Suudi Arabistan'daki Saray darbesinin perde arkası: Kim kimi tasfiye ediyor?
Suudi Arabistan’da 11 prens, dört bakan, çok sayıda eski bakan ve bürokrat yolsuzluk gerekçesiyle tutuklandı. Tasfiye operasyonunu geçen ay “‘Ilımlı İslam’a geçiyoruz” diyen Veliaht Prens Muhammed, babası Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz el Suud’un verdiği yetkiyle başlattı. Genç veliaht, her biri dolar milyarderi olan kuzenlerini ve akrabalarını tek tek tasfiye ediyor.
cumhuriyet.com.trSuudi Arabistan'da helikopter düştü: Prens Mükrin ve 7 üst düzey yetkili yaşamını yitirdi
Suudi Arabistan'daki darbe için Saray'dan ilk açıklama
Gözaltına alınan prens ve bakanlar için Suudi Arabistan'dan ilk açıklama
LİSTEYİ VELİAHT PRENS HAZIRLADI
Operasyon çok hızlı gelişti. 81 yaşındaki Suudi Arabistan Kralı Salman bin Abdulaziz, önceki gece Rüşvet ve Yolsuzluklara Karşı Mücadele Komisyonu’nu oluşturdu. Komisyonun başına ise 32 yaşındaki oğlu Veliaht Prens Muhammed bin Salman’ı atadı. Haberlere göre gözaltı listesini de Veliaht Prens bin Salman belirledi.
BBC, operasyonla ilgili merak edilenleri derledi.
Operasyon hangi amaçla yapıldı?
Operasyon, ülkenin veliaht prensi Muhammed bin Salman tarafından yolsuzlukla mücadele için kurulan komisyon tarafından yürütülüyor.
Resmi açıkalamalara göre hedef, yolsuzluklar.
Bununla birlikte, gözaltına alınan kişilere yönelik suçlamalar henüz açıklanmadı.
Suudi yayın kuruluşu Al Arabiya ise, 2009'da gerçekleşen Cidde su baskınları ve 2012'deki Mers virüsüyle ilgili yeni soruşturmalar açıldığını duyurdu.
Suudi Arabistan Kralı Salman bin Abdulaziz'in veliaht ilan ettiği Muhammed bin Salman, babasından aldığı yetkiyle aile içinde büyük bir tasfiye operasyonu başlattı.
Operasyonda kimler gözaltına alındı?
Bu konuda henüz resmi bir açıklama yapılmadı ancak Suudi Arabistan medyası ve uluslararası haber ajanslarının aktardığına göre gözaltına alınan onlarca kişi arasında 11 prens, dört bakan ve onlarca eski bakan bulunuyor.
Haber kuruluşlarının gözaltına alındığını bildirdiği bazı isimler şöyle:
Eski maliye bakanı, Aramco petrol şirketi yönetim kurulu üyesi İbrahim el-Assaf
Deniz Kuvvetleri Komutanı Amiral Abdullah bin Sultan bin Muhammed
Ekonomi ve Planlama Bakanı Mühendis Adil bin Muhammed Fakih
Suudi Arabistan eski İletişim Şirketleri Başkanı Suud ed-Deviş
Eski Riyad Valisi Presn Türki bin Abdullah
Meteoroloji ve Çevre Koruma eski Genel Başkanı Turki bin Nasır
Kraliyet Divanı eski Başkanı Halid Tuveyciri
Yatırım Fonu eski Başkanı Amr Dabbağ
Binladin inşaat şirketi başkanı Bakr bin Ladin
Eski Kraliyet Merasimleri Başkanı Muhammed et-Tubeyşi
Ülkenin önde gelen işadamlarından, dünyanın en zengin insanları arasında yer alan Prens El Velid bin Talal de gözaltına alınanlar arasında yer alıyor.
Suudi haber ajansı SPA, Suudi Ulusal Muhafızları Bakanı Prens Miteb bin Abdullah ve Donanma Komutanı Amiral Abdullah bin Sultan bin Muhammed Al-Sultan'ın görevden alındığını bildirdi.
Gözaltına alınan işadamı Prens El Velid bin Talal kimdir?
Forbes dergisine göre Prens El Velid bin Talal, 17 milyar dolarlık bir servetin sahibi.
İşadamının sahibi olduğu Kingdom Holding ülkenin en büyük yatırım şirketlerinden.
Şirketin Twitter, Apple, Citigroup, Four Seasons otelleri zinciri ile Rupert Murdoch'ın sahibi olduğu News Corp'ta hisseleri bulunuyor.
Bin Talal, ABD'deki başkanlık yarışı sırasında Donald Trump için "Amerika'nın yüz karası" demişti.
Twitter mesajında Trump'a başkanlık yarışından çekilmesi çağrısında bulunmuştu.
