Kül bulutları Türkiye'ye gelecek mi?

Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemal Saydam, İzlanda'daki yanardağda meydana gelen patlamalar sonucu oluşan kül bulutlarının atmosferin üst kısımlarına kadar çıktığından güneş ışığının yansıtma etkisiyle atmosferin alt bölümlerinde soğumaya neden olduğunu ve uçakların uçtuğu seviyeleri etkilediğini anlattı.

Önümüzdeki günlerde sıcak havanın etkisine girecek Türkiye'nin bu kül bulutundan çok fazla etkileneceğini düşünmediğini kaydeden Saydam, ''Bu nedenle yanardağın etkilerinin Türkiye'yi teğet geçeceğini düşünüyorum. Kül bulutlarının, Türkiye'ye gelene kadar önemli oranda seyrelmesi bekleniyor. Özellikle Türkiye'yi sağlık açısından etkilemesi neredeyse imkansız'' diye konuştu.

Yetkililerin açıkladığı gibi kül bulutlarının Türkiye'nin Karadeniz ve Trakya Bölgelerini bir miktar etkileyebileceğini dile getiren Saydam, ''Kül bulutları belki bu bölgeleri yalayarak geçebilir. Ama bu etki, kül bulutlarında seyrelme olacağından sağlıkta bir soruna, toplumu alarma geçirecek bir duruma neden olacağını düşünmüyorum'' dedi.
 

Sahra çöllerinin etkisi

Prof. Dr. Saydam, Türkiye'nin son bir kaç gündür güneyden gelen Sahra Çölü tozlarının etkisinde olduğunu ifade ederek, Türkiye'nin sık sık bu etki altına girdiğini ve bu nedenle tansiyon, migren ve alerji gibi rahatsızlıkların yaşandığına dikkati çekti.

Saydam, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim üyesi Prof. Dr. Hayrünnisa Bolay'la yaptıkları araştırmaya göre, Sahra çölü tozlarının sağlıktaki bu etkisinin bilimsel olarak kanıtlandığını da sözlerine ekledi.

THY ek seferler düzenleyecek

Türk Hava Yolları (THY), İzlanda'daki yanardağ patlaması nedeniyle kapanan hava meydanlarının açılmasıyla birlikte yapılacak ek seferlerle yolcuların mümkün olduğunca hızlı bir şekilde seyahatlerinin sağlanacağını bildirdi.

THY'den yapılan yazılı açıklamada, İzlanda'da meydana gelen volkanik hareketler nedeniyle oluşan kül bulutlarının hava trafiğini etkilemesi sonucu THY'nin sefer iptali yaşanan tüm uçuş noktalarına düzenlenmiş biletlemelerde; rezervasyon değişikliklerinin ücret kurallarına bakılmaksızın aynı ve üstü sınıflarda seyahat edilmesi koşuluyla yapılacağı, iade durumunda ise ceza alınmayacağı belirtildi.

Yolcuların seyahat öncesi hava yolu ile irtibata geçerek, uçuşlarıyla ilgili bilgi almaları gerektiği vurgulanan açıklamada, şöyle denildi:
''THY yolcuları, bugün itibariyle ulaşıma açılan Madrid, Barselona, Nice, Roma, Otopeni, Simferopol, Atina uçuş noktalarına yönlendirilmekte, bu istasyonlara hem tarifeli, hem de ek seferler düzenlenmektedir. THY ayrıca, kapanan hava meydanlarının açılmasıyla birlikte yapacağı ek seferlerle de yolcularının mümkün olduğunca hızlı bir şekilde seyahatlerini sağlayacaktır. THY uçuşları, bilet işlemleri ve iptal seferlerle ilgili daha ayrıntılı bilgilere 444 0 849 numaralı Çağrı Merkezinden, satış ofislerinden veya www.thy.com web adresinden ulaşılabilir.''

Uçuşlar iptal

İzlanda'daki Eyfyallayöküll buzulundaki yanardağın püskürttüğü kül bulutu nedeniyle dün Avrupa genelindeki her 3 uçuştan 2'si iptal edilirken; kül bulutları nedeniyle hava koşullarının giderek kötüleşebileceğinden ve uçuşların daha da kısıtlanmasından endişe ediliyor.

Hava yolu şirketleri, iptal edilen uçuşlar nedeniyle yüzbinlerce yolcuya kiralık araç, tren bileti ve otel odası bulunması sorunuyla karşı karşıya kalırken, havacılık endüstrisinin sadece bir günlük zararının 200 milyon doları aşabileceği belirtiliyor.

Avrupa hava trafik ajansı Eurocontrol Başkan yardımcısı Brian Flynn, Britanya hava sahasının büyük bölümüyle Avrupa'nın kuzey ve orta kesimlerinde birçok bölgenin uçuşa kapalı olduğunu kaydetti.

