Türk Ticaret ve Borçlar Yasaları MHP'ye takıldı

22. Dönem Meclis'te bekleyen ve geçmesi gereken yasalar içerisinde olan ve 23. Dönem Meclis'te hala yasalaşamayan, Türk Ticaret ve Türk Borçlar yasa tasarıları Genel Kurul gündeminde bekliyor. Uzun yıllar aradan sonra köklü bir değişiklik yapılan Türk Ticaret, Türk Borçlar ve HMUK gibi yasalar yine "bir başka bahara kalma riskiyle" karşı karşıya.
 

MHP'nin kapısı son kez çalınacak

AKP iktidarı, yeni yıldan sonra Türk Borçlar ve Türk Ticaret Yasalarına karşı çıkan MHP'nin kapısını bir kez daha çalmaya hazırlanıyor. Ancak, MHP bu konuda direniyor. CHP'yi ikna eden ancak MHP'nin yasanın dilini beğenmediği için Genel Kurul çalışmalarını tıkaması nedeniyle görüşmeler yarım bırakılmıştı.
 

50 yıllık Türk Ticaret Yasası değişemiyor

AB normları çerçevesinde değiştirilmesi amaçlanan ancak 22. Dönem'den beri bekleyen Türk Ticaret Yasası yine yasalaşamıyor. Taslak çalışma aşaması ve Meclis çalışmaları sırasında yaklaşık iki dönemdir yasalaşamayan ve bu dönem MHP'nin engeline takılan Türk Ticaret ve Borçlar yasaları için Hükümet bir kez daha MHP'nin kapısını çalmaya hazırlanıyor. Genel Kurul'da görüşmeleri yarım kalan Türk Ticaret Yasası'na MHP geçit vermezken, CHP ise yasayı siyasi değil teknik buluyor. Bu çerçevede yasanın dilini beğenmeyen MHP Genel Kurul'da görüşmeleri tıkadığı için iktidar da genel seçimler öncesi zaman kaybetmek istemiyor.

22. Dönemde Genel Kurul'da görüşülemediği için kadük olan ve 23. dönem de Hükümet tarafından yenilenen 1535 maddelik Türk Ticaret Yasası'nın Genel Kurul'da yarım kalan görüşmelerine geçilemedi. Tasarı, 50 yıl aradan sonra sil baştan değiştiriliyor, dili sadeleştiriliyor ve pek çok düzenleme kaldırılarak daha çağdaş bir işleyiş getiriliyor.
 

Yasa ne getiriyor?

Önemli değişiklikler içeren tasarıya göre, anonim veya bir başka şirket kurmak, şirketin sermayesini artırmak amacıyla veya vaadiyle halktan para toplanabilmesi için Sermaye Piyasası Kurulu'ndan izin alınacak. İzin almadan para toplayanlara, 6 aya kadar hapis cezası verilecek. Yolcu taşımacılığında çağdaş kurallar benimsenecek. Şehirlerarası yolculuklarda, yumurta, soğan, pide ve lahmacun yenilmeyecek; otobüslerde tavuk ve horoz gibi canlı hayvan taşınmayacak. Kamyon ve dolmuşlardaki "Kamyon çeker 10-20 ton, gönlüm çeker Paris Hilton", "Rampaların ustasıyım, gözlerinin hastasıyım", "Aşıksan vur saza, şoförsen bas gaza" gibi yazılar kaldırılacak.

Yolcular, gemi kazalarında tazminat alabilecek. Hacizli Türk veya yabancı bayraklı gemilerin vaktinden evvel satılmaları olanağı getirilecek. Türk hukukuna ilk defa "sorumluluk sigortası" kavramı girecek. Yanlış tedavi uygulayan doktor, yanlış savunma yapan avukat, kötü yönetim sergileyen şirket yetkilisi, "sorumluluk sigortası" kapsamında tazminat ödeyecek. Tasarı yasalaşırsa, bileşik faiz uygulamasına son verilecek. Her şirket, internet sitesi kurmak zorunda olacak. İnternet sitesini oluşturmayan şirket yöneticileri, 6 aya kadar hapis cezasına çarptırılacak.

