"Rusya ile ilişkilere sıfırdan başlanmalı"

ABD Başkanı Barack Obama, Moskova ziyaretinin ikinci gününde Rusya Başbakanı Vladimir Putin ile bir araya geldi.

Putin, Obama ile Moskova dışında bulunan ormanlık arazide nehir kenarında bulunan geleneksel Rus mimarisine sahip rezidansındaki görüşmenin başında yaptığı açıklamada, "Ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin daha da ilerletilmesi için sizinle umutlarımızı birleştiriyoruz" ifadesini kullandı.

Obama'nın Moskova ziyareti öncesinde Putin'in soğuk dönem zihniyetine sahip bir lider olduğu açıklamasının, görüşmenin sıkıntılı geçebileceği yorumlarına neden olmasına rağmen, Putin ve Obama son derece samimi görüntüler verdi.

Putin, Obama'nın fotoğraf çekimi sırasında, "Bana zaman ayırdığınız için müteşekkirim" sözlerine, "Rusya-ABD ilişkilerinde soğuk dönemler kadar sıcak dönemler de oldu. Sizinle tanışma fırsatını elde etmekten son derece memnunum" diye karşılık verdi.

Obama, Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev ile dün "mükemmel değerlendirmeler" yaptığını, ancak her konuda uzlaşamayabileceklerinin de farkında olduğunu söyledi.

Putin, basın mensupları önünde yaptıkları bu kısa görüşmenin ardından Obama'ya kahvaltı yapacakları geniş balkonu gösterdi.

Obama ile kahvaltılı görüşmede Putin'e Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov eşlik ederken, ABD tarafında Ulusal Güvenlik Danışmanı Jim Jones, Rusya Danışmanı Michael McFaul ile ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı William Burns da katıldı.

ABD Başkanı, bugün Sovyetler Birliği'nin son Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov ile görüşmesinin ardından Medvedev ile Kremlin'de yeniden bir araya gelecek. Obama, bu görüşmeden sonra Medvedev ile birlikte Rus-Amerikan iş adamları zirvesine katılacak.

Obama'nın, bugün ayrıca Rus muhalefet parti ve sivil toplum örgütleri temsilcileriyle de bir araya gelmesi bekleniyor.

Obama, öğrencilere hitap etti

Obama, Moskova'daki Yüksek Ekonomi Üniversitesi'nde yaptığı konuşmada, Rus edebiyatından iki ülke ilişkilerine, İran'ın nükleer programından Afganistan'daki operasyona kadar ABD'nin politikaları konusunda Rus öğrencilere bilgi verdi.

Rusya'nın edebiyat alanındaki mirasının dünyanın her noktasına değindiğini belirten Obama, "Bu benim Rus göçmenlere ev sahipliği yapan ülkem için de geçerli. On yıllarca Rus kültürüyle zenginleştik" dedi.

ABD'nin güçlü, barışçıl ve refah içindeki bir Rusya taraftarı olduğunu belirten Obama, "Başkan John Kennedy'nin söylediği gibi, İkinci Dünya Savaşında Sovyetler Birliği'nin çektiği acıyı hiçbir ülke savaş tarihinde çekmemiştir. Bu geçmişi yad ederken, güçlü bir Rusya'nın gelecekte sağlayacağı çıkarı da biliyoruz" diye konuştu.

Nükleer silahların yayılması

Obama, konuşmasının nükleer silahlarla ilgili bölümünde Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Hindistan, Pakistan ve Kuzey Kore'nin nükleer denemeler yaptığını gördüklerini belirterek, "Temel bir değişiklik olmadan, hiçbirimiz önümüzdeki 20 yılda bu nükleer silahların daha da fazla yayılmayacağını söyleyebiliyor muyuz" ifadesini kullandı.

ABD'nin bu yüzden nükleer silahların yayılmasını önlemeye çalıştığını ve nükleer silahların bulunmadığı bir dünya istediğini vurgulayan Obama, "Bu hedefin kısa sürede başarılmayacağını bilmeme rağmen, bu hedef için uğraşmak, nükleer silahların yayılmasının ve kullanımının önlenmesinin yasal ve ahlaki altyapısını hazırlıyor" dedi.

Obama, Doğu Asya ve Orta Doğu'da nükleer bir yarışın ne ABD'nin, ne de Rusya'nın çıkarına olduğunu belirterek, "Bu yüzden Kuzey Kore'nin nükleer güç olma çabalarına karşı çıkmak ve İran'ın nükleer silahlara sahip olmasını engellemek için birleşmeliyiz" diye konuştu.

Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev ile görüşmesinde ve Güney Kore'nin de aralarında bulunduğu ülkelerle 21'inci yüzyılda balistik tehditler konusunda ortak çalışma yapmak için görüş birliğine vardıklarını kaydeden Obama, şunları söyledi:
"Rusya'nın, Doğu Avrupa'daki füze kalkanının konfigürasyonuna karşı olduğunu biliyoruz. Yönetimim bu planları ABD, Avrupa ve dünyanın güvenliğini güçlendirmek için gözden geçiriyor. Ben bu planın İran'dan olası saldırıları önlemek için düşünüldüğünü, Rusya ile hiçbir ilgisi bulunmadığını netleştirdim. Aslında İran'ın nükleer silahlanmasıyla ilgili programlar ortadan kalkarsa füze kalkanı için de gerekçe kalmayacak. ABD, Rusya ile füze kalkanı konusunda birlikte çalışma niyetinde."

