"Tek gümrük kapısı iki gümrük idaresi olacak"

Devlet Bakanı Hayati Yazıcı, Suriye Maliye Bakanı Muhammed El Hüseyin ile TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu İstanbul'da bir araya gelerek, ortak sınır kapılarının birlikte yapılması ve işletilmesi konusunda ortak mutabakat imzalandı.

Mutabakata ilişkin açıklama yapan Bakan Yazıcı, Suriye ile uzun zamandır Gürcistan ile çalışmada olduğu gibi ortak sınır kapılarının birlikte yapılması ve işletilmesi konusunda bir irade ortaya koyduklarını ifade etti. Türkiye'nin en uzun kara sınırının Suriye ile olduğunu, 7 gümrük kapısı bulunduğunu anlatan Yazıcı, ortak sınır kapısı uygulamasının ilk olarak Mardin Nusaybin-Kamışlı Gümrük kapısı üzerinde yapmayı kararlaştırdıklarını belirtti.

Yazıcı, bu konuyla ilgili mutabakat zabıtlarının imzalandığını ifade ederek, ''Bir iki ay içinde Nusaybin Kamışlı gümrük kapısının ortak yapımına ilişkin temeli atacağız'' dedi.
Heyetlerin görüşmelerini sürdürdüğünü, teknik detayları görüşmek ve anlaşmada öngörülen protokol hükümlerini icra etmek üzere her iki tarafın oluşturacağı heyetlerin 19 Haziran'a kadar inceleme yapacaklarını, 25 Haziran'a kadar da rapor vereceklerini anlatan Yazıcı, böylece protokollerin tamamlanmış olacağını belirtti.

Türkiye'de gümrük kapılarının yenilenmesini yap-işlet-devret yöntemi ile TOBB'un sahip olduğu GTİ Turizm İşletmeleri AŞ ile yaptırdıklarını belirten Yazıcı, ''TOBB, Suriyeli dostlarımızla müzakerelerini sürdürdü ve teklifte bulundu. Suriye hükümeti de bu teklifi Bakanlar Kurulu'nda görüşmek suretiyle karara bağlayacak'' diye konuştu.
Hayati Yazıcı, Türkiye'nin dünyada örneği çok az olan, Avrupa'da İsviçre-İtalya, İsviçre- Fransa arasında bulunan müşterek gümrük kapısı uygulamasını Suriye ile birlikte Nusaybin Kamışlı uygulamasında gerçekleştireceğini vurguladı.

Yazıcı, sözlerini şöyle sürdürdü: ''Bu bir fantezi değil. İsviçre de var biz de yapacağız. Bu uygulama tek gümrük kapısı iki gümrük idaresi olacak. Bir tarafında yapılan işlemler diğer tarafta kabul görecek. Bunun istisnası olabilir. Herhangi kanıtlara dayalı bir ihbar vukunda farklı uygulamalar olabilir. Bu şekilde yapılacak uygulama aynı gümrük kapısı üzerinde iki tarafın gümrük elemanları yan yana yer alacak. Çıkışta yapılan beyan giriş ülkesi tarafından aslı kanıtlanana kadar doğru kabul edilecek. Bu sistemin işlemesi için teknik alt yapının da bu sisteme göre getirilmesi gerekiyor. Ortak sınır kapısı uygulaması ile ürünlerin çok çabuk ve hızlı hareket etmesi sağlanacak, zaman kaybı önlenecek. Zaman kaybının önlenmesiyle ürünlerin kısa zamanda varacağı yere ulaştırılması da maliyetlerin azalmasına yol açacak ve her iki ülke bu uygulamadan karlı çıkacak.

En geç iki ay içinde temelin atılmasından sonra gümrük kapısının yapımını 7-10 ayda tamamlanmasının öngörüldüğünü kaydeden Yazıcı, daha erken tamamlanması için yapımcı firmayı zorlayabileceklerini ifade etti. Yazıcı, Kapıkule gümrük kapısının sözleşmesinde inşaatın bitim süresinin 18 ay öngörüldüğünü, ısrarları sonucu 11 ayda bitirildiğini anlattı.

