Van Gölü'nde kirlilik izleme istasyonu

Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Sarı, Van Gölü sahilinde kurulan otomatik kirlilik izleme istasyonuyla ilgili, ''İstasyon sayesinde göl ekosisteminde meydana gelen değişimi önceden saptayarak, göl kirlenmeden gerekli önlemlerin alınmasını sağlayacağız'' dedi.

Van'daki kirlilik izleme istasyonunun dahil olduğu ''Evsel Atıklardan Kaynaklanan Su Kirliliğinin İzlenmesi İçin İzleme Sisteminin Geliştirilmesi ve Van Gölü'nde Uygulanması'' projesi,Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ile Yüzüncü Yıl ve Hacettepe Üniversitelerince ortaklaşa hazırlandı.

Prof.Dr. Sarı ile Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Türkay Onacak'ın çalışmaları sonucu kurulan istasyonda, gölden alınan su numunelerinin analiz edilerek, gölün sıcaklığı ile göldeki oksijen, pH (suyun içindeki alkalin ve asit yoğunluğu), nitrit, azot ve fosfat değerleri düzenli olarak takip edilecek.

Prof. Dr. Sarı, göldeki azot ve fosfat dengesinin gölün kirliliği açısından önemli olduğunu vurgulayarak, bu dengenin değişmesi durumunda göl ekosisteminin tehlike sinyali vereceğini kaydetti. Göle karışan azot ve fosfatı sudan ayrıştırmanın zor olacağını söyleyen Prof. Dr. Sarı, şöyle devam etti: ''Van Gölü'nde fiziksel kirlilikten çok fazla korkmuyoruz. Çünkü bu kirlilik deniz süpürgeleriyle ya da daha değişik yöntemlerle temizlenebilir. Ancak göl ekosistemine karışan azot ve fosfatı göl suyundan ayırmamız zor olur. Bu nedenle göldeki azot ve fosfat dengesini düzenli olarak izlememiz ve ne derece değiştiğini takip etmemiz gerekiyor. İstasyon sayesinde göl ekosisteminde meydana gelen değişimi önceden saptayarak, göl kirlenmeden gerekli önlemlerin alınmasını sağlayacağız.''

Sistemin sağlıklı çalışması ve istasyondan elde edilen verilerin etkin kullanılması halinde Van Gölü çevresindeki diğer yerleşim birimlerine de istasyon kurmayı ve sistemi yaygınlaştırmayı amaçladıklarını bildiren Prof. Dr. Sarı, bu sayede Van Gölü'ndeki uzun süreli veri birikiminin gerçekleşmiş olacağını ifade etti.

Kirlilik değerleri normal

Prof. Dr. Mustafa Sarı, elde edilen verilere göre, göldeki kirliliğin korkulacak düzeyde olmadığını bildirerek, ''Herkes Van Gölü kirliliğinden konuşuyor, fakat hangi verinin üzerinden konuşulduğunu kimse bilmiyor. Elimizde noktasal ve bölgesel veriler olduğu halde 365 günü kapsayan bir veriye sahip değiliz'' diye konuştu.

Bu tür istasyonların kurulmasında geç kalındığını kaydeden Prof. Dr. Sarı, şöyle devam etti: ''Bu istasyonlar daha önce kurulmuş olsaydı, şimdi elimizde yıllık veriler olacaktı ve biz de ona göre konuşacaktık. İstasyonların kurulması ne kadar gecikirse, Van Gölü'ndeki evsel atıklardan kaynaklanan kirlilikten o kadar geç haberimiz olur. Bu istasyonlardan Van Gölü sahilindeki Muradiye, Erciş, Adilcevaz, Ahlat, Tatvan, Gevaş ve Edremit ilçeleri ile İskele sahiline kurmamız gerekiyor. Buralara kuracağımız istasyonlar, Van Gölü'nün tamamında ölçüm yapmamızı sağlayacaktır. Sistemi oturttuğumuz için istasyonun çok büyük maliyeti de yok. Tüm istasyonları 48 bin YTL gibi bir maliyetle kurabiliriz. Bu Van Gölü gibi önemli bir değer için pek de önemi olmayan bir para.''

İstasyonda kullanılan cihazların montajının, Dr. Onacak tarafından elle yapıldığını bildiren Prof. Dr. Sarı, 6 bin YTL'ye mal olan istasyondaki cihazların, Avrupa'dan ithal edilmesi durumunda 50 bin dolara mal olacağını söyledi.