Krize virüs rötarı
Rusya’dan alınan ve ABD’yle kriz konusu olan S-400 hava savunma sistemlerinin daha önce birçok kez nisan ayında aktive edileceğinin açıklanmasına karşın operasyonel hale getirildiğine yönelik Türkiye’den bir açıklama gelmedi.
Hüseyin HayatseverNisan ayı ortasında Reuters ajansı S-400’lerin operasyonel hale getirilmesinin koronavirüs salgını nedeniyle ertelendiğini duyururken ertelemeyle ilgili Milli Savunma Bakanlığı’nın sessizliği dikkat çekiyor.
Teknik olmaktan çok siyasi boyutu öne çıkan S-400’lerin operasyonel hale getirilmesinin ertelenmesiyle birlikte ABD’yle yaşanabilecek yaptırım krizi de bir süre ertelenmiş oldu. Türkiye’nin Rusya’dan 2,5 milyar dolar bedelle satın aldığı ve toplam 4 bataryadan oluşan iki adet S-400 hava savunma sisteminin teslimatı geçen yıl 12 Temmuz’da başlamış, 15 Eylül’de tamamlanmıştı.
Türkiye’ye S-400 teslimatı başlamadan hemen önce Türk yetkililer tarafından yapılan açıklamalarda sistemlerin 2019 yılı içinde operasyonel hale getirileceği belirtilirken daha sonra bu tarih Nisan 2020 olarak açıklanmıştı.
ABD’den S-400’lerin operasyonel hale getirilmesi durumunda Türkiye’ye yaptırım uygulanacağı tehditleri karşısında hükümet yetkilileri S-400’lerin kullanılmasından vazgeçilmesinin söz konusu olmadığını vurgulamıştı.
Son olarak Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 5 Mart’ta Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yaptığı görüşmenin ardından Moskova dönüşü uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada “S-400 şu anda artık bizim malımız.
S-400’ü büyük oranda teslim almış vaziyetteyiz. Tamamı elimizde. Nisandan itibaren de artık faal hale gelecek” demişti.
MSB SESSİZ
Nisan ayı başında S-400’lerin operasyonel hale getirilmesi konusunda gözler Türkiye’nin adımlarına çevrilirken Ankara kulislerinde Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın açıklama yapabileceği konuşuldu. Bu konuda resmi bir açıklama gelmezken 20 Nisan’da Reuters ajansı, “bir Türk yetkiliye” dayandırarak yaptığı haberinde koronavirüs salgını nedeniyle Türkiye’nin S-400’leri operasyonel hale getirmeyi ertelediğini, ancak kullanımından vazgeçilmesinin söz konusu olmadığını duyurdu. Milli Savunma Bakanlığı, erteleme haberiyle ilgili soruları yanıtsız bıraktı.
SİYASİ MESAJ
S-400’lerin operasyonel hale getirilmesi konusu teknik olmaktan çok siyasi bir anlam taşıyor. Ankara’daki Mürted Hava Üssü’nde bulunan S-400 sistemlerinin halihazırda test için birçok kez operasyonel hale getirildiği biliniyor. S-400’lerin operasyonel hale getirilmesinin ertelenmesiyle ABD’yle yaşanabilecek yaptırım krizi bir süreliğine ertelenmiş oldu. ABD, Türkiye’ye “S-400’leri operasyonel hale getirmeyin” mesajını ilk kez Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham aracılığıyla iletmişti. ABD’li yetkililer daha sonra S-400 konusundaki mesajlarını sertleştirmiş ve Türkiye’nin ABD yaptırımlarından kurtulması için S-400’leri iade etmesi gerektiği yönünde çıkışta bulunmuştu.