Kuzey Avrupa'da uçuşların tümden durduğunu ''gökyüzü tamamen boş'' ifadesiyle anlatan Flynn, bugünün uçuşlar açısından daha da kötü olabileceğinden endişe edildiğini söyledi. Cuma günü içinde kıta genelindeki 28 bin uçuştan 16 bininin iptal edildiğini belirten Flynn, bunun da bir önceki gün yapılan iptallerin iki katı olduğunu vurguladı.
 

Uçuşa kapatılan hava sahaları

İzlanda'daki yanardağ patlaması nedeniyle ortaya çıkan kül bulutu yüzünden Fransa'nın başkenti Paris başta olmak üzere ülkenin kuzeyindeki havaalanları pazartesi sabahına kadar kapalı kalacak.

İngiltere, İrlanda, Danimarka, Norveç, İsveç, Finlandiya ve Belçika hava sahasını dün uçuşlara kapattı. İtalya'da Milana ve Venedik dahil olmak üzere kuzey kesimindeki havaalanları ile Almanya'da da tüm uluslararası havaalanları kapatıldı.

İsveç ve Norveç'ten daha sonra yapılan açıklamada, hava sahalarının uçuşa uygun olduğu, ancak güvenlik nedeniyle havaalanlarını kapalı tutmayı sürdürecekleri bildirildi.
Fransa, hava alanlarının bugün öğle saatlerine kadar kapalı kalacağını, Belçika ise uçuş kısıtlamalarını bugün sabah saatlerine kadar sürdüreceğini bildirdi.

İsviçre, Slovakya, Hırvatistan ve Macaristan hava sahalarını kapatan ülkeler arasında yer alırken, Polonya Krakow dışındaki havaalanlarını bugün de kapalı tutmayı sürdüreceğini açıkladı.

Daha önce yaptığı açıklamada ülkenin kuzeyindeki hava sahasının bu akşama kadar kapalı tutulacağını duyuran İtalyan Sivil Havacılık Kurumu (ENAC), sürenin Pazartesi saat 08.00'e (TSİ 09.00) kadar uzatıldığını açıkladı.

Öte yandan, Kosova'nın başkenti Priştine'deki uluslararası havaalanında çok sayıda uçak seferi iptal ediliyor. Havaalanı sözcüsü, bugün Batıya yönelik hemen hemen bütün uçuşların iptal edildiğini, iptal sayısının 40'a ulaştığını bildirdi. Priştine'deki THY temsilcisi Oğuz Türkeli ise bugün İstanbul-Priştine-İstanbul seferinin yapıldığını söyledi.
 

İspanya 7 havaalanını açtı

İspanya, kuzeyde kapatma kararı aldığı 7 havaalanını açma kararı aldı. İspanya Sivil Havacılık yetkilileri, kuzeyde gökyüzünün açıldığını ve alanların yaklaşık bir saat kapalı kaldıktan sonra açılmasına karar verildiğini kaydetti.

Açıklamada, ''Kül bulutu dağıldı, Asturias, Santander, Bilbao, Saint-Sebastien, Vitoria, Pampelune ve Logrono'da trafik açıldı'' denildi.

Kül bulutlarının etki alanı

Eyfyallayöküll buzulundaki yanardağın çarşamba günü, bir ay içinde ikinci kez faaliyete geçerek kül püskürtmeye başlamasıyla oluşan kül bulutları Britanya, İrlanda ve İskandinavya ülkelerinin yanı sıra Orta Avrupa'yı da etkisi altına aldı.

Bazı bölgelerde hava türbülansı oluşması, gökyüzünü kaplayan küller nedeniyle gündüzün bir anda adeta geceye dönmesi gibi olağandışı olaylar görülürken, birçok bölgede solunum rahatsızlıklarına yol açacağı endişesiyle halkın evlerinden çıkmaması, dışarıda bulunurken de tozdan korunmak için maske ve koruyucu gözlük kullanılması gibi uyarılarda bulunuldu.
Bazı Avrupa kentlerine adeta kaos havası hakim olurken, Amsterdam'da ek tren seferleri kondu, Eurostar şirketinin Londra-Paris-Brüksel, Thalys şirketinin Fransa-Belçika-Almanya seferlerini tam dolu olarak yaptığı, önceden ayrılmış biletlerin bile satıldığı belirtildi.
Britanya'dan Fransa'ya feribot seferleri için biletlerin telaşlı kalabalıklar tarafından rezerv edildiği, Londra'daki taksi şirketlerine Paris, Milano, Amsterdam ve Zurih'e gitmek yönünde isteklerde bulunulduğu da gelen haberler arasında.

