Türkiye ekonomisi, yılın ilk 3 ayında beklentilerin altında kalsa da yüzde 4.5 büyüdü

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) “Dönemsel Gayrisafi Yurtiçi Hasıla, I. Çeyrek: Ocak-Mart, 2020” raporuna göre, ekonomi ilk çeyrekte (ocak, şubat, mart) 2019’un aynı dönemine kıyasla reel olarak yüzde 4.5 büyüdü. Açıklanan veriler, geçen yılın ilk çeyreğinde ekonominin yüzde 2.3 küçülme nedeniyle de yüksek gelmesi beklenen ilk çeyrek büyümesini Covid-19 salgınının öncü etkilerinin sınırladığını gösteriyor. İlk 3 aylık büyüme beklentileri yüzde 5-6 düzeyindeydi. Ayrıca bu büyümenin de daha çok Merkez Bankası’nın faiz indirimleriyle birlikte düşen kredi faizleri sayesinde kamu bankalarının kredi kullandırma oranlarının artışıyla desteklendiği tahmin ediliyor. İşte gayrisafi yurtiçi hasılayla (GSYH) ilgili diğer detaylar:

DEVLET HARCADI

- İlk çeyrekte GSYH büyüklüğü cari fiyatlarla TL bazında 1 trilyon 71 milyar TL, dolar bazında 176.1 milyar dolar oldu. Bunlar 2019’un ilk 3 ayında 922 milyar TL ve 171.7 milyar dolardı.

- Mevsim ve takvimden arındırılmış büyüme ise 2019’un son 3 ayına göre yüzde 0.6 oldu.

- Sektörel olarak bakınca ilk çeyrekte sanayi yüzde 6.2, hizmetler yüzde 3.4, tarım yüzde 3 büyürken inşaat yüzde 1.5 küçüldü.

- Yine ilk çeyrekte, reel olarak devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 6.2, yurttaşın (yerleşik hanehalkı) nihai tüketim harcamaları yüzde 5.1 arttı. Geçen yılın aynı döneminde devletin harcamaları, özellikle seçim nedeniyle yüzde 6.6 artarken yurttaşınki yüzde 5.3 düşmüştü.

- Ayrıca ilk çeyrekte, yurttaşın tüketim harcamaları dayanıklı mallarda yüzde 14.5, yarı dayanıklı mallarda yüzde 8.2, dayanıksız mallarda yüzde 2.9 ve hizmetlerde yüzde 4.5 arttı.

‘İHRACAT’ NEGATİF

- Yatırım harcamalarındaki (gayrisafi sabit sermaye oluşumu) azalma ise devam etti ve yüzde 1.4 oldu. Yatırım harcamaları 21 aydır (7 çeyrek) azalıyor.

- İhracatın ekonomik büyümeye etkisi ilk çeyrekte negatif oldu. İlk 3 ayda mal ve hizmet ihracatı reel olarak yüzde 1 azalırken ithalat yüzde 22.1 arttı. Geçen yılın ilk çeyreğinde ise ihracat yüzde 8.7 artarken ithalat yüzde 29.3 azalmıştı.

İKİNCİ ÜÇ AY KORKUTUYOR

Ekonominin yılın ikinci 3 ayında, özellikle Covid-19’un etkisiyle keskin şekilde küçülmesi bekleniyor. Ekonomist Mahfi Eğilmez’e göre küçülme yüzde 10 dolayında olacak. Mustafa Sönmez’in tahmini ise yaklaşık yüzde 20.