Sıtmaya karşı 32 yeni madde

Amerikalı bilim insanları şimdi çok sayıda sıtma kökü üzerinde etkili olan otuz iki madde keşfederek bu yarışta önemli bir avantaj sağladı. Birçokları standart ilaçlara direnç kazanmış parazitleri bile öldürüyor. Yeni etki maddelerin diğer olumlu yanıysa bunların resmi olarak ilaç olarak onaylanmış ve insanlarda veya veterinerlikte kullanıyor olması. Bu nedenle satışa hazır ilaçların gelişimi önemli ölçüde kısalabilir diyor araştırmacılar Science dergisinde. Araştırma çerçevesinde test robotlarının yardımıyla 2800 maddenin altmış bir farklı sıtma kökü üzerindeki etkisi kontrol edilmiş. Ayrıca DNA analizleriyle de parazit genomunda kullanılabilecek olası kimyasallar incelenmiş.

Bu çalışma sıtma etkenlerine kolay kolay dirençlik kazandırmayacak etki maddeleri ve etki maddesi kombinasyonlarının arayışını kolaylaştırmış. Sıtma mikropları ilaçların ölümcül etkisini atlatabilmek için farklı stratejiler kullanılıyor. Mesela etki maddelerinin kenetlenme bölgelerini değiştiriyor ya da uyumsuz bir metabolizmaya çekiliyorlar. Diğerleriyse ilacı hücrelerinden hızla çıkarabilmek için pompalar geliştiriyorlar. Bu uyumdan hangi gen mutasyonlarının sorumlu olduğu Plasmodium falciparum parazitinde sadece kısmen biliniyordu ki bu da yeni madde arayışını zorlaştırıyordu.

Bethesda Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü’nden Jing Yuan şimdi parazitteki sadece üç genin çeşitli sıtma ilaçlarına karşı dirençliği kontrol ettiğini buldu. Anlaşıldığı üzere parazit bu nedenle çok sınırlı sayıda savunma stratejisine sahip. Üç mekanizmayla da başa çıkabilecek kombine terapiler geliştirildiği taktirde hastalık etkeni savunmasız kalacak.