‘Mizah Üzerine’...
Simon Critchley “Mizah Üzerine” isimli kitabında komikliği ve kahkahayı çözümlüyor. İnsan olmanın gülmekle kurucu bağını ortaya koyuyor: “Gülmek bizim hem yüceliğimiz hem çaresizliğimizdir, ikisinde temellenir bizim insan oluşumuz. Gülmek gerçek bir anti-depresandır, özgürleştirir ve hafifletir.”
Cumhuriyet Kitap EkiMizah, egonun kendisini gülünç bulmasıyla harekete geçen bir anti-depresan. Özne kendini adi bir nesne olarak görünce, acı acı ağlamak yerine, kendine gülerek teselli bulur. Mizah egoyu körelten, Prozak kaynaklı sersemlik gibi işleyen bir anti-depresan olmaktansa, bir tür kendini tanıma ilişkisi.
Mizah genellikle karanlık ama her zaman berrak. Kişinin kendisi ve dünyası ile kurduğu derinlemesine bilişsel bir ilişki. Mizahın insan durumunun tevazusu ve sınırlılığını; trajik-kahramansı bir olumlamaya değil güldürücü onaya, Prometheusçu bir otantikliğe değil, otantik olmamanın komikliğine çağrıda bulunan bir sınırlılığı hatırlattığını ileri sürüyor Simon Critchley:
“Benim için gülümseme - sahip olmak ile olmamakla, haz ile acıyla, insan durumunun yüceliği ve acısıyla alay eden - mizahın özüdür. Bu, en yüce gülüş, gülmeye gülen gülüş, mutsuzluğa gülen gülüş, epigrafın bu kitaba karşı neşesiz gülüşüdür, risus purus’tur. Yine de bu gülümseme mutsuzluk değil yükselme, serbestlik, özgürlük ve tesellinin duruluğunu getirir. Bu nedenle, biz, melankolik hayvanlar yani insanlar aynı zamanda en güler yüzlü olanlarız. Gülümseriz, kendimizi gülünç buluruz. Biçareliğimizden gelir yüceliğimiz.”
Mizah Üzerine / Simon Critchley / Çev.: Seyran Sam / Monokl Kitap / 136 s.