Son 9 yılın en kötü mali performansı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) Mali İzleme Grubu, "2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi Ön Değerlendirme Notu" yayınladı. Değerlendirmeye ilişkin yapılan açıklamada, Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan 2008 mali yılı geçici bütçe uygulama sonuçlarına göre, merkezi yönetim bütçesinin 17.1 milyar TL açık vererek, başlangıçta tahmin olunan 17.9 milyar TL açığın altında kaldığı hatırlatıldı.

Açıklamada, yılın bitmesine bir kaç ay kala yapılan tahminde 14.1 milyar TL olarak belirlenen açığın, yıl sonunda bunun çok üzerinde ortaya çıkması nedeniyle tekrar başa dönülerek başlangıç bütçe hedefinin tutturulduğunun ileri sürülmesini bütçe kredibilitesi açısından gerçekçi bir yaklaşım olarak değerlendirmenin mümkün görülmediğine vurgu yapıldı.

Açıklamada şöyle denildi:
"Bütçede, gelir olarak kaydedilmemesi gereken Özelleştirme Fonu ve İşsizlik Fonu'ndan yapılan aktarmalar yer almakta; buna karşılık bütçede yer alması gereken KEY ödemeleri ise bütçe dışına çıkarılarak ödenmektedir. Bu tür işlemlere rağmen gerçekleşme tahmininde daha düşük olması öngörülen merkezi yönetim bütçe açığı aradan bir kaç ay geçtikten sonra yaklaşık yüzde 22 civarında bir sapma ile daha yüksek bir oranda gerçekleşmektedir. Bu durumda bu sefer hedefleri oynak hale getirerek başlangıç hedefinin tutturulduğunu, mali disiplinin sağlandığını ve bütçe yönetiminde iyi bir performans sergilendiğini ileri sürmek ciddi bir tutarlılık sorununa işaret etmektedir."

Son 9 yılın en kötü performansı

TEPAV, gerçek mali performansı gösteren program tanımlı/düzeltilmiş faiz dışı fazlanın başlangıç hedefinin neredeyse 14 milyar TL, gerçekleşme tahminin de 7 milyar TL altında kalarak 18 milyar TL olarak gerçekleştiğini açıklayarak, "Bu ise istikrar programları uygulamasına geçtiğimiz 2000 yılından bu yana sergilenen en kötü mali performansı işaret etmektedir" değerlendirmesini yaptı.

Açıklamaya gore, bütçede yıl içi yapılan saydam olmayan müdahaleler, bir defalık tedbirler ve benzeri işlemlerin dışarıda bırakılması sureti ile hesaplanan faiz dışı denge tutarının (program tanımlı/düzeltilmiş) GSYH'ye oranı yüzde 4'lerin üzerine çıkarken, bu oran geçen yıl son dokuz yılın en kötü mali performansı olan yüzde 1.8'e indi. KEY ödemeleri dahil edildiğinde bu performans yüzde 1.6'ya kadar düştü.

TEPAV'ın yaptığı değerlendirmenin sonuç bölümünde şu ifadelere yer verildi:
"2008 mali yılı bütçe harcamalarının performansı, saydam olmayan kayıt sistemleri, ertelenmiş harcamalar gibi kalitesi kuşkulu tedbirlere dayanırken, gelir kanadında ise başka kamu ajanlarının nakit varlıklarının merkezi yönetim kasasına aktarılması ile denge sağlanmasına çalışıldığı görülmektedir. Bütün bunlara rağmen dolaylı vergilere dayanan ve büyümeden doğrudan etkilenen (toplam talep düzeyindeki değişmeden) Türk Vergi Sisteminde görülen erozyon gerçekleşen mali performansın hedeflerin altında kalmasında giderek daha fazla etkili olmaktadır. 2008 mali yılı bütçesinde rastlanılan bu durum 2009 yılında bütçe tahminlerinin kredibilitesini de şimdiden risk altına sokmuş görünmektedir."