Kül bulutları turistik seyahatlerin yanı sıra iş seyahatleri ve diplomatik ziyaretleri de önemli ölçüde olumsuz etkiledi. Almanya Başbakanı Angela Merkel ABD'den ülkesine dönerken Portekiz'e inmek durumunda kalırken, New York'dan Madrid'e gelecek olan Norveç Başbakanı Jens Stoltenberg'in ertelenen yolculuğu nasıl tamamlayacağı henüz bilinmiyor.

Kül bulutları, Afganistan'da yaralanan ve tedavi için ülkelerine dönmekte olan Alman askerlerini taşıyan uçağın rota değiştirerek İstanbul'a inmesi, ABD'nin İngiltere ve Almanya'daki üslerini geçici olarak kapatması gibi gelişmelere de yol açtı.

İzlanda'da da ise sıcak küllerin volkan çevresindeki buz kütlelerini eritmesi nedeniyle iri buz parçaları akıntıyla sürükleniyor, ülkenin en büyük otoyol şebekesinde yer yer ''ışıltılı'' sel suları akıyor.

Yerden yaklaşık 6 ila 9 kilometre yukarda oluşan kül bulutları ABD'nin doğu sahilleri ile Avrupa arasındaki uçak seferlerini bloke etmiş durumda. Bulutların önemli bölümü ise saatte yaklaşık 40 kilometre hızla Avusturya ve kuzey Fransa ile Rusya'nın doğu ve orta kesimlerine ilerliyor.

Kül bulutlarının etkisi ne kadar sürecek?

Avrupa hava sahasının güvenliğinden sorumlu kuruluş Eurocontrol, İzlanda'daki Eyfyallayöküll yanardağının faaliyete geçmesinin ardından Avrupa'nın önemli bölümünü saran kül bulutlarının etkisinin en az 24 saat daha sürebileceğini bildirdi.

Eurocontrol'den yapılan açıklamada, kül bulutları nedeniyle Avrupa hava sahasında normalde 22 bin olan uçuş sayısının 6 bine düşmesinin beklendiği belirtildi.

Kuzey ve orta Avrupa'nın çoğunda sivil uçuşların yapılmayacağını kaydeden Eurocontrol, aralarında Türkiye, Yunanistan, Bulgaristan, İtalya, İspanya ve güney Balkan ülkelerinin de bulunduğu güney Avrupa'da seferlerin yapıldığını vurguladı.

Yanardağda faaliyet artıyor

İzlanda'da faaliyete geçtikten sonra püskürttüğü kül bulutları nedeniyle Avrupa'daki hava ulaşımının alt üst olmasına sebep olan Eyfyallayöküll yanardağında faaliyetlerin arttığı bildirildi.
İzlanda Üniversitesinden jeolog Magnus Tumi Gudmundsson, kül bulutları 8,5 kilometreye kadar yükselen yanardağı gözleyebilmeleri için rüzgarların bilim adamlarına temiz görüş açısı kazandırdığını, bugün ilk kez faaliyetlerini değerlendirmek için volkanın üzerinde uçabileceklerini söyledi.

Bilim adamları, yanardağda ne kadar buzulun eridiğini tespit edip, patlamaların ne zaman sona ereceğini belirlemeye çalışacak.

Gudmundsson, yanardağda yeterince buzul olduğu müddetçe, daha fazla kül bulutu oluşabileceğini, bunun da daha fazla uçuş iptallerine sebep olacağını ifade etti. Kül bulutları, sıcak magmanın, volkanın tepesindeki eriyen buzullarca hızla soğuması sonucu meydana geliyor.

Türkiye'de de iptaller sürüyor

İzlanda'daki yanardağ patlaması nedeniyle kül bulutlarının yayılması sonucu İstanbul Atatürk Havalimanı'ndan kuzey ve orta Avrupa ülkelerine yapılan uçak seferindeki iptaller 3. gün de artarak devam ediyor.

Atatürk Havalimanı'ndan Avrupa ülkelerine yapılması planlanan uçuş iptallerine yenileri eklendi. Avrupa'da hava sahası kapalı olan İngiltere, İrlanda, Norveç, İzlanda, İskoçya, Finlandiya, İsveç, Letonya, Danimarka, Hollanda, Belçika, Polonya, Almanya ve Fransa gibi ülkelere, bugün hava sahaları kısmen kapatılan İtalya, İsviçre, Slovenya, Moldova, Çek Cumhuriyeti de eklendi.

Atatürk Havalimanı'ndan Londra, Frankfurt, Varşova, Birmingham, Göteburg, Kopenhag, Helsinki, Paris, Berlin, Stockholm, Hamburg, Düsseldorf, Amsterdam, Stuttgart, Brüksel, Münih, Riga, Nürnberg, Oslo, Köln, Manchester, Hannover, Varşova ve Viyana'ya yapılacak sefer iptallerine, bugün Zürih, Milano, Cenevre, Prag, Kişinev, Lyon ve Lubyana da dahil oldu.
Havalimanında yaşanan yolcu yoğunluğu ve kuyrukları bugün de devam ederken, yolcular battaniyelere sarınarak banklarda ve boş ofis odalarında dinleniyor. Bu arada, havalimanında yiyecek ve içecek hizmeti sunan BTA Catering şirketi de yolculara sabah kahvaltılık ikramında bulundu.

