreğe göre yüzde 3,5 artarak 512 milyar YTL'ye yükselirken, yurtdışı yerleşiklere ait yatırımların toplam miktarı 77 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yurtdışı yerleşiklerin DDBS yatırımları bir önceki çeyreğe göre azalırken, mevduatı arttı.

Eylül ayında, bir önceki yılsonuna göre yurtiçi yerleşiklerin hisse senedi yatırımları yüzde 19,1, yurtdışı yerleşiklerin hisse senedi yatırımları yüzde 34,5 oranında azaldı. Genel olarak bakıldığında ise 2008 yılının ilk üç çeyreğinde yurtiçi yerleşiklerin yatırımları artarken, yurtdışı yerleşiklerin yatırımları azaldı.

POS artışı yavaşladı

Bankacılık sektörü 2008 yılının üçüncü çeyreğinde organik büyümesine devam etti, şube sayısı 314, personel sayısı da 4 bin 352 kişi arttı. Bankacılık sektöründe ATM sayısında yılın ilk yarısındakine benzer bir artış trendi sürerken, POS sayısındaki artışın belirgin şekilde yavaşladığı gözlendi. Kredi ve kredi kartı müşteri sayısında yılın ikinci çeyreğinde başlayan artış üçüncü çeyrekte de devam etti.

Sektörün finansal sağlamlığını yansıtan göstergeler Eylül ayı itibarıyla olumlu seyrini sürdürdü. Ayrıca, sektörün sermaye yapısına ilişkin görünüm olumlu oldu. Borç ödeyebilirlik kapasitesini ölçmeye yönelik göstergeler, geçen yılsonuna göre küçük çaplı bir bozulmaya işaret etti.
Yabancı para net genel pozisyonu kontrollü bir görünüm arz etti.

Küresel kriz koşulları sektörün bilanço içi yabancı para pozisyonundaki açığın ve buna bağlı yapılan bilanço dışı işlemlerin küçülmesine neden oldu. Bilanço dışı işlemlerin toplam aktiflere oranı Mart ayı değeri olan yüzde 76,1'den Eylül'de yüzde 70,1'e geriledi.
 

Takipteki alacakların kredilere oranı sağlıklı

Takipteki alacakların brüt kredilere oranı Eylül ayında yüzde 3,2 olurken, kredi portföyündeki sağlıklı bir yapıyı gösterdi. Karlılığa ilişkin göstergeler, önceki dönemlere göre azalmış olmakla birlikte küresel krizin olumsuz etkileri sınırlı yansıdı.

BDDK Performans Endeksinin Eylül ayı itibarıyla baz yılı değerinin üzerinde ve yılın ilk yarısındaki seviyesi civarında olduğu görüldü. Endeksin mevcut durumu sektörün küresel kriz koşullarında olumlu performans gösterdiğine işaret etti. Bankacılık sektörünün toplam aktifleri yılın ilk dokuz aylık bölümünde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 25,1 oranında büyüyerek 680 milyar YTL'ye ulaştı.

Toplam aktiflerdeki artışın seyrinde önemli bir değişiklik gözlenmezken, kredilerdeki artışın görece yavaşladığı görüldü. Bankaların küresel krizin olumsuz etkilerine karşı ihtiyatlılık ilkesi gereği nakit değerlerini önceki çeyreğe göre yaklaşık 1,5 milyar YTL arttı.
Mevduat toplam yabancı kaynaklar içinde yüzde 70 civarındaki istikrarlı payını korudu.
Ancak sektörün toplam kaynakları açısından vade kısalığı devam etti. Bankaların toplam özkaynaklarının yılın üçüncü çeyreğinde önceki çeyreğe göre yüzde 7,6 oranında artması, olası dalgalanmalara karşı mali bünyelerini korumalarına  ve reel sektörü destekleme kabiliyetlerini sürdürmelerine yardımcı olacak.

