Sıcaklar bilinç kaybına neden olabilir!

Yaz aylarında aşırı sıcak ve nemden dolayı sıkça karşılaşılan güneş çarpması, yüksek ateş, halsizlik, baş ağrısı gibi belirtiler yerini bilinç kaybına varan bir tabloya bırakabilir. Memorial Hizmet Hastanesi Dahiliye Bölümü’nden Uz. Dr. M. Nafiz Karagözoğlu, aşırı sıcakların sağlığa olumsuz etkileri ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.

Sıcaklar bilinç kaybına neden olabilir

Yaz aylarında sıkça karşılaşılan güneş çarpması, sıcaklığın da yükselmesi ile önemli bir tehlike haline gelir. Tedbir alınmadığı takdirde yaz eğlencesi kabusa dönüşebilir. Bir anda kişide görülen yüksek ateş, komaya kadar giden sinir sistemi bozuklukları, halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi, kusma, bulantı, nabız hızlanması ortaya çıkan ilk belirtiler arasındadır. Algılama ve koordinasyon yeteneğinin bozulması, görme netliğinde bozulma, göz çukurlarının belirginleşmesi, bilincin kaybolması daha ciddi belirtiler olarak karşımıza çıkabilir.

Kronik hastalığı olanlar tehlike altında

Hava sıcaklığı nemle birlikte arttığında sağlık üzerinde olumsuz etkilere neden olur. Özellikle; dört yaşından küçük çocuklar, yalnız yaşayanlar, engelliler, bakıma ihtiyacı olanlar, hamileler, 65 yaş ve üzeri yaşlılar, aşırı kilolular, açık alanda çalışanlar, kronik hastalığı olanlar (Şeker hastalığı, kalp ve damar hastalıkları, beyin ve damar hastalıkları, böbrek hastalıkları), sürekli ilaç (Özellikle tansiyon düşürücü, idrar söktürücü, depresyon ve uyku ilaçları) kullananlar, alkol ve madde bağımlıları tehlike altındadırlar.

Güneş çarpması hayati tehlikeye neden olabilir

Güneş ve sıcak çarpması, aşırı sıcağa maruz kalma sonucu beden ısısını ayarlayan terleme mekanizmasının bozulmasına bağlı olarak, vücut ısısının düşürülememesi sonucu ortaya çıkar. Vücut ısısı 10-15 dakika içerisinde 40-41 derece üstüne çıkabilir. Güneş veya sıcak çarpması acil olarak tedavi edilmezse kalıcı hasara veya ölüme neden olabilir. Güneş çarpmasında kişinin ateşi 39.4 derece üzerinde, derisi kuru, kırmızı ve sıcaktır. Terleme yoktur, bulantı kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, göz çukurlarının belirginleşmesi ve görme netliğinin bozulması ile komaya kadar gidebilen bilinç bulanıklığı veya kaybı vardır. Bilinç kaybından önce tedaviye başlanması durumunda hastanın iyileşme şansı oldukça yüksektir. İlk yardımda; kişi hemen serin ve hava akımı olan bir yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su veya soğutucularla (vantilatör, klima vb.) soğutulmaya çalışılmalıdır. Kesinlikle içmesi için sıvı verilmemeli ve en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir.

Uzun süre güneş altında kalmayın

Sıcak bitkinliği, uzun süre aşırı sıcağa maruz kalma, yeterli miktarda sıvı almamaya bağlı su ve mineral kaybından dolayı meydana gelir. Sıklıkla yaşlılarda, yüksek tansiyonu olanlarda ve güneş altında çalışanlarda görülür. Aşırı terleme, yorgunluk, halsizlik, bayılma hissi, nabız hızlanması, ateş yükselmesi belirtileriyle kendini gösterir. Deri soğuk ve nemli, nabız hızlı ve zayıf, solunum hızlı ve yüzeysel, şuur açıktır. Güneş çarpmasına göre daha hafif şekilde atlatılır ve hayati tehlikesi yoktur. İlk yardım uygun ve zamanında yapılırsa hastanın genel durumu hızla düzelir. Serin bir yerde ıslak havlu veya bezle hasta serinletilmeye çalışılmalıdır. Bol miktarda sıvı verilmeli,  özellikle de tuzlu ayran içirilmelidir. Yaklaşık 1 saat içerisinde kişinin genel durumu düzelmezse mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.

Aşırı sıcaklardan korunmak için…

•    Günün en sıcak saatlerinde (10.00-16.00) mecbur kalınmadıkça dışarı çıkılmamalıdır.
•    Açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş kumaşlardan yapılan giysiler tercih edilmelidir.
•    Geniş kenarlı ve hava delikleri olan şapka takılmalı ve güneşin zararlı ışınlarından koruyan güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
•    Dışarıda çalışması gerekenler mümkün oldukça güneş altında korunmasız kalmamaya, aşırı hareketlerden kaçınmaya, sık sık tuz içeren sulu gıdalar almaya dikkat etmelidirler.
•    Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde (10.00-16.00) denize girilmemeli ve güneşlen ilmemelidir. Bu saatlerin dışında denize girmek isteyenler güneşten koruyucu krem (en az 15 koruma faktörlü) kullanmalıdırlar.
•    Yoğun fiziksel aktivite ve spor yapmak için sabah ve akşam saatleri tercih edilmelidir. Her bir saatlik spor için en az 2-4 bardak sıvı alınmalı ve ağır egzersizler yapılmamalıdır.
•    Risk altındaki yetişkinler, yaşlılar ve bebekler günde en az iki kez güneş veya sıcak çarpması yönünden izlenmelidir.
•    Bebek, çocuk, engelli ve hayvanlar kapalı ve park etmiş araçlarda kesinlikle bırakılmamalıdırlar.
•    Kapalı alanlar iyi havalandırılmalıdır.
•    Güneş gören pencereler perde ya da benzeri güneşliklerle gölgelendirilmelidir.
•    Vücut ısısının yükselmemesi için sık sık duş alınmalıdır. Bunun mümkün olmadığı durumlarda; ayaklar, eller, yüz ve ense soğuk suyla ıslatılmalı veya silinmelidir.