Nusaybin-Kamışlı uygulamasının Türkiye'de bir ilk olduğuna dikkati çeken Bakan Yazıcı, ''Benzer görüşmelerimiz Gürcistan ile devam ediyor. Sarp Gümrük Kapısı'nda uygulanması konusunda Gürcistan ile müzakereleri sürdürüyoruz. Suriye ile devam ediyor. Irak ile var, İran ile var Esendere üzerinden. Yunanistan ile var. Bu görüşmelerimiz sürüyor'' diye konuştu.


Suriyeli bakan

Suriye Maliye Bakanı Muhammed El Hüseyin de ortak sınır kapısıyla ilgili çalışmalara bir ay önce Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın ziyareti sırasında başlandığını söyledi.
Hüseyin, ''Kamışlı-Nusaybin Gümrük Kapısı daha çok mal taşımacılığında kullanılacak. Hem Suriye'nin hem Irak'ın çıkarına olacaktır. Çünkü söz konusu sınır kapısı, Irak sınırına 70 kilometre uzaklıkta. Bu uygulama ile bölge ülkeler arası ticaret hacmi artacak, yurttaşların giriş çıkışında da büyük bir artış olacaktır'' dedi.

TOBB'un Turizm İşletmeleri şirketiyle Suriye Bakanlar Kurulu'ndan onay aldıktan sonra anlaşma yapacaklarını belirten Hüseyin, ''Bu sistem Suriye için bir ilktir. Bunu başka bir ülkeyle yapmıyoruz'' dedi.

Ortak sınır kapısı uygulamasının hem Suriye ve Türkiye arasındaki ticaret hacminin artmasına olumlu katkılar yapacağını aktaran Hüseyin, bu uygulamanın aynı zamanda Türk Arap Forumu'nda Türkiye Suriye Lübnan ve Ürdün arasında imzalanan dörtlü serbest ticaret serbest vize projesine de önemli katkılar sağlayacağını kaydetti.
 

TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı (TOBB) Rifat Hisarcıklıoğlu, Türkiye-Suriye arasındaki Nusaybin-Kamışlı Sınır Kapısı'nın yap-işlet-devret modeli ile Gümrük ve Turizm İşletmeleri Ticaret AŞ (GTİ) şirketi tarafından yapılacağını belirtti. Hisarcıklıoğlu, Türkiye'de sınır kapılarının modernizasyonunun, Gümrük Müsteşarlığı ile TOBB öncülüğünde, 137 oda ve borsanın da katıldığı, yap-işlet-devret modeliyle yürütüldüğünü bildirdi.

2005 yılında, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve 137 Oda ve Borsanın ortaklığı ile kurulan Gümrük ve Turizm İşletmeleri Ticaret A.Ş'nin (GTİ) sınır kapılarını modernize ettiğini aktaran Hisarcıklıoğlu, GTİ'nin bugüne kadar Habur Sınır Kapısı, Cilvegözü, Sarp, Hamzabeyli ve Kapıkule Sınır Kapılarını da yeniden yaptığını kaydetti.

Ortak sınır kapısı modeli ile gümrüklerde mükerrer işlem yapılmasının önüne geçileceğini ve böylece geçiş sürelerinin yüzde 50 oranında hızlanacağını vurgulayan Hisarcıklıoğlu, bürokratik işlemlerin tamamlanmasından sonra, temmuz sonunda temel atmayı planladıklarını vurguladı.
Hisarcıklıoğlu, şunları söyledi: ''Bu sınır kapısı, Irak sınırına da çok yakın olduğu için bölgedeki ticareti hem kolaylaştıracak hem de artıracaktır. İstihdama da önemli katkılar sağlayarak, bölgenin refahını da olumlu etkileyecektir. Bu örnek model, bölgenin kaderini de değiştirebilir. Vizelerin olmadığı, ortak sınır kapılarının inşa edildiği, ticaretin önündeki engellerin kaldırıldığı bir bölgede istikrar ve huzur olur. Bu konularda hükümetimizin attığı adımları da takdirle karşılıyoruz.''