Bankacılık sektörü TP varlıklarının toplam içindeki payı yüzde 68,4'e yükselirken, TP yükümlülüklerin toplam yükümlülükler içindeki payı önceki çeyreğe göre 1,3 puan artarak yüzde 66,6 olarak gerçekleşti. Krediler/mevduat oranının banka grupları itibarıyla Eylül ayında da yükselme yönündeki eğilimini devam ettirmesi, aracılık işlevinin güçlü seyrini koruduğunu gösterdi. Krediler/mevduat oranı önceki üç aya göre 1,8 puan artarak yüzde 86,3 olarak gerçekleşti. Sektör tarafından kullandırılan bireysel kredilere ilişkin değişim endeksi incelendiğinde, 2008 yılının üçüncü çeyreğinde önceki çeyreğe göre, ihtiyaç ve diğer bireysel kredilerin, toplam bireysel kredilere göre daha yüksek oranlı arttığı, taşıt kredilerindeki artışın belirgin olarak yavaşladığı, konut kredilerinde önceki dönemlerde kaydedilen yüksek büyümenin gevşediği görüldü.

Bankacılık sektörünün mevduat ağırlıklı kaynak yapısı devam ederken, Eylül ayı itibarıyla toplam kaynakların yüzde 62'sini oluşturan mevduatın yaklaşık yüzde 40'ı YTL tasarruf, yüzde 32'si DTH, yüzde 20'si ticari ve diğer kuruluş mevduatı, yüzde 5'i resmi kuruluşların mevduatı ve yüzde 4'ü katılım bankalarındaki özel cari hesaplardan oluştu. Bir önceki yılsonuna göre DTH'nin payı 1,4 puan azalırken tasarruf mevduatı yaklaşık 1 puan arttı.
 

Krize rağmen dış piyesedan kaynak alımı sürüyor

Rapora göre, küresel krizin etkisiyle borçlanma maliyetlerinin artması nedeniyle dış piyasalardan sağlanan kaynaklar, 2008 yılı genelinde belirgin değişim göstermedi. Ancak, Türkiye ekonomisinin mevcut makroekonomik görünümünde ciddi bir bozulma yaşanmaması, bankacılık sektörünün güçlü seyrini devam ettirmesi ve iyi risk yönetimi uygulamalarının varlığı, söz konusu kaynakların temininin sürmesine maliyet artışına rağmen yardımcı oldu. Bu gelişme Türk Bankacılık sektörünün olumlu görünümünü teyit etti.  Bilanço içi yabancı para pozisyonundaki açığın Haziran ayına göre küçülmesine bağlı olarak yapılan türev işlemlerin hacmindeki azalma nedeniyle toplam bilanço dışı işlemler Eylül ayında önceki üç aya göre yüzde 3,8 azalarak 476 milyar YTL'ye geriledi.

Finansal kiralama sektöründe, Eylül döneminde özkaynak ve aktif karlılığının arttığı, Haziran döneminde 10 olan zarar eden şirket sayısının 7'ye düştüğü görüldü. Ancak, buna karşın bilanço içi YP net pozisyon oranının yüzde 7,8 olduğu ve takipteki alacakların toplam alacaklardaki payının da artarak yüzde 5,7'ye ulaştığı görüldü. Bu dönemde, finansal kiralama şirketlerinin aktiflerinde de 0,2 puanlık bir artış oldu.

Finansal kiralama gelirleri yüzde 47,8 arttı

Haziran dönemine göre, üçüncü çeyrekte finansal kiralama gelirlerinde yüzde 47,8 oranında bir artış görüldü. Sektörün karlılığında ise bir önceki döneme göre Eylül 2008 döneminde yüzde 36,7 oranında bir artış gerçekleşti. Faktoring şirketlerinin aktif ve özkaynak
karlılıklarında da kayda değer bir yükseliş yaşandı. Ancak takipteki alacaklarının toplam alacaklara oranının 0,9 puanlık bir artışla Eylül döneminde yüzde 5,7'ye ulaştığı görüldü. Öte yandan, zarar eden şirket sayısı 14'e geriledi. Tüketici finansman sektörünün aktif ve özkaynak karlılıkları 2008 yılı üçüncü çeyreğinde önemli oranda düştü. Eylül 2008 itibarıyla tüketici finansman şirketlerinin net karı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 93,8
oranında azaldı. Sektörün aktif büyüklüğü yılın ikinci çeyreğine göre yüzde 2,65 artarken, kredilerdeki artış sınırlı kaldı. 2008 yılının üçüncü çeyreğinde bankacılık sektörünün sahip olduğu kredi riski incelendiğinde sektörde önceki dönem paralelinde bir seyir izlendiği görüldü.

Üçüncü çeyrek itibarıyla takipteki alacak tutarı önceki çeyreğe göre yüzde 7,3 oranında artarak 11,6 milyar YTL olarak gerçekleşti.