Tarihte 3 Aralık haftası

Tarihte bu hafta Osmanlıdan, Cumhuriyet dönemine; elle yapılan ve resmi mühür taşıyan paralardan, Filigranlı kağıtlara kabartma olarak basılan banknotlara kadar tüm yenikler tarih sahnesine adım atıyor.

cumhuriyet.com.tr

Cumhuriyet döneminin ilk kağıt paraları 5 Aralık 1927'de tedavüle çıkarıldı.

Osmanlı Devleti'inde ilk banknotlar idari, sosyal ve yasal reformların gündeme geldiği Tanzimat döneminde, reformların finanse edilmesi amacıyla basıldı.

İlk Osmanlı banknotları Abdülmecit tarafından 1840 yılında ''Kaime-ı Nakdiye-ı Mutebere'' (Para Yerine Geçen Kağıt) adıyla hazine bonosu niteliğinde çıkarıldı.

Elle yapılan ve resmi mühür taşıyan bu paralar 1842 yılından itibaren matbaada bastırılmaya başlandı. Osmanlı Devleti, 1915 yılından itibaren de dört yıl boyunca 160 milyon liranın üzerinde banknot çıkardı. Bu banknotlar ''evrak-ı nakdiye'' adı altında Türkiye Cumhuriyeti'ne intikal etti. Evrak-ı nakdiyeler, Cumhuriyetin ilk yıllarında para bastırılamadığından 1927 yılı sonuna kadar tedavülde kaldı.

Türkiye Büyük Millet Meclisi, 30 Aralık 1925'te kabul ettiği kanunla devletin egemenlik ve bağımsızlık sembolü olması nedeniyle yeni banknot bastırılmasına karar verdi. Maliye Bakanı Abdülhalik Renda başkanlığındaki komisyon 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1.000 liralık kupürlerden oluşan banknotların basılmasını kararlaştırdı.

Filigranlı kağıtlara kabartma olarak basılan banknotlar 1 Kasım 1928 Harf Devrimi'nden önce bastırıldığı için ana metinleri eski yazı Türkçe, kupür değerleri ise Fransızca olarak yazıldı. Tedavülde bulunan mevcut evrak-ı nakdiyeler 4 Aralık 1927 tarihinden itibaren dolaşımdan çekildi. Türkiye Cumhuriyeti'nin bu ilk banknotları ise 5 Aralık 1927 tarihinde dolaşıma çıkarıldı.