Türkiye'deki sığınmacıların durumu

Uluslararası Af Örgütü'nün hazırladığı ''İki Arada Bir Derede: Türkiye'deki Mültecilere Koruma Sağlanmıyor'' başlıklı raporun açıklanması nedeniyle Sabancı Üniversitesi İletişim Merkezi'nde düzenlenen basın toplantısında konuşan UAÖ Türkiye Araştırmacısı Andrew Gardner, Türkiye'nin İran ve Irak sınırlarına, sahillerine ve Atatürk Havalimanı'na her gün birçok insanın sığınmacı olarak geldiğini ve bu insanların uluslararası korunmaya ihtiyacı olduklarını ifade etti.

Türkiye'deki mülteciler hakkında çok az şey bilindiği için bir rapor hazırladıklarını söyleyen Gardner, zulüm korkusuyla ülkelerine dönemeyen ancak Türkiye'nin de korunma sağlamadığı mültecilerin Avrupa ülkelerine de gidemediklerini, bu sebeple raporun adına onları kastederek ''İki arada bir derede'' dediklerini bildirdi.

"Sığınmacılara yönelik yaygın insan hakları ihlâlleri var"

Gardner, ''Türkiye'de yasal engeller ve uygulamada sorunlar var. Türkiye coğrafi olarak Avrupalı olmayan mültecileri kabul etmemektedir. Türkiye, Avrupalı olan, Avrupalı olmayan mülteci ayrımını yapan tek devlettir'' dedi.

Türkiye'ye gelen mültecilerin kısa süre içinde korunma talep edebildiklerini ancak gözaltına alındıktan sonra onlara bu hakkın verilmediğini ileri süren Gardner, şöyle konuştu:
''Mülteciler İran ve Irak ağırlıklı olmak üzere komşu ülkelere gönderiliyor. Bundan kaygı duymaktayız. Bazen aylarca yabancı misafirhanelerinde göz altında tutuluyorlar. Bu fiili keyfi gözaltı durumuna son verilmeli. Sığınma prosedürüne başvurabilen insanlar için bile acil ulusal bir sığınma prosedürü henüz yok. Yasal değişiklikler hemen yapılmalı.''

Türkiye'ye gelen sığınmacıların sağlık ve barınma gibi temel insani haklardan da mahrum olduklarını savunan Gardner, insanların diğer ülkelere gönderilmesi için Türkiye'de bu haklardan mahrum olarak en az 2 yıl kalmaları gerektiğini söyledi.

Türkiye'nin geri göndermeme ilkesini de rutin olarak ihlâl ettiğini ileri süren Gardner, ''İnsan hakkı ihlâlleri sayısı artıyor. Bu son derece kaygı verici bir durum, kaygı duymaktayız'' dedi.

Türkiye'ye tavsiyeler

Gardner, raporun Türk makamlarına, AB ülkelerine, Avrupa Komisyonu ve Parlamentosu'na bugün sunulacağını bildirdi.

Türkiye ve AB makamlarına tavsiyelerde de bulunan Gardner, şunları kaydetti:
''Türkiye en temel olarak mültecilere sığınma hakkı tanımalı. Coğrafi sınırlama kaldırılmalı. Yasal düzenlemeler yapılmalı. Acil ve ulusal sığınma prosedürü yapılmalı. Yabancı misafirhanelerinde gözaltı son bulmalı. AB ülkelerine de tavsiyelerimiz olacak. Sadece Türkiye değil, genel olarak sorumluluğun paylaşıldığı bir sistem kurulmalı.''

 

Misafirhanelerde işkence iddiası

Gardner, bir soru üzerine Avrupa'da da mültecilere yönelik ihlallerin çok yaygın olduğunu ancak Türkiye'nin Avrupalı olan-olmayan ayrımı yapan tek ülke olduğunu savunarak, jandarma ve yabancı misafirhanelerinde de işkence ve kötü muamele vakaları olduğuna dair iddialar bulunduğunu söyledi.

Eşcinsel ve transseksüel mültecilere bir de cinsel yönelimleri nedeniyle ayrımcılık yapıldığını iddia eden Gardner, bu kişilere karşı sivillerin tutumunun da sorun yarattığını, Türk makamlarından topluma daha fazla eğitim verilmesini talep ettiklerini belirtti.

Gardner, raporu hazırlarken sığınmacılar, hükümetler arası kurumlar, sivil toplum kuruluşları, devlet yetkilileri ve avukatlarla görüşüldüğünü kaydetti.

Toplantıda, Gardner'ın yanı sıra örgütün Türkiye Şubesi Direktörü Ville Forsman ve Türkiye Şubesi Mülteci Koordinatörü Volkan Görendağ da hazır bulundu.