Nöroloji araştırmaları

Amerikalı bilim insanları kronik sinir hastalığı ALS’ye yakalanan hastalardan aldıkları cilt hücrelerini sınırsız olarak bölünebilen kök hücreleri olarak programladıktan sonra bunları hastalarda yavaş yavaş bozulan hücrelere dönüştürdü. Yöntem henüz bir tedavi değil, ama yine de hasta hücrelerin ve bozuk dokunun, ihtiyaca göre programlanan yedek hücrelerle tedavi için önemli bir adım.

Bilim insanlarının Science dergisindeki açıklamalarına göre hücrelerin yardımıyla ilk önce hastalığın temeli araştırılacak ve mümkün olduğu takdirde yeni ilaçlar geliştirilecek. Birçok araştırma ekibi, beden hücrelerinin bir tür kök hücrelere geri programlanabileceğini kanıtladılar.

“Uyarılmış çok potansiyelli kök hücreler/ İnduced pluripotent stem cells –iPS “olarak adlandırılan bu hücreler sonsuz olarak bölünebiliyor ve her türlü uzmanlaşmış dokuya dönüşebiliyorlar. Harvard Kök Hücre Enstitüsü’nden Kevin Eggan ve ekibi genetik ALS (Amyotrofik letarl skleroz) hastası olan 82 ve 89 yaşlarında iki kız kardeşten cilt hücresi örneği almış. ALS hastalarında, sinir uyartılarını sırt omuriliğinden kaslara ileten motor nöronlar yavaş yavaş bozulmakta. Ve bunun sonucunda da kaslar sinsice erimekte. Solunum kasları da etkilendiği zaman hastalar ölüyor. Eggan’ın ekibi cilt hücrelerini, iPS hücreleri olarak programladıktan sonra büyüme faktörü proteini ilavesiyle motor nöronlara ve sinir dokusunun destek hücreleri olan astrositlere dönüştürmüş. Bu şekilde hasta hücre tipleri için, hastaların bireysel özelliklerini taşıyan bir tür yedek hücreler elde edilmiş. Hastaların yaşlı ve ağır hasta olmalarının hücrelerin geri programlanmaları için bir engel oluşturmaması çok umut verici oldu diyor uzmanlar. Ancak hücrelerin tedavi amaçlı kullanılabilmesi için biraz zaman gerektiriyor. Nitekim yeniden programlama yüzünden iPS hücrelerinin kanser hücrelerine dönüşme tehlikesi artıyor. Bilim insanları yine de hayvan deneyleriyle hastalıkların iPS hücrelerinin yardımıyla tedavi edilebileceğini kanıtladılar. Örneğin farelerde orak hücreli anemi ve Parkinson hastalığının semptomları önemli ölçüde gerilemiş.