Kadın gücü geri dönüşüm ile birleşti
“Çöp(m)adam”, Balıkesir’in Ayvalık ilçesinde çöplerin çanta, kalemlik, örtü gibi günlük yaşantıda kullanılabilir eşyalara dönüştürüldüğü bir atölye... Çöp(m)adam tüketimi azaltmayı, geri dönüşümü arttırmayı ve bunları kadınlarla yapmayı hedefleyen bir proje. Şimdiye kadar 450 kadının istihdamının sağlandığı atölyenin proje koordinatörü Amerikalı Tara Hopkins, Çöp(m)adam’ı ‘çöp züppeleri’ olarak tanımlıyor.
Leyla KılıçGönüllü ve profesyonel olarak, gençliğinden beri sivil toplum kuruluşları içinde çalışmalarda bulunan ve antropoloji mezunu olan Hopkins, özellikle eşitlik ve güçlendirme alanlarında çalışmalar yürütüyor. Kadın gücünü yaşattığı Çöp(m)adam ile 10 yıldır hem kendinin hem de atölyede çalışan kadınların hayatına sürdürülebilir bir hareketle yeni bir soluk getiren Hopkins ile bu süreci konuştuk:
Çöp(m)adam nasıl başladı?
Yeni bir akışla birlikte hareket ederek, farklı bir şeyler yapıp sivil toplumla ilgili bazı konulara farklı bir açıdan yaklaşarak bir fark yaratmayı denemenin zamanının çoktan geldiğini düşündüm. Yıllardır kadın hareketinde aktif olarak çalışıyordum ve kadınları güçlendirmek için çok daha temelden çalışmak istiyordum. Bir de, Türkiye’de çok sayıda kadının sahip olduğu el becerilerine saygılı bir girişime odaklanmak istiyordum.
Çöp(m)adam başlamadan önce beklentileriniz nelerdi? Çöp(m)adam beklentilerinizi karşıladı mı?
Bu işe girişirken o kadar çok şey bildiğimi sanıyordum ki! Beklentilerim arasında, kadınları güçlendirmeye odaklanan bir atölye kurmak, çok uluslu şirketlerin kurumsal sosyal sorumluluk projeleri için çalışmak, bir ortamın farklı yönlerine odaklanarak başkaları için bir model oluşturmak vardı. Model olup olmadığımızdan pek emin değilim, ancak insanların bizi hem kadınları güçlendirmeye hem de çevresel sorumluluk bilincinin artmasına odaklanmış olarak görmesinden mutluyum. Kadınlara, bu projeyi en az 5 yıl boyunca sürdüreceğime söz vermiştim ve bu yaz biz 10. yıldönümümüzü kutladık.
Kaç kadına istihdam sağlıyorsunuz?
Şimdiye kadar 450 kadın ile çalıştık. Birçok kadın bizi başka bir yerde çalışmak için terk etti. Bununla gurur duyuyoruz, bizimle çalışmanın kadın olmaktan sonraki ikinci kriteri, hayatlarında daha önce maaşlı bir işte çalışmamış olmalarıydı.
Çöp(m)adam’da erkeklere yer var mı?
Tabii ki! Çöp(m)adamın tek iş ortağı erkekti. Kadınları çalışmaya teşvik eden erkekler de erkek müşteriler gibi çabalarımızın destekçileri. Ancak bu ülkede kadınların yüzde 30’dan azı işgücünde kendini gösteriyor bu nedenle biz özellikle kadınlara fırsat sunuyoruz.
Çöp(m)adam büyük bir geri dönüşüm hareketi. Geri dönüştürülen ürünlerde seçici misiniz?
Aslında, seçim için daha az seçenek olmasını ve böyle bir projeye ihtiyaç duyulmamasını dilerdim. Biz insanlar çok fazla atık üretiyoruz, çok bencilce, gereksiz yere. İdealizmim her zaman gerçeklikle bağdaşmadığı için Çöp(m)adam olarak, çöp züppeleri olduğumuzu belirtmem gerek. Atılacak Tetra ambalaj, endüstriyel keçe, röntgen filmi ve plastik şişeler gibi malzemelerin geri dönüşümünü sağlamanın yanı sıra onları kullanıyoruz da. Yararlandığımız malzemeler bazen bize gönderilen ürünler bazen de günlük yaşantıda kullandığımız şeyler oluyor ama daima çekici ve yüksek kaliteli ürünler yapmak için ne kullanılabilirse onları tercih ediyoruz.
Sizce Çöp(m)adam gibi geri dönüşüm projeleri nasıl geliştirilebilir?
Dürüst olmak gerekirse, daha az atık üretmeye odaklanılması gerekiyor. İnsanlar geri dönüşüme katkı sağlamak için birbirini teşvik etmeli. İnsanlar, yerel yönetimle ya da geri dönüşüme odaklanan şirketlerle konuşarak yaşadıkları yere geri dönüşüm tesislerini kurmalarını ya da atıkları almaları için talepte bulunabilir ama hepsinden önce daha az atık üretilmeliyiz.
Sürdürülebilir bir yaşam için tüketimi kitlesel olarak nasıl durdurabiliriz?
Her şeyden önce, daha az kullanın, daha az atık oluşturun. Plastik pipetleri kullanmayın, içecek siparişi verdiğinizde bunu söyleyin. Alışverişte plastik poşetlere ‘hayır’ deyin ve bez çantalar alın. Mümkün olduğunca yürüyün ya da toplu taşıma araçlarını kullanın. Yiyecek atıklarınızı evde kompost(evde gübre yapımı) haline getirin ve bitkileriniz için harika bir gübre elde edin. Yerel olarak alışveriş yapın. Çabalarınızın bir fark yarattığına inanın, çünkü yaratırlar. Güzelliğin tadına varın ve toprağınızı ve suyunuzu, denizlerinizi, nehirlerinizi, göllerinizi sevin. Örnek olarak önderlik edin ve başkalarına dünya anayı sevdiğinizi, çok güzel ve muhteşem ülkenizden başlayarak gösterin.
TÜRKİYE’DE ATIK MİKTARI Türkiye İstatistik Kurumu’nun tüm belediyelere uygulanan 2014 yılı Belediye Atık İstatistikleri Anketi sonuçlarına göre, bin 396 belediyenin bin 391’inde atık hizmeti verildiği tespit edildi. Atık hizmeti verilen belediyelerden 28 milyon ton atık toplandığı belirlendi. Kişi başı günlük ortalama belediye atık miktarı 1.08 kg olarak hesaplandı. Üç büyük şehrimizde ise toplanan kişi başı günlük ortalama atık miktarı İstanbul için 1.16 kilogram, Ankara için 1.10 kilogram, İzmir için 1.12 kilogram olarak belirtildi. Belediye atıklarının yüzde 64’ü düzenli depolama tesislerine gönderildi. Atık toplama ve taşıma hizmeti verilen belediyelerde toplanan 28 milyon ton atığın, yüzde 63.5’i düzenli depolama tesislerine, yüzde 35.5’i belediye çöplüklerine, yüzde 0.5’i kompost tesislerine gönderildi, yüzde 0.5’i ise diğer yöntemler ile bertaraf edildi. |