Şirketlerin yönetim kurulu ve genel kurul toplantıları, elektronik ortamda yapılabilecek. Evin kapısına gelerek veya yoldan çevirerek yapılan satışlar, "saldırgan satış yöntemi" olarak değerlendirilecek. Başkalarını veya mallarını ve fiyatlarını, yanıltıcı, incitici ve kötüleyici beyanlar, karşılaştırmalı ve aşırı reklamlar, paye, diploma veya ödül almadığı halde bunlara sahipmişçesine hareket etme, rekabeti bozucu satış yöntemleri, haksız rekabet sayılacak. Şirketler hukuki şeklini değiştirebilecek. Tür değiştirmede ortakların şirket payları ve hakları korunacak. Tür değiştirme bahane edilerek, hiçbir ortak şirketten çıkarılamayacak ve hakları sınırlandırılamayacak. Kooperatifler, ticaret şirketi sayılacak.

Türk Borçlar Yasası da aynı kaderi paylaşıyor

Yine AB normları çerçevesinde hazırlanan ve çıkması gereken yasalar arasında yer alan, Türk Borçlar Yasası'nda, Türk Ticaret Yasasıyla aynı kaderi paylaşıyor. Türk Borçlar Yasası'nda, TBMM Genel Kurul görüşmeleri yarım kalan yasalar arasında yer alıyor. İş dünyasını yakından ilgilendiren Türk Borçlar Yasa Tasarısıyla, kiracıdan ev sahibine, faizlerden vergi düzenlemesine, ekonomik ve sosyal yaşamda adaleti ve dengeyi sağlayacak değişiklikler gibi pek çok düzenleme getiriliyor.

HMUK de kadük olma yolunda

Hukuk sistemini büyük ölçüde değiştiren ve yargılama usul ve esaslarını AB standartlarına göre düzenleyen, "Hukuk Muhakemeleri Usulü Yasa Tasarısı" da TBMM Genel Kurul gündeminde bekleyen yasalar arasında yer alıyor. Önemli düzenlemeler içeren yasaya göre; genel yetkili mahkeme, davalı gerçek ya da tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi olacak. Birden fazla davalı olması halinde dava, bunlardan birinin yerleşim yerindeki mahkemede açılabilecek.

Talep süresi 10 günden 15 güne çıkarılıyor

Davada görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi durumunda; taraflardan birinin, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi için gerekli süre 10 günden 15 güne çıkarılıyor. Taraflardan birinin, 15 gün içinde, kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekecek. Aksi halde, mahkeme davayı açılmamış sayacak.
 

Duruşmadan görüntü ve ses kaydı alınamayacak

Ceza Muhakemeleri Yasasındaki hükümlere paralel düzenlemeye de yer verilen tasarıya göre, duruşma sırasında fotoğraf çekilemeyecek ve hiçbir şekilde ses ve görüntü kaydı yapılamayacak. Ancak, dava dosyasında saklı kalmak kaydıyla yargılamanın zorunlu kıldığı hallerde, mahkemece çekim yapılabilecek ve kayıt alınabilecek. Bu çekim ve kayıtlar ile her türlü belge ve tutanak, mahkemenin ve ilgili kişilerin açık izni olmadıkça hiçbir yerde yayımlanamayacak.
 

Mecburi dava arkadaşlığı

Bir hakkın birden fazla kimse tarafından birlikte kullanılması veya birden fazla kimseye karşı birlikte ileri sürülmesi ve tamamı hakkında tek hüküm verilmesi gereken hallerde, "Mecburi dava arkadaşlığı" söz konusu olacak. Mecburi dava arkadaşları, ancak birlikte dava açabilecek veya aleyhlerine de birlikte dava açılabilecek. Mahkemeler, dava dilekçelerini elektronik ortamda da kabul ve kayıt edebilecek. Dava, dilekçenin mahkemeye kaydedildiği tarihte açılmış sayılacak.

Bilirkişi yemininde inanç özgürlüğü

Tasarıda, bilirkişilerin nasıl yemin edeceğine de yer veriliyor. Bilirkişilere, il adli yargı adalet komisyonu huzurunda, "Bilirkişilik görevimi sadakat ve özenle, bilim ve fenne uygun olarak, tarafsız ve objektif bir biçimde yerine getireceğime, namusum, şerefim ve kutsal saydığım bütün inanç ve değerlerim üzerine yemin ederim" şeklinde yemin ettirilecek.