Tüketici dernekleri boş durmuyor

Dava konularını çoğunlukla vergilere, doğal gaza, elektriğe, ekmek fiyatlarına, ulaşıma yapılan zamlar ve görevi kötüye kullanma iddiaları oluşturuyor.

Bu davalar arasında en dikkat çekici olanlarından biri, TÜDEF'in, Maliye Bakanlığının ''menkul kıymet gelirlerinde yabancıların yüzde 0, Türk vatandaşlarının yüzde 10 stopaja tabi olacağı'' şeklindeki kararına karşı Tüketici Mahkemesinde açtığı dava. Mahkeme, Bakanlığın söz konusu kararını Anayasaya aykırı bularak, davayı Anayasa Mahkemesine gönderdi.

Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Balıkesir Şubesi aracılığıyla Türk TELEKOM'a açılan ''sabit ücret uygulaması'' davası da tüketiciler açısından bir diğer önemli dava.

TÜDEF'ten alınan bilgiye göre, mahkeme, sabit ücretin alınmayacağına hükmetti, ancak Türk TELEKOM davayı Yargıtay'a taşıdı ve Yargıtay kararı bozarak, mahkemeye iade etti. Balıkesir Tüketici Mahkemesi ise kararında direndi. Dava halen Yargıtay Dava Daireleri Genel Kurulu'nda bulunuyor.

TÜDEF, Türk TELEKOM özelleştirmesinde satış işleminin yetki, şekil, konu, amaç ve sebepleriyle hukuka aykırı olduğunu belirterek, bu nedenle kurumun yüzde 55'inin satışının iptali ve yürütmenin durdurulması talebiyle Ankara Bölge İdare Mahkemesine açtığı davayı ise kaybetti.

Federasyonun, 2004 yılında lisans almaya başlayan uzun mesafe telefon hizmetleri firmalarının ilan ettikleri indirimli fiyatlara karşın Türk Telekom'un 5 farklı tarife paketiyle ilan ettiği ''yüzde 80'e varan indirim'' duyurusu ve o günden bu yana uygulanan tarifelere karşı açtığı dava da Danıştay tarafından reddedildi.

TÜDEF ve TÜKODER'in 31 Aralık 2008'e kadar 9 otoyol ve 2 boğaz köprüsünün işletme hakkı devir yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) kararının iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle açtıkları davada ise Danıştay oybirliğiyle söz konusu kararın yürütülmesini durdurdu.

Federasyon, geçen hafta da akaryakıt ürünlerinden alınan özel tüketim vergisine (ÖTV) yapılan zam, şans oyunları hasılatı ve turizm işletmelerindeki katma değer vergisi (KDV) düzenlemesi ve değerli kağıt bedellerine yapılan zammın iptali için Danıştay'da dava açtı.
TÜDEF ve Tüketici Hakları Derneği ve TÜKODER'in açtıkları diğer bazı davalar ise şöyle:

''TÜDEF'in Ankara Büyükşehir Belediyesi EGO Genel Müdürlüğü aleyhine Ankara 9. İdare Mahkemesinde, 'ulaşıma yapılan zammı içeren 9 Ekim 2008 tarihli UKOME kararının iptali ve yürürlüğünün durdurulması' talebiyle açtığı davada mahkeme kararın yürürlüğünün durdurulmasını kararlaştırdı. Dosya şu anda inceleme aşamasında bulunuyor.

- TÜDEF, THD ve TÜKODER'in BOTOŞ Genel Müdürlüğü ile EPDK aleyhine Danıştay'da açtığı, 'doğal gaza 1 Kasım 2008 tarihinden itibaren konutlarda yüzde 22,5, sanayide yüzde 22 oranında zam yapılmasına dair kararın iptali ve yürürlüğünün durdurulması' istemli davada mahkeme yürürlüğün durdurulması talebini reddetti. Davacıların karara itiraz ettikleri dosya, şu anda inceleme aşamasında bulunuyor.

- TÜDEF'in BOTAŞ aleyhine, '2008 yılı doğal gaz zammının iptali ve yürütmenin durdurulması' talebiyle Danıştay'da açtığı davada yürütmenin durdurulması talebi reddedildi ve dava şu anda esastan çözümü bekliyor.

- Federasyonun EPDK'ya açtığı, '2008 yılı elektrik zammının iptali ve yürütmenin durdurulması' davasında da yürütmenin durdurulması talebi reddedildi ve bu dava da esastan çözümü bekliyor.

- TÜDEF'in 1 Kasım 2007 tarihinde uygulanmak üzere belirlenen ekmek zammının iptali ve yürütmenin durdurulması talebiyle Ankara Valiliği ve Türkiye Fırıncılar Federasyonu aleyhine Ankara 5. İdare Mahkemesinde açtığı dava esastan reddedildi.

- TÜDEF'in TRT ve Başkent Elektrik Dağıtım A.Ş. aleyhine Ankara 1. Tüketici Mahkemesinde, 'TRT payının elektrik faturalarına yansıtılmasının kanuna aykırı olduğu'nu iddia ederek, bu aykırılığın giderilmesi için açtığı dava, ilgili yasada yapılan değişiklik sonucunda konusuz kaldı ve takip edilemedi.

