Ticaret bıcak sırtında

Batı ile Rusya arasındaki soğuk savaşın ekonomik cephede sürmesinin neden olduğu sonuçların benzer ülkeler arasında en çok Türkiye’yi etkileyeceği belirtildi. Ruble’nin değer kaybıyla başlayan ve önceki gece Rusya’nın iflasının gündeme geldiği yorumlara yol açan gelişmeler, benzer ülkelere göre en fazla Türkiye’yi etkiledi. Ancak IMF raporuna göre gelecek yıl 215 milyar dolara gereksinim duyacak ülkenin var olan 132 milyar dolarlık döviz rezervi durumun pek de parlak olmadığının göstergesi...

Gelişmeleri gazetemize değerlendiren Kemerburgaz Ünivesitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu’nun verdiği bilgiye göre, batın ekonomik restini, döviz rezevrini tüketmemik için temerrüt restini görebilir. Kozanoğlu’nun verdiği bilgiye göre olayları ve gelişmelerin Türkiye’ye etkilerini şöyle özetlemek mümkün:

* Öncelikli rus rublesinin gerilemesini yalnız ekonomik değil jeopolitik bir boyutu olduğunu düşünmek gerekiyor. Soğuk savaşı ekonomik cephede sürüyor. Bir şekilde Rusya’ya karşı ABD başta olmak üzere batı dünyasının ekonomisine yönelik bir saldırısı söz konusu.

* Bu saldırı da öncelik Rubleye yansıdı. Petrol fiyatlarının 60 doların altına inmesi, bütçesinin yüzde 60, dış ticaretinin yüzde 50’sini petrolün oluşturduğu Rusya’ya ciddi darbe oldu.

* Bu gelişme Brezilya, Meksika, Endonazye ve Kolambiya gibi ülkeler arasında en çok Türkiye’yi etkiledi. Dün bu halkaya Hindistan da eklendi Türkiye ile benzer cari açık verilerine sahip olduğu için.

* Özetle küresel kriz sonrasında bir likitede denizinde boğulan ancak belli kırılganlıklar taşıyan ülkeler için bu parti bitti.

* Gelişmeler, son dönemde yüzde 1.7 ile son derece cılız bir büyüme gösteren Türkiye’de artık ihracat kaynaklı büyümenin de zor olacağını, mevsim ve takvim etkisinden arındırıldığında eksiye düşen sanayi büyümesi ve çift haneye çıkan işsizlikle Türkiye ekonomisinin sağlıklı bir büyüme gösteremeyceğini ortaya çıkardı.

* IMF’nin rapouna Türkiye, gelecek yıl 215 milyar dolara gereksinim duyuyor. Bunun 50 milyar dolar cari açığın finansmanı için 175 milyar doları da kısa, orta ve uzun vadeli dış borçların ana para ve fazi ödemeleri için.

* Kısa vadeli borçların tutarı 129 milyar dolar.

* Merkez Bankası’nın araştırması, dövizle borçlanmanın yumuşak karnını da ortaya koydu. Buna göre, borsada işlem gören 314 reel sektör şirketinin, 29 milyar dolar açık pozisyonu söz konusu. Bu şirketler özellikle perakende sektörü, gayrimenkul yatırım ortaklığı ve elektrik üretim şirketleri. Yani bunlar döviz kazandıran sektörler olmaması nedeniyle özellikle riskli bir durum söz konusu.

* Türkiye benzer ülkeler içinde rezerv pozisyonu en kırılgan ülke.

* Rusya’da kriz öncesi 500 milyan dolar civarında bir döviz rezervi vardı. Bunun 80 milyar dolarının harcandığı hala 416 dolar rezervi var. Hindistan’ın 315 milyar dolar, Türkiye’nin ise sadece 132 milyar dolar rezervi var.

* Üstelik bunun da 45 milyar doları net döviz rezervi. Gerisi bankaların döviz hesabı karşılıkları ile TL hesaplarına karşı ROM mekanizması yoluyla MB’de tutulan rezervlerden oluşuyor.

Durum hiç parlak değil Turistik Otelciler, İşletmeler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB) Başkanı Timur Bayındır da her şeyin çok politik ve oynak bir durumda olduğunu savunarak, Rusya’nın bir faiz hamlesi yaptığını, Ruble’nin değerini bir miktar artırdığını ancak bunun yetmediğini dile getirdi. “Rusya ciddi kan kaybetti. Bu şöyle ya da böyle bizi etkileyecek. Biz en çok turist ayağı ile ilgiliyiz. 3 milyonu aşkın Rus turist geliyor. Tüm güney sahilleri son dönemde Ruslarla dolu idi... Geliri düşün Rusların bu kadar rahat gezemeyeceğini söyleyebiliriz” diyen Bayındır, net rakımların şubatta belli olacağını ama durumun parlak olmadığını şimdiden söylemenin kehanet olmayacağını söyledi.

 

Bu güneşe kar dayanmaz Rusya’nın güçlü bir döviz rezervi olduğunu ve yaşanan sıkıntıları bir kısımın atlatabileceğini dile getiren Türk - Rus İş Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan, Rusya’nun iflas ya da temerrüde düşmesi halide iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin de olumsuz etkilenceğini söyledi. Rusya’nın kritik bir eşikte olduğunu belirten Özilhan, gerek batının uyguladığı yaptırımları gerekse petrol fiyatlarından kaynaklanan bu sıkıntı piyasada dalgalanmaya neden olduğunu anlattı. Ülkede ciddi bir döviz rezervi var ama “Bu güneşe kar dayanmaz. Rusya ile 35 milyar dolarlık bir hacim söz konusu. Bunun önemli bir kısmı enerji ancak onun dışında da 8-10 milyar dolarlık bir ticaret, turizm ve ciddi müteahhitlik hizmetlerimiz söz konusu.” diyen Özilhan 3 milyona yakın turist geldiğini hatırlattı.