İzmir'in işgali ile uyanan milli mücadele ruhu

İzmir’in işgali, Türk halkında ‘işgale karşı koyma’ şuuru uyandırmış ve yurdun her yerinde protesto mitingleri yapılmaya başlanmıştır. Bu tepkilerin ardından, Türk halkı, ‘Kuvay-ı Milliye’ olarak adlandırılan bölgesel direniş örgütlerini kurarak, yörelerinde düşmanla mücadeleye başlamışlardır. 

İzmir Redd-i İlhak Heyeti ve İzmir Belediyesi, Yunan askerlerinin İzmir rıhtımına ayak bastığını anında yurdun her tarafına telgraflarla duyurmuşlardır. İzmir’in Yunanlılar tarafından işgal edildiği haberi Denizli’ye ulaştığı an, halk belediye önünde toplanmaya başlamıştır. Belediye Başkanı Hacı Tevfik Bey ve Mutasarrıf Faik Bey belediye binasının balkonundaki yerlerini almış ve Müftü Ahmet Hulusi Efendi toplanan kalabalığa:

“Saygıdeğer Denizliler! Hemşerilerim! Bugün sabahın erken saatlerinde İzmir Yunanlılar tarafından işgal edilmiştir. Bu saldırıya karşı kayıtsız kalmak dine ve devlete ihanettir... Cihat tam anlamıyla bir dinî görev olarak karşımızdadır. Karşımıza çıkarılan Yunan’a biz yenilmedik. Yunanlıların bir Türk ilini ellerine geçirmelerinin ne anlama geldiğini, İzmir’de şu bir kaç saat içinde işlenen cinayetler gösteriyor. Silahımız olmayabilir, topsuz tüfeksiz, sapan taşlarıyla da düşmanın karşısına çıkacağız. Silah ve cephane azlığı veya yokluğu hiçbir zaman mücadeleye engel teşkil etmez. Fetva veriyorum, elinizde hiçbir silahınız olmasa bile yerden alacağınız taşları düşman üzerine atmak suretiyle karşı koyunuz. Biz birçok ülkelere hükmetmiş Fatihlerin torunlarıyız” diyerek, Yunanlıların İzmir’i işgalini şiddetle protesto etmiştir.

Mitingden sonra halk üzgün ve sinirli bir ruh hali içinde dağılmıştır. Öğleden sonra gençler, Türk Ocağı salonunda toplanarak işgali lanetlemişlerdir. Aynı hareket halk tarafından, Delikçınar’da tekrarlanmış ve halkın dini ve milli duyguları harekete geçirilmiştir. Aynı gün ikindi üzeri, hükümet konağında toplanan şehrin ileri gelenleri, mutasarrıfla birlikte İstanbul’daki İtilaf Devletleri temsilciliklerine protesto telgrafları çekmişlerdir.

15 Mayıs sabahı, İzmir’in işgalinden dört saat sonra düzenlenen Denizli mitingi, işgale İzmir dışından gösterilen ilk toplu tepki olarak civar illere de öncü olmuştur. Aydın Milletvekili olacak Dr. Mazhar Bey’in anlattıklarına göre; yanında 57. Tümen komutanı Şefik Bey olduğu halde, Denizli’den Ahmet Hulusi imzasını taşıyan telgrafı aldıklarında, Şefik Bey telgrafı okuyarak; 

“Denizli Müftüsü, tutulacak en sağlam vatanseverce yolu bize göstermektedir. Ben asker olarak elimdeki bütün imkânlarla vatanımı korumak için namus ve şeref andı içtim. Fakat bunu, Denizli’deki hareketi örnek alarak yapmak akıl ve mantık gereğidir” demiştir.