Rize Kalesi, turizmin yeni adresi olacak

Trabzon Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü uzmanları, Rize Valiliğinin girişimiyle Trabzon Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulunca 1998 yılında kültür varlığı olarak tescil edilen Rize Kalesi'nin sur duvarları, bağlantı kuleleri de dahil Rize Kalesinin restorasyonu için ön inceleme ve araştırma yaptı.

İnceleme sonucunda öncelikle kale ve surlarının tamamen onarılması, bu kapsamda röleve, ristitisyon, restorasyon, çevre düzenlemesi ve aydınlatma projelerinin hazırlanmasına karar verildi. Kalede çalışmaların yapılabilmesi, kültür ve turizm amaçlı kullanımı için belediyeden tahsisi istendi. Rize Belediyesi Meclisi de Eylül ayında yaptığı toplantıda aldığı kararla, kalenin 5 yıl için Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne tahsis edilmesine karar verdi.

Kültür ve Turizm Bakanlığınca da kalenin röleve, ristitisyon, restorasyon, çevre düzenlemesi ile aydınlatma projeleri için 256 bin liralık ödenek tahsis edildi. İhalenin ardından başlayan çalışmalar tamamlanma aşamasına geldi.
 

Doğu Karadeniz'in en önemli turizm merkezlerinden olacak

Rize Valisi Seyfullah Hacımüftüoğlu, Doğu Karadeniz'de turizm açısından simge isimlerden birisinin Sümela Manastırı olduğunu anımsatarak, ''Sümela Manastırı bölgeye gelen hemen herkes için cazibe merkezidir. Bu, tarihi ve kültürel bir mirastır. Rize'de de en az bunun kadar değerli ve önemli Rize Kalesi bulunuyor. Bunun için yapılabilecekleri araştırdık. Belediye bugüne kadar kalenin temizlik ve muhafazası için bazı çalışmalar yaptı. Ancak kalenin, sadece iç kısmından ibaret olarak değerlendirilmesinin doğru olmayacağı düşüncesiyle proje çalışması başlattık'' dedi.

Yöreye gelenlerin nasıl Sümela Manastırı'nı görmeden gitmiyorsa, Rize Kalesini de görmeden gitmemesi gerektiğini ifade eden Hacımüftüoğlu, ''Planladığımız çalışmalar kapsamında önce kalede araştırma ve incelemeler yaptık. 3 ay kadar önce Kültür ve Turizm Bakanlığından kaynak temin ettik. Kalenin de belediyeden tahsisini isteyerek çalışmalara başladık. Kaleyi Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsis eden Rize Belediyesine, bugüne kadar yaptığı çalışmalar nedeniyle de teşekkür ediyoruz'' diye konuştu.
 

Sahilden 400 adımda Rize Kalesi'ne ulaşılacak

Kale surlarının tamamen ağaç ve otlarla kaplandığını, önce bu otların ve ağaçların temizlendiğini anlatan Hacımüftüoğlu, şunları söyledi: ''Ot ve ağaçlar nedeniyle surlar neredeyse tamamen kapanmıştı. Temizlik çalışmasının ardından çok güzel bir yapı ortaya çıktı. Kaleyi Rize'ye gelen herkesin ziyaret edebileceği bir hale getirmek istiyoruz. Bunun için eski 82. Yıl Devlet Hastanesi binasının bulunduğu yerden kaleyi de içine olan alanda gerekirse kamulaştırma yapacağız. Çalışma ile sahilden yürüyerek kaleye çıkılan, gezilen, dinlenilen, aynı şekilde yine yürüyerek inilen bir projeyi gerçekleştirmek arzusundayız. Belirli bir harcama yaptık, yapmaya devam edeceğiz. Şehir merkezinden kaleye çıkmak yaklaşık 400 adım. Asıl hedefimiz de sahilden yürüyerek kaleye çıkılması. Yürüyerek çıkılan bölümlerde ve kale içinde dinlenme alanları oluşturulacak. Aslına uygun şekilde restore edeceğiz. Edilmesi gerekmeyen, aynı kalması gereken yerleri de aynı şekilde bırakacağız. Böylece en az Sümela kadar kıymetli bir tarihi mirası gün yüzüne çıkaracağız ve tüm insanlığın beğenisine aracılık edeceğiz. Bu, Rize'nin prestij projesi olarak.''

Çalışmanın kolay ve kısa sürede bitebilecek bir proje olmadığını dile getiren Hacımüftüoğlu, ''Rize Belediyesi ile ortaklaşa yürüteceğimiz bu projeyi mümkün olduğunca hızlı şekilde yapmaya çalışacağız. Ama sanıyorum en az 5 yıl gibi bir süre alacak. Çünkü proje, kamulaştırma gibi çalışmalar söz konusu. Ama sonuç olarak yola çıkıldı. Süreç uzasa da bu çalışma sonuçlandırılacak'' diye konuştu.

Rize Kalesi'nin sadece Rize'yi değil, tüm Türkiye ve dünyayı ilgilendiren bir miras olduğuna işaret eden Hacımüftüoğlu, ''Kale, sadece Rize'nin değil tüm insanlığın ortak mirası. Dolayısıyla tüm insanlıkla paylaşılacak bir miras. Biz bu prestij projesini hayata geçirmeye gayret göstereceğiz. Vatandaşlarımızdan da projeye destek çıkmalarını bekliyoruz. Ovit, Rize için bir rüyaydı. Şimdi rüya olmaktan çıktı. Bu da rüya olmaktan çıkıp gerçekleşecek bir prestij projesi olacak. Çalışmalarımızı tamamladığımızda Doğu Karadeniz'i ziyaret edenlerin Rize Kalesi'ni gezmeden gideceğini sanmıyorum'' dedi.
 

Rize Kalesi

Rize Kalesi, iç kale ve aşağı kale olmak üzere iki kısımdan oluşuyor. Cenevizliler döneminde kullanıldığı bilinen iç kale, Bizans imparatoru Jüstinyen döneminde (527-563) yeniden inşa edildi. Kenarları düzgün olmayan bir plan gösteren iç kale, 150 metrelik doğal bir yükselti üzerine kurulu. Duvar kalınlığının yaklaşık 1.5 metre olduğu kale yarım daire planlı 5 kuleye sahip.

Aşağı kale ise surlarının bazı bölümlerinin Alexios döneminde (1297-1330) yapılan kale surlarıyla benzerlik göstermesi nedeniyle aynı döneme tarihleniyor. Zamanında iç kaleden kuzeydoğu ve kuzeybatıya açılarak uzayan ve denize ulaşan surlarla çevrili olan kalede, bugün batı surlarının bir kısmı ile bazı kuleler yer alıyor. Bizans döneminde aşağı surları da inşa edilerek kullanılan Rize Kalesi'nin Osmanlılar döneminde de onarılarak kullanıldığı biliniyor.

Bugün Kale Mahallesi'nin bulunduğu tepede yer alan kalenin iç kısmında çay bahçesi bulunuyor. Denize kadar uzanan surların bir bölümü ise deniz dolgusu ve tahribat nedeniyle yıkılmış durumda.