Sorunlar su yüzüne çıkıyor

Cuma günü Türkiye ve Avrupa ülkelerinde açıklanan İmalat Satınalma Yöneticisi (PMI) verileri beklentilerin altında kaldı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi, bankanın fiyat istikrarını koruma görevini yerine getirememe riskinin şu anda, altı ay öncesine göre daha yüksek olduğunu söyledi. (ECB toplantısı 22 Ocak’ta yapılacak.)

Tüm bunlar Avrupa’da yeni desteklere ihtiyaç duyulabileceği beklentilerini beraberinde getirdi. Avro/dolar paritesi 4.5 yılın en düşük seviyesine gerilerken, dolar/TL 2.35’in üzerini test etti. Dolar para birimleri sepeti karşısında yaklaşık dokuz yılın zirvesine yükseldi.

Dolar/TL’deki yükselişin yanı sıra Avrupa’daki yavaşlama Türkiye ekonomisine etkisini hissettirmeye başladı. Kasım ayında ihracat 2013’ün aynı ayına göre yüzde 7.5 azalarak 13 milyar 132 milyon dolar olurken; ithalat yüzde 0.2 artışla 21 milyar 448 milyon dolar oldu. Böylece kasım ayı dış ticaret açığı yüzde 15.3 arttı.

 

 

Yurtiçi piyasalar için bu hafta küresel endişelerin yanı sıra siyasi risklerin ve makroekonomik verilerin fiyatlandığı bir hafta olacak. Piyasalar için pazartesi iki açıdan önem taşıyor. Gözler bir yandan bugün açıklanacak olan aralık ayına ait enflasyon verisine çevrilirken, diğer yandan siyasi gelişmeler de takip edilecek. Aralık ayı enflasyon verisiyle birlikte 2014 enflasyonu da belli olacak. Merkez Bankası, cuma yayımladığı 24 Aralık Para Politikası Kurulu toplantı özetinde yine düşen petrol fiyatlarına vurgu yaparak enflasyonun düşeceğini öngördü. Reuters anketine göre ekonomistler yüzde 9.15 yıllık enflasyon öngörüyor. Hükümetin hazırladığı 2015-2017 Orta Vadeli Plan’da yılsonu enflasyonu yüzde 9.4 olarak belirlenmişti. Merkez Bankası ise aralık ayı beklenti anketinde yılsonu enflasyon tahminini yüzde 9.02’ye kadar düşürmüştü. Son tahminler yine tutmazsa Merkez Bankası’nın güvenilirliği yeniden sorgulanabilir.

Haftaya siyasi gelişmelerin damga vurması da olası. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 19 Ocak’ta Bakanlar Kurulu’na ilk kez başkanlık edecek olmasıyla ilgili tartışmalar sürerken, bugün dört eski bakan hakkındaki yolsuzluk iddialarını soruşturan Meclis Komisyonu Yüce Divan için oylama yapacak. Her iki gelişme de siyasi riskleri yükselterek zaten büyüme endişeleri nedeniyle bir türlü toparlanamayan yurtiçi piyasaları olumsuz etkileyebilir.

 

Haftanın bir diğer önemli gelişmesi ise Merkez Bankası’nın ‘fırtına öncesi hazırlığı’ andıran hamlesi oldu. Banka, rezervlerini daha kalıcı hale getirmek için zorunlu karşılık oranları ve Rezerv Opsiyon Mekanizması’nda (ROM) ayarlamalara gitti. Merkez, bankaların ve finansman şirketlerinin yabancı para cinsinden yükümlülüklerinin zorunlu karşılık oranlarını artırdı. Buna göre uzun vadeli karşılık oranları kısa vadeliye göre daha düşük olacak. Banka ayrıca TL karşılıkları döviz olarak yerine getirme imkanı sağlayan ve istendiği zaman çekilme imkanı sunan ROM katsayılarını yükseltti. Katsayı artışıyla ROM mekanizmasından bankalara 2.4 milyar dolar geçecek, zorunlu karşılık artışıyla ise bankalar 3.1 milyar dolar Merkez Bankası’na yatıracak. Böylece Merkez Bankası döviz rezervini daha kalıcı hale getirecek. Merkez Bankası rezervleri son açıklanan 27 Aralık verilerine göre 126 milyar 450 milyon dolar. Ancak bunun önemli kısmı döviz ve altın zorunlu karşılıklardan geliyor.