"Süper güç olmak kuvvetle başka ülkelere hükmetmek değildir"

Obama, 2009 yılında "süper güç" olmanın başka ülkelere kuvvetle hükmetmek veya başka ülkeleri bütün kötülüklerin kaynağı olarak göstermekten geçmediğini belirterek, "İmparatorlukların egemen ülkelere satranç tahtası üzerindeki parçalar gibi davranabileceği günler artık geçti. Güç artık durumu kurtarıcı bir yolun bulunmadığı ve bir tarafın kaybedeceği, öteki tarafın kazanacağı karşı karşıya gelişle elde edilen bir şey değil. Her türlü gelişme paylaşılmalı" dedi.
Rusya ile ilişkilerde bu yüzden sıfırdan başlama (reset) kelimesini kullandığını kaydeden Obama, "Bu, Kremlin ve Beyaz Saray arasında taze başlangıç olmalı. Devlet Başkanınız (Dimitriy Medvedev) ve Başbakanınız (Vladimir Putin) ile mükemmel görüşmelerim oldu" diye konuştu.

"Aşırılıklarla mücadele"

Obama, nükleer silahların yayılmasının önlenmesinin yanı sıra ABD'nin ulusal çıkarlarını ilgilendiren bir diğer önemli konunun da aşırılıkların saf dışı edilmesi olduğunu söyledi.

El Kaide ve iştiraklerinin, dinin yüce barış ve adalet duygularının aksine yıllarca acımasız şekilde her yaştan ve ulustan insanları ve hatta Müslümanları öldürdüğünü kaydeden Obama, "Bu aşırıcılar, Amman ve Bali'de, İslamabad ve Kabil'de insanları öldürdü. Onların ellerinde Amerikalıların ve Rusların kanı var. Daha fazla insanımızı öldürmeyi planlıyorlar. Özellikle Afganistan ve Pakistan sınırında oluşturdukları güvenli yerlerde eğitim alıp faaliyete geçebiliyorlar" ifadesini kullandı.

Obama, ne bu ülkeleri kontrol etmek, ne de buralarda üs oluşturmak istediklerini belirterek, "Aksine biz, Afganistan ile Pakistanlıların güvenlik ve refahının ilerlemesinde onlara yardım edebilmek için Rusya da dahil olmak üzere uluslararası partnerlerle çalışmak istiyoruz" dedi.

Rusya'nın Afganistan'daki uluslararası güce gönderilecek yardım malzemeleri için sınırını açmasından bu yüzden memnuniyet duyduğunu kaydeden Obama, "Taliban tarafından yönetilecek bir Afganistan'dan ne Rusya'nın, ne de ABD'nin çıkarı var. Değişik bir gelecek için birlikte çalışma zamanı. Geçmişin büyük oyununu ve günümüzdeki çatışmaları geride bırakan, Orta Asya'nın güvenliğine katkıda bulunabileceğimiz bir gelecek" diye konuştu.

Küresel ekonomik kriz

Obama, ekonomilerinin yeniden tırmanışa geçmesi için son derece önemli adımlar attıklarını ve sistem düzeninde reformlar yaptıklarını belirterek, "Ancak hiçbir ülke kendini küresel ekonomik krizin sonuçlarından koruyamaz ve hiçbir ülke küresel büyümenin tek motoru gibi çalışamaz. Kriz bize riskin değişerek geldiğini gösterdi. Bugün mümkün olan şeyin 20 yıl önce düşünülemeyeceğini bile hatırlayın. Hindistan Bangalore'da internet bağlantısı olan genç bir kadın, herhangi biriyle her yerde rekabet edebilir" ifadesini kullandı.

Honduras'taki kriz

Obama, konuşmasının Honduras ile ilgili bölümünde de, "Amerika hiçbir hükümete veya ülkeye herhangi bir sistemi empoze edemez ve etmemeli. Herhangi bir ülkeyi hangi tarafın veya bireyin yönetmesi konusunda da tahminde bile bulunamayız. Bugün burada sizlerle birlikteyken bile Amerika, Honduras'ın demokratik yollardan seçilmiş başkanının görevine geri dönmesini destekliyor. ABD'nin politikalarını çok sert dille eleştirmesine rağmen" dedi.

Honduras Devlet Başkanı Manuel Zelaya'yı aynı görüşte oldukları için desteklemediklerini kaydeden Obama, "Biz anlaşabildiğimiz veya anlaşamadığımız kişi olsun, halkın kendi liderini seçme hakkı gibi evrensel bir hakka duyduğumuz saygıdan ötürü böyle davranıyoruz" diye konuştu.

Obama, Rus gençliğine de, geleceğin kendilerinin elinde olduğunu belirterek, "Değişimin bizi nereye götüreceğini siz seçeceksiniz. Çünkü gelecek, orduları savaş meydanlarında toplayanlara, füzeleri toprağa gömenlere değil, eğitim ve yaratıcı hayal gücü olan gençliğe ait. Bu yüzyılın gerçek gücü bu. Son 20 yılda dünyamızda olanları düşünürseniz gelecek yıllarda neleri yapabileceğinizi görebilirsiniz" diye seslendi.

Putin: Görüşme iyi geçti

Rusya Başbakanı Vladimir Putin, ilk kez bir araya geldiği ABD Başkanı Barack Obama ile görüşmesinin "çok iyi" geçtiğini söyledi.

Putin, görüşmeden sonra gazetecilere yaptığı açıklamada, 2 saat süren görüşmenin "aydınlatıcı" ve faydalı geçtiğini belirterek, Obama ile önceki yıllara ait konuları ele aldıklarını, çok sayıda olumlu ve ortak noktalar bulduklarını kaydetti.

Obama da görüşmeden sonra yaptığı açıklamada, Putin'in düşüncelerinin, Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev ile benzer olduğunu gördüğünü söyledi.

Putin'in sözcüsü Dimitriy Peskov da yaptığı açıklamada, Obama'nın Putin ile görüşmesinin ardından bu görüşlerini değiştireceğine inandığını söylemişti.