Memura 'grevsiz' toplu sözleşme hakkı

12 Eylül Anayasa değişikliğinin ardından doğan hak üzerinden yapılan yasal düzenleme TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi. Kamu Sendikaları Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısını'na göre memurlara, grev hakkı olmaksızın toplu sözleşme yapma hakkı tanındı. Sendikaların hükümetle uzlaşamaması halinde Kamu Görevlileri Hakem Kurulu'na sınırlı şekilde başvurma hakkı verildi. CHP'li milletvekilleri, işçilere grev hakkı tanınırken, memurların bu olanaktan yoksun bırakılmasının adil olmadığı yönünde görüş bildirirken, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik, tasarının kısa sürede yasalaşacağını belirterek, memurların Ocak, Şubat, Mart maaş farklarının 15 Mayıs'a yetiştirileceğini ifade etti.

Komisyonda verilen önerge ile borçlu belediyelere toplu sözleşme yasağı getirildi. Buna göre, il mahalli idarenin vadesi geçmiş vergi, sosyal güvenlik primi ile Hazine'ye olan borç toplamının gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin yüzde 10'unu aşması veya ödeme süresi geçtiği halde ödenmemiş aylık ve ücret borcu bulunması, gerçekleşen en son yıla ilişkin toplam personel giderinin, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin belediyede yüzde 30'unu, il özel idaresinde ise yüzde 15'ini aşması hallerinde ilgili madde kapsamında sözleşme yapılamayacak. Sözleşmenin yapılmasından sonra bu hallerin oluşması halinde mevcut sözleşme ise kendiliğinden hükümsüz kalacak.

Belediye Meclisi tarafından belediye çalışanlara sosyal denge tazminatının ödenmesine karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek. Sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere Belediye Başkanı ile en çok üyeye sahip sendika arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilecek. Önergeyle il özel idarelerinin çalışanlarına da sosyal denge tazminatı ödenmesi kararlaştırıldı.

Toplu sözleşme

Toplu sözleşme görüşmelerine Ağustos ayının ilk işgünü başlanacak. Süreç, Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararının alınması da dahil olmak üzere en geç Ağustos ayının son işgünü tamamlanacak. Hafta sonu tatil günleri hariç olmak üzere resmi tatil günlerini kapsayan günlerde toplu sözleşme görüşmelerine ara verilecek. İmzalanan toplu sözleşme metinleri Resmi Gazete'de yayımlanacak. Toplu sözleşme süreci sonunda toplu sözleşme imzalanamaması halinde, üzerinde uzlaşılan ve uzlaşılmayan konuları içeren toplantı tutanağı, tutanağın kamu görevlilerinin geneline yönelik bölümü, Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti Başkanı ve hizmet kollarına yönelik bölümleri ilgili sendika temsilcisi ile Kamu İşveren Heyeti Başkanı tarafından imzalanacak. Devlet Personel Başkanlığı tarafından görüşmelerin uzlaşmazlıkla sonuçlandığına dair tespit tutanağı tutulacak. 3 iş günü içerisinde, sözleşmenin ilgili bölümlerini imzalamaya yetkili olanlar tarafından imzalamaya yetkili oldukları bölümler için Kamu Görevlileri Hakem Kurulu'na başvurulabilecek.

Kamu Görevlileri Hakem Kurulu'nun kimlerden oluşacağı da tasarıyla belirleniyor. 11 üyeden oluşacak olan Hakem Kurulu, en az 8 üyenin katılımıyla toplanacak. Kurul, başvuru tarihinden itibaren 5 gün içinde kararını verecek. Kurul, toplantıya katılanların çoğunluğuyla karar alacak, üyeler çekimser oy kullanamayacak. Kurul kararları kesin olacak ve toplu sözleşme hükmünde sayılacak. En çok üyeye sahip konfederasyon temsilcisinin toplu sözleşme görüşmelerine katılmaması veya görüşmelerden çekilmesi halinde toplu sözleşme görüşmelerine en çok üyeye sahip ikinci konfederasyonla devam edilecek. İkinci konfederasyonun da çekilmesi halinde görüşmeler sonlandırılacak.

Tasarıda, hizmet kolları esas alınarak kurulan kamu görevlileri sendikalarına toplu sözleşme hakkı tanınmadı. Toplu sözleşme hakkı sadece kamu görevlileri sendikaları konfederasyonuna verildi. Üniversitelere toplu sözleşme hakkı da tanınmadı.

İşyerlerinde yapılan tespite göre, kamu görevlilerinden en çok üye kaydetmiş sendika, işyeri sendika temsilcisi seçmeye yetkili olacak. İşyerindeki kamu görevlisi sayısı 200'e kadarsa 1, 201-600 arasında ise en çok 2, 601-1000 arasında ise en çok 3, 1001-2000 arasında ise en çok 4, 2000'den fazla ise en çok 5 işyeri sendika temsilcisi seçilebilecek. Tasarıda, 4-C'liler olmak üzere geçici süreyle ücretli olanlara sendika üyesi olma imkanı tanınmadı.

Polis ve asker sendikaya üye olamayacak

Halen mevcut sistemde olduğu gibi, Polis, asker, jandarma, MİT mensupları, YÖK Başkanı ve üyeleri, üniversite ve teknoloji enstitüsü rektörleri, fakülte dekanları, enstitü ve yüksekokul müdürleri, vali ve kaymakamlar, hakim ve savcılar, MGK ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği kamu görevlileri yine sendikaya üye olamayacaklar. Sadece 100 ve daha fazla kamu görelvisinin çalıştığı işyerlerinin en üst düzeyde amirleri ile yardımcıları ve kamu kurum ve kuruluşlarının özel güvenlik personeli sendikaya üye olabilecek.