Kendi paramızla zehirlendik

Taksim’deki Gezi Parkı’nda başlayan ve yurt geneline yayılan protesto eylemlerinde yoğun biber gazı kullanımı tartışmalara yol açarken veriler biber gazının Türkiye’nin önemli ithalat kalemlerinden biri olduğunu gösteriyor. Türkiye’de üretilmeyen biber gazı, ABD başta olmak üzere Brezilya, Kore ve diğer Güney Amerika ülkelerinden ithal ediliyor. Fiyatı oldukça pahalı olan biber gazı için Türkiye önemli miktarda döviz ödüyor.

Son 12 yılda 62 tonluk biber gazı ve göz yaşartıcı sprey ithal eden Türkiye, bunun için 21 milyon 269 bin dolarlık ödeme yaptı. Biber gazının kilosu ise 62 dolara, yani 110 liraya kadar çıkıyor.

AKP iktidarıyla birlikte biber gazı kullanımı da arttı. 2000 yılında 42 ton, 2001’de 13 ton olan biber gazı ithalatı, 2005’te 115 ton, 2006’da 90 ton, 2007’de 75 ton kullanıldı. Türkiye, 2005’te 1.2 milyon dolar, 2006’da 1.6 milyon dolar, 2007’de 2.9 milyon dolarlık biber gazı ithalatı yaptı.

Yeni fişekler yolda

Biber gazı ithalatı 2008’de 67 ton (2.5 milyon dolar), 2009’da 37 ton (1.6 milyon dolar), 2010’da 48 ton (2.5 milyon dolar), 2011’de 39 ton (1.9 milyon dolar) olarak gerçekleşti. Temmuz 2012’de açıklanan verilere göre; geçen yıl 21 ton biber gazı ithal edilirken bunun için 1.3 milyon dolar ödendi.

Gezi Parkı eylemlerinde ise yaklaşık 130 bin biber gazı fişeği kullanıldı. Bu miktarın da öngörülenden fazla olması nedeniyle planlama dışında yeni alım yapılması kararlaştırıldı. Milliyet’in haberine göre, Emniyet Genel Müdürlüğü’nde yapılan değerlendirmeler sonucunda, yaklaşık 100 bin dolayında yeni biber gazına ihtiyaç olduğu tespit edildi. Gezi Parkı olaylarının sürebileceği ya da yeni olayların yaşanabileceğini göz önünde bulunduran Emniyet birimlerinin bu amaçla acil ihaleye çıkacağı öğrenildi.

İkmal ve Bakım Dairesi’nce ihale hazırlığı başlatıldı. Emniyet’in daha önce bütçe ödeneğinden 2013 yılı için aldığı yaklaşık 150 bin gazın yanı sıra yeni alınacak 100 bin adet biber gazının alımı için Maliye’den yeni bütçe ödeneğinin talep edileceği, olumsuz yanıt alınması halinde ise Başbakanlık Örtülü Ödeneği’nden alım yapılmasının planlandığı kaydedildi.

Olaylarda kullanılan TOMA araçlarının zarar görmesi nedeniyle de yeni TOMA ve Shortland tipi zırhlı araç alınması planlandı. Bu çerçevede, 45 TOMA ve 15 Shortland araç alınmasının öngörüldüğü kaydedildi.

Biber gazı üreticisi firmalara tepki yağıyor

Gezi Parkı protestoları sırasında yaşanan polis şiddeti sonrası, on binler, Türkiye’ye biber gazı ve göz yaşartıcı satan firmaları e-posta bombardımanına tuttu. 196 ülkede 30 milyondan fazla üyesi bulunan dünyanın en büyük imza kampanyası platformu Change.org’da, 14 Haziran’da başlatılan “Biber Gazı Fişeklerini Geldikleri Yere Geri Fırlatalım, Firmaları e-posta bombardımanına tutalım” imza kampanyasına bugüne dek 46 bini aşkın kişi katıldı.

Polisin toplumsal olaylarda kullandığı OC ve CS olarak bilinen gazların ABD, Brezilya ve Koreli üreticilerden ithal edildiği ifade edilen kampanyada “Türk polisinin kullanım şartnamelerine uymadan ve eylemci kitlelere karşı taciz unsuru olarak değil tamamen silah olarak kullandığı bu malzemeyi Türkiye’ye göndermeyi durdurmaları için ilgili firmalara ve bu ülkelerin elçiliklerine protesto mesajları gönderebilirsiniz. Fişeği geri fırlatma sırası sizde” deniliyor. Kampanyada verilen bilgiye göre Türkiye’ye biber gazı ihraç eden şirketler şöyle: Koreli Daekwang Chemical Co., Ltd, Brezilyalı Endereço Condor e Welser Itage, ABD’li NonLethal Technologies.

Gazı Çiçek mi ithal ediyor?

Cemil Çiçek’in oğlu Ahmet Çağrı Çiçek’in biber gazını Türkiye’ye getiren ithalatçı şirketin ortağı olduğu iddia ediliyor. Sosyal medyada yer alan yorumlara göre Çiçek’in biber gazı ithalatçısı bir şirkette hissesi bulunuyor. Ahmet Çağrı Çiçek geçen yıl mayısta Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) yönetim kurulu üyeliğine seçilmişti. Yasal açıdan EPDK yönetim kurulu üyelerinin herhangi bir şirketle ortaklığı olmaması gerekiyor.
Yine de iddialar üzerine CHP Hatay Milletvekili Mehmet Ali Ediboğlu, İçişleri Bakanı Muammer Güler’e, “Biber gazı ithalini hangi şirket yapmaktadır? Basında çıkan haberler doğrultusunda bu şirketin kurucu ortağı bir milletvekilinin oğlu mudur” diye sordu.

Türkiye’nin biber gazı ithalatındaki artışa dikkat çeken Ediboğlu, şöyle devam etti: “Yapılan biber gazı ithalinde, etkilerinin çok daha ağır olduğu bilinen ve kullanılması uluslararası kurallar çerçevesinde yasaklanan portakal gazı bulunmakta mıdır? Son kullanma tarihleri geçmiş ürünler kullanıldı mı?”