Ülkeyi bölen şarkı

İsam B’nin şarkısı Kopenhag’da toplu konut bloklarında ramazanın nasıl yaşandığını anlatan şiirsel bir ezgi. Şarkının “Höjskolesangbogen” adı verilen şarkı kitabının gelecek yıl yayımlanacak 19. baskısında yer alacağının duyurulması üzerine siyasi yelpazenin sağ tarafında bulunan partilerden çok sert tepkiler geldi. Karşı çıkanlar, bu şarkının kitapta yer almasıyla “otoriter din anlayışının Danimarka kültürünün en kutsal sayfalarına gireceğini” öne sürerek kitabı yayına hazırlayanların bu kararı gözden geçirmelerini istediler.
Danimarkalıların başka ulusların çok azında görülebilecek ilginç bir alışkanlıkları var: Güne, çeşitli aktivitelere, toplantılara, eğlencelere birlikte şarkı söyleyerek başlamak. Bir siyasi partinin grup toplantısı, bir panel, bazı okullarda ders bir ya da birkaç şarkı ile başlayabiliyor.
Bu şarkılar da rasgele seçilmiş değil. İlk kez 1894 yılında içinde 700 şarkının bulunduğu ilk baskısı yapılan “Höjskolesangbogen” bugüne kadar gözden geçirilerek 18 ayrı baskısı yapılmış. Kitabın içeriği ise en son 2006 yılında güncellenmiş. Kitapta yaklaşık 700 şarkı bulunuyor. Bu şarkılar Danimarka ulusal bilincinin oluşup gelişmesinde çok önemli bir yere sahip. Son 200 yılda Danimarka’nın toplum olarak kaydettiği gelişmenin bu şarkılardaki “birliktelik bilinci, eşitlikçi, aydınlanmacı” temalara borçlu olduğu söyleniyor. Hatta bu kitap 2. Dünya Savaşı esnasında Alman işgali altındaki Danimarka halkının ulus olarak birbirlerine kenetlenmelerini sağlamış. Meydanlarda, parklarda toplanan Danimarkalılar işgale olan isyanlarını birlikte bu kitaptan şarkılar söyleyerek yaşamışlar, ulus bilinçlerini canlı tutmuşlar.
Şarkının önümüzdeki yıl yayımlanacak seçkide yer almasını savunanlar ise kitapta halihazırda İngilizce, Almanca, İzlandaca, İsveçce, Norveçce, Gröndland ve Faröe dillerinde şarkılar bulunduğunu, hatta Eric Clapton’un “Tears in Heaven” parçasına da yer verildiğini dile getirerek kitabın içeriği üzerinden milliyetçilik yapılmasına anlam veremediklerini söylüyorlar.
Kitaptaki şarkıların büyük bir çoğunluğu1783-1872 yılları arasında yaşamış, ünlü Danimarkalı düşünür, din adamı, yazar, tarihçi ve aydınlanmacı bir entellektüel olan N. F. S. Grundtvig’in şiirlerinden oluşuyor. Bunun dışındakiler ise halk ezgileri ve ilahiler.
Çoğunluğu aşırı sağdan olan siyasilerin eleştirilerine karşı kitabı yayımlayacak olan derneğin yetkilisi Jörgen Carlsen, ülkeye son yılarda göçmen ve sığınmacı olarak gelip yerleşmiş Müslümanların da kendilerine yer bulmaları gerektiğine dikkat çekiyor. Bu kişilerin Danimarkalı olduklarını, inanç dünyalarının şiiri barındırdığını ve bunun da kitapta yer verilerek ifade edilmesi gerektiğini söylüyor. Carlsen, İsam B. ve diğer birçok göçmenin kendilerini Danimarkalı hissettiklerini ve bir şarkının kültür için tehdit olamayacağını kaydediyor.
Toplumların statik bir yapıya sahip olmadıkları, devamlı değişim içinde oldukları göz önünde bulundurulduğunda son yıllarda ülkedeki birçok eğitim kurumu, büyük firma ve hatta siyasi partiler ülkedeki etnik yapının da kendi kurumlarında oransal olarak temsil edilmesine özen gösteriyorlar.
Bakalım İsam B’nin ramazan şarkısı kitaba girmeyi başarıp Danimarka’ya göç edenlerin orada kendilerine bir yer edinmelerini sağlayabilecek mi?

sadi.tekelioglu@gmail.com