Körfez’de hareketli saatler

Geçen hafta Basra Körfezi’nde olağanüstü gelişmeler yaşandı. Neyse ki, büyük bir felaketle sonuçlanabilecek olay, olabilecek en az hasarla atlatıldı. Kısa süren ama etkisini Birleşik Arap Emirliği’nin (BAE) her karış kumunda hissettiren hadisenin ardından bölge sakinleri günlük hayatlarına geri döndü. Yaşananları “beklenmedik bir gelişme” olarak yorumlayan yetkililer, “Can kaybı olmaması en büyük tesellimiz” dedi. Dubai’deki gelişmeleri düzenli aralıklarla olmasa da sizlere aktarmaya çalışan biri olarak dünya medyasının atladığı bu önemli haberi anlatmak, omuzlarımda taşıdığım yükü az da olsa hafifletmek istiyorum. 

Her şey 2020 yılının ilk ayının ikinci hafta sonu başladı. Basra Körfezi’nde uzun süredir ısınan sular birden soğudu. Güneşin eksikliğini hiç hissettirmediği Dubai’de hava bir anda değişti. Beyaz bulutlar önce griye sonra siyaha dönüştü. Ardından güneş ortadan kayboldu. Hava sıcaklığı aniden düştü ve sağanak yağış başladı. Gökyüzünde bunlar yaşanırken aşağıda da sıra dışı görüntüler vardı. Sıcağın rehavetiyle havuzlarda serinlemeye çalışan insanlar sağa sola kaçıştı. Çölde safari yapanlar bile tatillerini yarıda bırakıp geri dönmeye başladı. Yeni yılın ilk fırsatlarından yararlanmak için alışveriş merkezlerini dolduranlar, yüzde 90’lara varan indirimli ürünleri aldıkları yerlere bırakıp otoparklara koşturdu. Kendilerini araçlarına atıp bulundukları yerden uzaklaşmaya çalıştılar. Ne kadar hızlı hareket ederlerse o kadar çabuk kurtulacaklarını sanıyorlardı ama hepsi yanıldı, çünkü bir anda herkesi etkisi altına alan panik havası durumu iyice zorlaştırdı. 

Bu arada yağmur şiddetini artırarak yağıyor, yol kenarlarında biriken sular caddeleri, kaldırımları yutuyordu. Bütün bu tabloya kaza yapan birkaç otomobil de eklenince trafik durma noktasına geldi. Emirlikleri birbirine bağlayan karayolundaki manzara da şehir içi yollardan farklı değildi. Sekizer şeritlik dev otoban otoparka dönüşmüştü. Benzer durum, son teknolojiyle inşa edilen metro ve tramvay duraklarında da tekrarlandı, tünellerde oluşan su birikintileri nedeniyle seferler aksadı. Havaalanlarındaki pistleri kaplayan suları boşaltmaya çalışan ekipler yüzünden pek çok uçuş iptal edildi. Karmaşa 2.5 saat sürdü. Gerisi tam bir kaos... Yağmura göre inşa edilmeyen, drenaj sistemi son derece zayıf olan kentteki alışveriş merkezleri geçici olarak kullanılamaz hale geldi. Milyonlarca dolarlık lüks araçların sergilendiği galeriler gölete dönüştü. Bazı bölgelerde elektrikler kesildi, ev ve işyerlerine ulaşılamadı. Çaresiz kalan vatandaşlar telefonlarına sarılıp yardım istedi. Kriz masasına 3 bin 200 yardım ihbarı geldi. Sadece Dubai’de 55’i ciddi hasarlı olmak üzere toplam 1880 trafik kazası oldu. 24 uçak seferi iptal edildi, diğer tüm seferlerde 5 saate varan gecikmeler yaşandı. Temizlik ve kurtarma çalışmalarına 3 bin görevli katıldı.1.3 milyon metreküp yağmur suyu boşaltıldı. 

Neden iklim değişikliği mi?

BAE’nin son 24 yıldaki en yüksek yağış miktarının kaydedildiği 12 Ocak’ta saatte 150 mm’ye ulaşan yağışlar 2.5 saat boyunca devam etti ve ardından tahmin ettiğiniz gibi güneş açtı. Bu satırları Karadeniz’de okuyorsanız “biraz yağmur yağmış işte yaygara yapma” diyebilirsiniz. Burada bir iki saat etkili olan yağış bulunduğunuz yerde günlerce devam ediyor olabilir ama unutmayın burası çöl ve Dubai bu çölde hızla yükselen yapay bir kent. En büyük sorunu sıcaklık. Biraz serinlemek için her yolu deniyorlar. Bunlardan biri de yapay yağmur. Bu çalışmalar 30 yıldır aralıksız devam ediyor. Sadece kümülüs bulutlara uygulanabilen tohumlama işleminde, magnezyum, sodyum klorür ve potasyum klorürden oluşan tuz kristalleri uçaklarla gökyüzüne taşınıyor ve yüklerini bulutlara bırakıyor. Oluşan nem yağmura dönüşebiliyor. Ama nereye, ne kadar yağacağını kestirmek güç. Bazen çiseliyor bazen de böyle aşırı görüntülere neden olabiliyor. Başta belirttiğim gibi, kriz atlatıldı fakat önemli bir soruya hâlâ net bir yanıt verilemedi. Son yağışlara iklim değişikliği mi yoksa bulut tohumlaması mı neden oldu? Gerçek yakında ortaya çıkacak ve buna sigorta şirketleri karar verecek. Araçlarını doğal afetlere karşı sigortalayanların dileği iklim değişikliği, çünkü hasarları bu tanım kapsamında ödenecek. Yağışların nedeni yapay yağmursa... İşte o zaman durum biraz karışacak. Körfez’de yaşanan bu kritik haberi aktardıktan sonra rahatladım. Gelişmeleri bildirmeye devam edeceğim. Sigorta şirketlerinden bir açıklama yapılırsa ilk duyan yine siz olacaksınız.

remgok@gmail.com