Sıtma ile mücadelede önemli adım

Bilim adamları, sıtma ile mücadelede kullanılan artemisin etken maddesini hızlı ve ucuza üretmenin yolunu buldu.

cumhuriyet.com.tr

Peygamber süpürgesi veya sıtma otu olarak da bilinen artemisia annua bitkisinden elde edilen artemisin, Çin'de iki bin yıldır sıtmaya karşı kullanılıyor. Modern tıp da uzun yıllardır sıtmayla artemisin ile mücadele ediyor. Ancak artemisini elde etmek, uzun molekül yapısı nedeniyle zor ve masraflı. Bu nedenle özellikle az gelişmiş ülkeler sıtmaya karşı bu ilacı alamıyor.

Alman Max Planck Enstitüsü ve Berlin Hür Üniversitesi bilim adamlarının geliştirdiği yöntem ise artemisinin üretimini hem kolaylaştırıyor hem de hızlandırıyor. Angewandte Chemie dergisindeki makaleye göre, yurdu Çin ve Vietnam olan sıtma otunun yaprak ve çiçeklerinden artemisin maddesini ayrıştırırken, bu etken maddenin neredeyse on katı kadar artemisinin asidi açığa çıkıyor. Bilim adamları, bu asidi, biyoreaktörde tek bir kimyasal işlemle ihtiyaç duyulan etken maddeye dönüştürmeyi başardı.

Artemisinin asidini diğer bazı maddelerle birlikte ince bir tüpe koyan bilim adamları, bu tüpü ısıttı. Isınan sıvı ince, şeffaf bir boru içerisinde, spiral şekilde, ultraviyole ışık veren lambanın etrafında dolaştırıldı. Işık oksidasyona neden oldu ve artemisin maddesi oluştu. Bilim adamları, sadece beş dakika içerisinde işleme tabi tutulan sıvının yüzde 40'ı oranında artemisin elde ettiklerini belirtti.

Zamanla sıtma otuna ihtiyaç dahi kalmayacağını ifade eden bilim adamları, çünkü bu işlem için gerekli olan artemisinin asidinin genetik olarak müdahale edilmiş mayadan da elde edilebileceğini kaydetti. Böylece sıtmayla mücadelede tek bir bitkiye bağımlı kalınmayacağını söyleyen bilim adamları, 4 milyon avroluk bir yatırımla tüm dünyaya yetecek sıtma ilacı üretmenin mümkün olduğunu tahmin ediyor.