- TÜDEF Başkanı Ali Çetin'in Başkent Doğalgaz A.Ş'ye haksız ve usule aykırı olarak fazladan alınan pil bedellerinin tahsili nedeniyle açtığı davada icra takibi başlatıldı. Borçlunun takibe itiraz etmesine karşılık Çankaya Tüketici Sorunları Hakem Heyeti itirazı iptal etti. Heyetin kararı itiraz yoluna gidilmediğinden kesinleşti.''

Şikayetler

TÜDEF'in çeşitli kurumlara yaptığı şikayetler ise şöyle:

''TÜDEF, Başkent Doğalgaz A.Ş'yi, 'yasaya ve usule aykırı işlemlerinden ötürü hakkında inceleme başlatılması ve gerekli cezaya çarptırılması' istemiyle Enerji Piyasası Denetleme Kurumu'na şikayet etti. Konuyla ilgili inceleme sürüyor.

- Federasyonun Ankara Fırıncılar Odası ve Ankara Ticaret Odasını, '1 Ekim 2007 tarihinden itibaren ekmeğe yüzde 20 oranında zam yapılmasının Anayasaya ve Rekabetin Korunması hakkındaki kanun hükümlerine aykırı olduğu' gerekçesiyle Rekabet Kuruluna yaptığı şikayette Kurul, herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadığı yönünde karar verdi.

- Ali Çetin'in İstinye Park Alışveriş Merkezi ve Ströer Kentvizyon aleyhine '12 Şubat 2008 tarihinde billboardlarda yayınlanmış olan reklamların kanun ve yönetmeliklere aykırı olması nedeniyle mecra kuruluşlarının cezalandırılması' talebiyle Reklam Kurulu'na yaptığı şikayet başvurusu halen inceleniyor.''

TÜDEF'in Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek'in, ''resmi makamlara yalan mal beyanında bulunduğu'', Veysel Karani Demir, Başkent Doğalgaz A.Ş. ve Melih Gökçek'in ''görevini ihmal ettiği, kötüye kullandığı, kişilerin malları üzerinde usulsüz tasarrufta bulunduğu, kanunun emredici hükümlerine ve emredici düzenlemelere uymadığı'' iddiasıyla Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına soruşturma açılması talebiyle yaptığı şikayetlerde ise tahkikat halen devam ediyor.

Karşı dava ve şikayetler

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek'in TÜDEF Başkanı Ali Çetin hakkında, ''Ankara'ya verilen Kızılırmak suyu nedeniyle yapılan açıklamaların kişilik haklarına saldırı oluşturduğu, bu nedenle 1500 lira manevi tazminata hükmedilmesi'' talebiyle Ankara 4. Sulh Hukuk Mahkemesine açtığı davada mahkeme davanın reddine karar verdi ve dosya Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşti.

Gökçek'in yine Ali Çetin hakkında ''Kızılırmak suyunun kirli olduğu'' yönünde yapılan açıklamaların hakaret niteliği taşıdığı gerekçesiyle hakkında soruşturma başlatılması için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına yaptığı şikayet başvurusuna karşılık Savcılık, ''söz konusu açıklamaların herhangi bir şekilde hakaret içermediği, düşünceyi açıklama niteliğinde olduğu'' gerekçesiyle Çetin hakkında takipsizlik kararı verdi.

Melih Gökçek'in Çetin hakkında açtığı ve halen Ankara 9. Sulh Ceza Mahkemesinde yürümekte olan bir tazminat davası daha bulunuyor.

Başkent Doğalgaz A.Ş'nin Ali Çetin hakkında Ankara 11. Asliye Hukuk Mahkemesinde, ''TÜDEF adına yapılan (haksız alınan gaz parasından ses yok) başlıklı açıklamanın kişilik haklarına saldırı teşkil ettiği gerekçesiyle 10 bin lira manevi tazminata hükmedilmesi'' talebiyle açtığı davada, söz konusu açıklamanın kişilik haklarına saldırı teşkil etmediği, eleştiri niteliğinde olduğu gerekçesiyle reddine karar verildi. Karar kesinleşti.
 

TÜDEF Genel Başkanı Çetin

TÜDEF Başkanı Ali Çetin tüketici derneklerinin çok önemli bir işlev üstlendiklerini, bir anlamda ''toplumun vicdanı'' rolünü oynadıklarını söyledi.

Genelde tüketicilerin sağlık, güvenlik ve ekonomik çıkarlarının korunmasına ilişkin davaların mahkemelerce kabul edildiğini ifade eden Çetin, bu sonuçların kamuoyunda da olumlu yankı bulduğunu dile getirdi.

''Ancak burada temel bir sıkıntı var'' diyen Çetin, bunca davaya karşılık tüketicilerin hala kendi haklarını arama, kazanılmış haklarını isteme noktasında yeterince aktif olmadıklarını belirtti.

Çetin, söz konusu davaları açarken iki temel amaçları bulunduğunu, bunlardan ilkinin tüketici bilincini artırmak, ikincisinin de idarelerin tüketici politikalarına aykırı, tüketici aleyhine uygulamalarını durdurmak olduğunu kaydetti.