Meyveler kadar tohumları da değerli

Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Asım Kadıoğlu, bitki tohumlarının halk arasında yaygın olarak 'çekirdek' olarak bilindiğini, bazen de bitkinin tohumunun, meyvesi ile karıştırıldığını söyledi. Bitkilerin tohumlarının organik ve inorganik maddeler bakımından çok zengin olduğunu belirten Prof. Dr. Kadıoğlu, ''Tohumlarda en fazla bulunan organik bileşikler karbonhidrat ve yağlardır. Bu nedenle bilimsel sınıflandırmada tohumlar, karbonhidrat ve yağ ihtiva edenler olmak üzere ikiye ayrılırlar. Bazı istisnalar olmakla beraber proteinler tohumlarda en fazla bulunan 3. grup organik maddedir'' dedi.

Prof. Dr. Kadıoğlu, bunlara ilave olarak tohumların alkaloidler, fenolik bileşikler, pigmentler, organik asitler, amino asitler, vitaminler (özellikle B grubu) ve mineral maddeleri de belirli oranlarda bulundurduklarını ifade ederek, ''Zengin içeriğinden dolayı tohumlar, insan ve hayvanlar için çok besleyicidirler. Hayvanlara ait yumurtaların besin içeriği ne kadar yüksekse, bitki tohumlarının besleyici özelliği de aynı derecede veya daha yüksektir. Diğer taraftan değişik tohumlar alkaloidler, fenolikler ve glikozitler gibi ilaç yapımında kullanılan hammaddelerin kaynağını oluşturduklarından, bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadırlar'' diye konuştu.
 

Tohumlar antioksidan özelliğe sahip

Birçok tohumun E vitamini içerdiğinden dolayı antioksidan özelliğe sahip olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Kadıoğlu, şöyle devam etti: ''Tohumlar, genel olarak toksik madde ihtiva etmezler. Ancak bazı tohumların toksik madde ihtiva ettikleri de bilinmektedir. Bu nedenle tohumların kullanımında dikkatli olunmalı, bazen aşırı tüketimden kaçınılmalıdır. Bitki tohumlarının kimyasal içeriği kalıtsal olarak kontrol edilir. Bu nedenle her türün tohumlarının kimyasal bileşenleri aynıdır. Sadece bileşenlerin miktarları ortamdan ortama değişebilir. Bitkiler tohumlarını çok büyük bir özenle üretirler. Çünkü bitkiler nesillerini devam ettirmek için genellikle tohumlarını kullanırlar.''

Prof. Dr. Asım Kadıoğlu, bitkilerin, tohumlarını yayan insan ve hayvanlara meyvelerini bir ödül olarak sunduğu, bu nedenle lezzetli meyvelerin yayılımının daha geniş ve hızlı olduğuna dikkati çekerek, şunları söyledi: ''İnsanlar tarafından besin ve tedavi amacıyla kullanılan çok değerli tohumlar bulunmaktadır. İnsanlar, bazı meyveleri tüketirken aynı zamanda tohumlarını da tüketmiş olurlar. Bu nedenle besleyicilik değeri daha da yükselmiş olur. Örneğin incir, dut, nar, üzüm, ahududu, böğürtlen, çilek, frenküzümü ve kivi bu gruptadır. Bunun dışındaki meyvelerin tohumları ayrıca tüketilebilir. Örneğin kayısı, badem, yerfıstığı, Antepfıstığı ve çamfıstığı gibi bazı meyve tohumları çerez olarak tüketilir. Meyvelerin ihtiva ettiği tohumların hepsinin belirli oranlarda insan sağlığı için önemli olduğunu söylemek mümkündür.''
 

Tıbbi önem taşıyan meyve tohumları

Prof. Dr. Asım Kadıoğlu, yıllarca kullanılmış ve tıbbi önemi tecrübe ile sabit olan bazı meyve tohumlarını ve faydalarını şöyle sıraladı:

Ayva tohumu: İçeriğinde yağ ve yüzde 20 oranında musilaj bulunur. Çocuk ishallerinde, boğaz hastalıklarında ve deride yumuşatıcı olarak kullanılır. Annelerin sütünü ise artırır.

Acıbadem tohumu: Yağ ve amigdalin glikoziti bakımından zengindir. Öksürük kesici, idrar artırıcı, ve bağırsak kurtlarını düşürücü olarak etkilidir. Fazla miktarda kullanılırsa zehirli etki yapabilir.

Muşmula tohumu: İdrar artırıcı etkiye sahiptir. Böbrek ve mesane taşlarının düşürülmesinde kullanılır.

Şeftali tohumu: Yağ içerir ve amigdalin isimli bir glikozit taşır. Karın ağrısı ve şeker hastalığına karşı etkilidir. Fazla alındığında zehir etkisi yapabilir.

Kayısı tohumu: Tohumlarda bulunan yağ cilt bakımında, göz kenarlarında oluşan kırışıklıklarda kullanılır.

Antepfıstığı tohumu: İnsanlar tarafından yenilen kısımdır. Yağ, sakaroz ve protein bakımından zengindir. Beden, zihin ve cinsel gücü artırır. Öksürüğe iyi gelir, böbrek ve safra kesesi ağrılarını hafifletir.

Fındık tohumu: İnsanlar tarafından yenilen kısımdır. Yağ oranı fazladır. Protein, şeker, fosfor, kalsiyum taşır. Kuvvet verici ve cinsel gücü artırıcı etkisi vardır. Son yıllarda ise kolesterol düşürücü etkileri üzerinde durulmaktadır.

Çamfıstığı tohumu: İnsanlar tarafından yenilen kısımdır. Akciğer ve kalp hastalıklarında faydalıdır. Cinsel gücü artırır.

Ceviz tohumu: İnsanlar tarafından yenilen kısımdır. Kuvvet verici özellikleri yanında mide ve barsak için de yararlıdır. Zekayı geliştirir.