Rakıya "milli içki" tescili

Avrupa Birliği ile müzakerelerde vergilendirme faslının açılış kriterleri arasında yer alan ''yüksek alkollü içkilerin aynı seviyede vergilendirilmesi'' koşulunun yerine getirilmesinde sorun teşkil eden Türk rakısına düşük vergi için şubat ayı ortalarından bu yana bir dizi çalışma gerçekleştirildi.

Türkiye'nin müzakere masasında rakıya daha düşük vergi uygulamasını savunabilmesine ve bu konuda bir derogasyon (ayrımcılık uygulaması) elde edebilmesine dayanak teşkil edecek ilk toplantı 12 Şubat 2009 tarihinde AB Genel Sekreterliğinde yapıldı. Bu toplantıya Türk Patent Enstitüsü, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü ve Gelir İdaresi Başkanlığı temsilcileri katıldı.

Toplantıda AB ile müzakerelerde rakıya indirimli vergi uygulaması için öncelikle Türk rakısının milli içki olarak tescil edilmesi görüşü benimsendi ve bu konudaki çalışmaların Dış Ticaret Müsteşarlığının koordinatörlüğünde yürütülmesi kararlaştırıldı. Sonraki toplantılar Dış Ticaret Müsteşarlığında gerçekleştirildi ve ilgili kuruluş temsilcileriyle düzenlenen bu toplantılarda şu kararlar alındı:

''Rakının milli içki statüsüne kavuşturulması için ilk olarak rakıya ülkemizde coğrafi işaret tescili sağlamak üzere Türk Patent Enstitüsüne başvurulmalı.

-Rakıya derogasyonda ikinci adım olarak da 2008/10 sayılı Konsey Yönetmeliği uyarınca, Avrupa Birliğinde coğrafi tescil yapılmalı. Bunu temin amacıyla da, rakı tanımı ve üretim tekniklerinin bir an önce netleşmesi ve dosyaların hazırlanması sağlanmalı.
-Maliye Bakanlığı, rakının vergisinin yükseltilmesinin, üretime katkı sağlayan tarımsal kesim gelirleri üzerindeki etkisine yönelik bir etki analizi çalışması yapmalı.''
 

Özel komisyon oluşturuldu

Dış Ticaret Müsteşarlığındaki bu toplantılarda, coğrafi işaret başvurusunun hızlandırılması amacıyla da, söz konusu Müsteşarlığın yanı sıra, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü ve Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu temsilcilerinden oluşan özel bir çalışma grubu oluşturuldu. Bu grubun yaptığı toplantılarda da, Türk Patent Enstitüsüne yapılacak coğrafi işaret tescili başvurusunun alt yapısı hazırladı. Sektör temsilcileriyle de görüşmeler yapıldı. Bu arada vergilendirme faslı müzakere çalışmaları çerçevesinde rakının vergilendirilmesine ilişkin olarak AB Genel Sekreterliğinde de bir toplandı düzenlendi ve bu toplantıda da konu, tarım ve vergilendirme fasılları altında yer alan müktesebat bağlamında Komisyon yetkilileriyle birlikte değerlendirildi.
 

TPE'ye tescil başvurusu

Yapılan bu çalışmaların ardından Türk Patent Enstitüsüne coğrafi işaret tescili başvurusunun üreticiler tarafından yapılması görüşü benimsendi. Geleneksel Alkollü İçki Üreticileri Derneği (GİSDER) de geçtiğimiz günlerde, Türk rakısına coğrafi işaret için Enstitüye başvuruda bulundu. Enstitünün bu başvuruyu mayıs ayı içinde sonuçlandırması beklenirken, Türkiye 2. aşamada coğrafi işaret tescili için AB komisyonuna başvuracak. Yetkililer, normalde uzun süren tescil işleminin rakının özel durumu nedeniyle hızlı bir şekilde yürütüleceğini, TAPDK ve ilgili kuruluşlardan acil görüş isteneceğini ve tescil işleminin 15-20 gün içinde sonuçlanabileceğini bildirdiler.
 

2. aşamada AB Komisyonu'na gidilecek

Türk Patent Enstitüsünden Türk rakısı için coğrafi işaret alınmasının ardından, bu defa AB Komisyonuna tescil için gidilecek. AB üyesi ülkeler, tescil için AB Adalet Divanına giderken, AB üyesi olmayanlar, AB Komisyonuna müracaatta bulunuyor. Bu çerçevede Türkiye de, Türk rakısı için AB Komisyonuna coğrafi tescil başvurusu yapacak.
 

Uzo ve rom emsal teşkil edecek

Konuyla ilgili olarak AA'ya bilgi veren bir Maliye yetkilisi, 19 Ekim 1992 tarihli ve 1992/83 sayılı AB Direktifinin 23. maddesiyle, Fransa'nın Rom'u, Yunanistan'ın da Uzo'su için ulusal standart oranının yüzde 50'sine kadar indirimli vergi uygulamasına olanak sağlayan derogasyon hakkı elde ettiğini belirtti.

Yunanistan'ın uzo için aldığı ayrımcılık hakkına AB'nin daha sonra itirazda bulunduğunu ve konunun AB Adalet Divanında ele alındığına işaret eden Maliye yetkilisi, şunları söyledi:
''Ancak Adalet Divanı, bu olayda Yunanistan'ı haklı bularak, itirazı reddetti. Yunanistan bu karar doğrultusunda, uzo için ulusal standart oranının yüzde 50'sine kadar indirilmiş vergi uygulayabiliyor. Yunanlılar için uzo neyse, Türkiye için de rakı aynı şey. İki ürün de benzer özelliklere sahip. İçeride Türk Patent Enstitüsü, AB'de de Komisyonda coğrafi tescil işleminin ardından AB'ye, (Yunanlıların Uzo'suna, Fransızların Rom'una nasıl derogasyon tanıdıysanız Türk Rakısı'na da aynı hakkı verin. Biz de, rakıda yüzde 50 indirimli vergi tarifesine tabi olalım) diyeceğiz.''