Trump ise Prens'e "Budala" diye karşılık vermiş, onun 'baba parasıyla Amerikalı siyasetçileri yönlendirmeye çalıştığını' söylemiş ve "Ben seçilince böyle bir şey olmayacak" demişti.
Komitenin başındaki Muhammed bin Salman kimdir?
2015 yılına kadar, Muhammed bin Salman'ın adı Suudi Arabistan dışında pek bilinmiyordu.
2015 yılında babası, Salman bin Abdülaziz el Suud kral oldu. Bu tarihten sonra ise Prens, Suudi Arabistan'ın en etkili figürüne dönüşmeye başladı.
Geçen yıl, ülkenin ekonomik ve sosyal yapısını değiştirecek yeni bir program açıkladı.
Haziran ayında Suudi Arabistan Kralı, veliaht prensi olarak ileride tahta geçmesi beklenen yeğeni Muhammed bin Nayif'in yerine oğlunu getirdi.
Muhammed bin Salman, geçtiğimiz günlerde ülkesinin 'ılımlı İslam'a geri döndüreceğini' duyurdu.
Uzmanlar operasyonu nasıl yorumluyor?
Uzmanlar operasyonu ağırlıklı olarak, ülkenin veliaht prensi Muhammed bin Salman'ın siyasi kontrolünü artırma hamlesi olarak yorumluyor.
BBC'ye konuşan, London School of Economics'in Orta Doğu Merkezi'nde konuk öğretim üyesi olarak bulunan Prof. Madavi El-Raşhid, gelişmeyi yolsuzlukla mücadele bağlamında değerlendirmenin zor olduğu belirtiyor:
"Bunu, yolsuzluk karşıtı bir adım olarak görmek çok zor. Bu, Muhammed bin Salman'ın kendisine yönelik desteği konsolide ettiği bir tasfiye hareketi. Karşısında kalan son kuzenini de (Prens Miteb bin Abdullah) ortadan kaldırmak istiyor. Bu kuzeni, son derece modern paramiliter güçleri kontrol ediyor ve veliaht prensine karşı çıkma gücünü elinde tutuyor".
BBC savunma muhabiri Frank Gardner da, Muhammed bin Salman'ın bu hamleyle gücünü pekiştirirken reform programına devam ettiğini belirtiyor.
Ancak Gardner'a göre tanınmış isimleri görevden alınması muhafazakâr çevreleri rahatsız edecek:
"Dünyaya yolsuzluk karşıtı bir operasyon olarak takdim edilen; prenslerin, bakanların ve milyarder işadamı Prens El Velid bin Talal'in gözaltına alındığı bu adım, ani değişikliklere alışkın olmayan Suudileri şoke etti.
"Veliaht prensinin ülkede önemli bir popülaritesi var. Özellikle genç Suudiler arasında kendisine destek var. Ancak yaşı daha büyük olan, daha muhafazakâr birçok kişi, onun çok kısa sürede fazla ileri gittiğini düşünebilir.
"Bir yandan IŞİD'le mücadeleyi sürdürürken diğer yandan Yemen'le kazanılamaz bir savaşa girişti. Ayrıca Körfez'deki komşusu Katar'a zarar veren bir boykot kampanyasını destekledi.
"Ancak destekçileri, onun Suudi Arabistan'ı modernleştirme çabalarını destekliyor. Eski adamların onlarca yıllık yönetiminden sonra, önümüzdeki 50 yıl boyunca kral olabilecek bir adamın yeni vizyonunu alkışlıyorlar".
‘KARARLAR ÜLKEDEKİ YATIRIM ORTAMINI KORUMAK İÇİN ALINDI’
Suudi Arabistan Maliye Bakanı Muhammed el Cadan, önceki gece Savunma Bakanı ve Veliaht Prens Muhammed bin Salman başkanlığında oluşturulan Yolsuzlukla Mücadele Yüksek Komisyonu ve alınan kararların ülkedeki yatırım ortamını koruyacağını belirtti. Cadan dün yaptığı yazılı açıklamada, Yolsuzlukla Mücadele Yüksek Komisyonu’nun devletin haklarını ve kamu malını güvence altına alacağı ve böylelikle sürdürülebilir ulusal kalkınma programlarının güçleneceği, yolsuzlukla mücadelede benimsenen reform yöntemine de katkı sağlayacağını ifade etti. Cadan, şunları kaydetti: “Devlet, yerel veya küresel iş standartlarının ihlaline müsamaha göstermemeye devam ediyor. Kayırmacılık ve iltimaslardan uzak, liyakat ve başarıya dayanan şeffaf ve adil bir yatırım ortamı sağlamak için kim olursa olsun yatırımcılara imtiyaz tanınmayacak.”
Suudi Arabistan'da Saray Darbesi: 11 prens ve 'onlarca' bakan gözaltında