Merkez Bankası'ndan yeni hamle (12.11.2010)

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, dünkü toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada, zorunlu karşılık oranlarında değişikliğin işaretini vermişti. Kasım ayı toplantısında gecelik borçlanma faizlerini 400 baz puan aşağı çekerek yüzde 5.75'ten yüzde 1.75'e indiren, buna karşılık borç verme faizini yüzde 8.75'te sabit tutan Merkez Bankası Para Politikası Kurul'u, son dönemde artan sermaye girişlerinin iç ve dış talebin büyüme hızlarındaki ayrışmayı belirginleştirdiğine vurgu yapmıştı. Bu durumun hızlı kredi genişlemesi ve uyarılan ithalat talebi kanalıyla cari dengede bozulmaya yol açtığını ve finansal istikrara ilişkin riskleri gündeme getirdiği uyarısında bulunan Kurul, Türk lirası piyasası işlemlerinde vadelerin uzamasını teşvik etmek amacıyla, gecelik piyasada oluşan faizlerin politika faizinden, her iki yönde de konjonktürün gerektirdiği ölçüde sapmasına geçici olarak izin verilebileceğini ifade etmişti. Kurul bu doğrultuda, gecelik borçlanma faizlerinin 400 baz puan daha indirerek borçlanma faizleri ile borç verme faizleri arasındaki farkı artırdığını kaydetmişti.
 

Zorunlu karşılık oranları en son 1 Ekim'de artmıştı

Merkez Bankası, "zorunlu karşılık oranını" Çıkış Stratejisi'nde de açıkladığı üzere etkin bir şekilde kullanıyor. Son olarak kredilerde görülen artışları da dikkate alan Merkez Bankası, 1 Ekim'den geçerli olmak üzere Türk parası yükümlülüklerde zorunlu karşılık oranını yüzde 5'ten yüzde 5.5'e, yabancı para yükümlülüklerde ise zorunlu karşılık oranını yüzde 10'dan yüzde 11'e yükseltmişti. Böylece piyasanın likiditesini yabancı para zorunlu karşılık oranında yapılan artışla yaklaşık 1.5 milyar dolar, Türk parası zorunlu karşılık oranında yapılan artışla ise yaklaşık 2.1 milyar Türk lirası azaltmıştı. Ayrıca 1 Ekim'den itibaren yabancı para zorunlu karşılık oranlarına 5 Aralık 2008'ten beri faiz ödemeyen Merkez Bankası, Türk parası zorunlu karşılık oranlarına faiz ödemesi uygulamasına da 1 Ekim itibariyle son vermişti. Merkez Bankası bu adımıyla, gelecekte zorunlu karşılık oranlarının makroekonomik ve finansal riskleri azaltıcı araçlardan biri olarak daha aktif bir şekilde bir şekilde kullanılabilmesinin yolunu açmıştı.
 

Kriz nedeniyle zorunlu karşılık oranları düşürülmüştü

Merkez Bankası, krizin derinleşmeye başladığı Ekim 2008'de ise küresel krizin piyasalarda yol açtığı sorunları azaltmak amacıyla Türk parası ve döviz likiditesine yönelik olarak alınan diğer tedbirlere ek olarak, zorunlu karşılık oranlarının, 5 Aralık 2008 ve 16 Ekim 2009 tarihlerinde yabancı para yükümlülükler için 2 puan, Türk parası yükümlülükler için 1 puan düşürerek sırasıyla yüzde 9 ve yüzde 5 olarak belirlemişti. Çıkış Stratejisi'nde makroekonomik ve finansal riskleri azaltıcı bir politika aracı olarak zorunlu karşılık oranlarının daha aktif bir şekilde kullanılabileceğini açıklayan Merkez Bankası, bu çerçevede, yabancı para zorunlu karşılık oranlarının, 30 Nisan 2010 ve 6 Ağustos 2010 tarihli yükümlülük dönemlerinden geçerli olmak üzere 0.5'er puan artırarak yüzde 10'a yükseltmişti. Böylece piyasanın likiditesinin yaklaşık 1.4 milyar dolar azaltmıştı.