Türk Kızılayı, İzlanda'daki yanardağın patlamasının ardından oluşan hava koşulları nedeniyle seferleri iptal edilen ve Ankara, İstanbul, İzmir ve Antalya'daki havalimanlarında bekleyen dış hat yolculara gıda maddesi ve battaniye dağıttı.

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, İzlanda'daki yanardağ patlaması nedeniyle 11 ülkede havaalanlarının uçuşa kapatıldığını, Antalya'dan da dün 50 uçağın kaldırılamadığını söyledi.

Antalya'nın Belek beldesinde düzenlenen Bilgi İşlem Merkezi Yöneticileri Semineri'ne katılan Bakan Yıldırım, gazetecilerin İzlanda'daki yanardağ patlamasının hava yolu ulaşımına etkisiyle ilgili sorularını yanıtladı.

Türkiye'nin bu patlamadan doğrudan etkilenmediğini belirten Yıldırım, ''Ancak 11 ülkede havaalanları, bu küllerin ve yabancı cisimlerin hava meydanlarına, pistlerine olumsuz etkilerinden dolayı uçuşa kapatıldı. Uçuşa kapatılınca, örneğin dün Antalya'dan 50 uçak kaldırılamadı. Benzer şey İstanbul'da da var, başka meydanlarımızda da var'' dedi.

Uçuş iptalleri nedeniyle ülkelerine dönemeyen misafirlere gereken ev sahipliğinin gösterildiğini vurgulayan Yıldırım, ''Bu zorunluluktan kaynaklanan bir şeydir. Yapacak bir şey yok. İnsanların can ve mal emniyeti bizim için her şeyin önünde gelir. Oradan gelen uyarılara göre tekrar program, planlama gözden geçirilir'' diye konuştu.

Toz bulutlarının Türkiye'ye hafta içi geleceğinin öngörüldüğüyle ilgili bir soru üzerine de Bakan Yıldırım, '''Bizdeki bilgilere göre şu anda bir tehlike söz konusu değil ama her türlü gelişmeye karşı da tedbirlerimizi alıyoruz'' dedi.

Antalya'daki iptallerin turizme etkisiyle ilgili bir soru üzerine ise Yıldırım, bu iptallerin kısa süreli olduğunu söyledi. Bakan Yıldırım, bunun sürekli bir olumsuzluğa dönüşeceğini düşünmediklerini, daha doğrusu öyle ummak istediklerini belirterek, ''Birkaç gün içinde inşallah her şey yoluna girer'' diye konuştu.

Tren seferlerinde yoğunluk

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) Sirkeci Gar Müdürü Tayfun Akbulut, İzlanda'da faaliyete geçen yanardağın Avrupa'daki hava ulaşımını olumsuz etkilemesinin turistleri trene yönelttiğini belirterek, ''Hava trafiğindeki kısıtlama nedeniyle dünden bu yana yoğun bir talep alıyoruz. Talebi karşılamak için trenlere vagon ilavesi yaptık'' dedi.

Akbulut, hava trafiğindeki olumsuzluk nedeniyle turistlerin demiryollarına yönelmesi üzerine garda dünden bu yana uzun kuyruklar oluştuğunu söyledi.

Akbulut, İstanbul'dan her gün doğrudan Selanik, Belgrad, Bükreş ve Sofya devamı aktarmalı olmak üzere Avrupa'nın her noktasına ulaşabilecek şekilde düzenli tren seferlerinin olduğunu belirtti.

Yoğunluğu daha çok ülkelerine dönmek isteyen turist grupları ve inter-rail hatlarıyla Avrupa'yı dolaşan gençlik gruplarının oluşturduğunu anlatan Akbulut, yoğunluğun Perşembe gününe kader süreceğini tahmin ettiklerini söyledi.

Akbulut, talebi karşılamak için vagon ilavesine devam edeceklerini dile getirerek, yoğunluğun özellikle Berlin-Münih, Brüksel, Amsterdam ve diğer Avrupa şehirlerine olduğunu kaydetti.

Yaralı asker ülkesine döndü

Öte yandan Afganistan'daki saldırıda yaralanan askerlerle birlikte ülkesine dönerken, İzlanda'da patlayan volkan nedeniyle uçağı Türkiye'ye inmek zorunda kalan Almanya Savunma Bakanı Karl-Theodor zu Guttenberg ile Bakan Yardımcısı Carsten Stawitzki, kara yolu ile ülkesine döndü.