Gözler Gül'ün kararında

Genel Kurul'da muhalefetin sert tepkilerine neden olan, Suriye kara sınırındaki mayınlı arazinin temizlenmesiyle ilgili yasa tasarısı 4 haftalık çalışmaların ardından geçti. 4 Haziran'da Meclis'te AKP'nin oylarıyla geçen yasa aynı gün Çankaya'ya Köşkü'ne sunuldu.


Cumhurbaşkanı Gül'ün kararı

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Türkiye ile Suriye Sınırları arasında mayın temizlenmesine ilişkin yasayı hukuk danışmanlarına ayrıntılarıyla inceletirken, kararını önümüzdeki hafta veya 15 günlük yasal inceleme süresinin dolacağı 19 Haziran Cuma günü açıklaması bekleniyor.


Değişiklik yetmedi

Kamuoyunda büyük tartışmalara neden olan ve Meclis'te muhalefetin Genel Kurul'u çalışmalarını kilitlemesinin ardından, Hükümet, geri adım atarak yasada yeni düzenlemelere gitti. Genel Kurul çalışmaları sırasında Hükümetin verdiği değişiklik önergeleriyle; Mayın temizleme işinin tek yetkilisi olan Maliye Bakanlığı yerine mayın temizleme işi için öncelikle Milli Savunma Bakanlığı'na yetki verildi. Bakanlık, Kamu İhale Yasası'nda savunma ve güvenlik hizmetleri için tanınan istisnadan yararlanarak davet usulüyle ihalesiz olarak bu işi yaptırma yoluna gidilmesi düzenlemesi getirildi.

Bu formülle iş, Genelkurmay'ın da istediği şekilde, NAMSA'ya verilebilecek. İkinci alternatif ise işin Kamu İhale Yasası hükümlerine göre Maliye Bakanlığı'nca hizmet satın alınma yöntemiyle yaptırılmasını öngörüyor.

Ancak, Hükümetin son dakika değişikliği de işe yaramadı. Muhalefetin Genel Kurul'daki tüm engelleme taktiklerine ve AKP'lilerin de fide vermesine rağmen yasa 4 Haziran günü geçti.

CHP, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün kararının ardından Anayasa Mahkemesi'ne gitmeye hazırlanırken, MHP ise yasanın Cumhurbaşkanı tarafından onaylanması halinde Hükümeti ve ve Cumhurbaşkanını halka miting düzenleyerek şikayet edecek.


Eğer onaylanırsa CHP ve MHP ne yapacak?

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün kararını bekleyen CHP, Suriye sınırındaki mayınların temizlenmesini öngören yasanın iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesine yapacağı başvuru için hazırlıklarını sürdürüyor. Yasanın Anayasa'ya aykırı olarak düzenlediğini öne süren CHP, Mayın temizleme işinin Milli Savunma Bakanlığı'nca yapılması ya da Maliye Bakanlığı'nca ihale yapılması için yasaya ihtiyaç olmadığını savunuyor.

CHP'nin yasayı şu gerekçelerle Anayasa Mahkemesi'ne götürmeyi düşünüyor:
"Yasanın içine özel olarak yap-işlet-devret modeli yerleştirilmiştir. Bu yasa, genel bir yasa olmaktan uzaktır. Bir işe özgü yasa çıkmaz. Yasaların temel özelliği sürekli olmasıdır. Yasalar, bir defa kullanılıp misyonunu tamamlamaz. Yasayla düzenlenmesi gereken konuların yönetmeliğe bırakılmasının yasama tekniğine aykırı olduğu, Yasama tekniğine ve Anayasa'ya açıkça aykırıdır."


Yasa ne getiriyor

Yasaya göre, Türkiye-Suriye kara sınırındaki antipersonel, antitank kara mayınları ve patlamamış mühimmat beş yıl içinde temizlenecek. Bu süre, Türkiye'nin, Ottawa Sözleşmesi gereğince, topraklarındaki mayınları temizlemek için son tarih olan 2014'e denk geliyor.

Öncelik Savunma Bakanlığı'nda: Mayın temizleme işini, öncelikli olarak Milli Savunma Bakanlığı yaptıracak.

İkinci seçenek: Bu yöntemle olmazsa, temizleme işini Maliye Bakanlığı, hizmet satın alarak yaptıracak. Mayından temizlenen alanlardaki Hazine'ye ait taşınmazların tasarrufu Maliye Bakanlığı'na geçecek. İhale, Kamu İhale Kanunu'na tabi olacak. İhalenin komisyonlarının oluşumunu Maliye Bakanlığı belirleyecek. İhale şartnamesinin hazırlanması, yapılacak işin muayene ve kabulü Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı temsilcilerinden oluşan ortak bir komisyon tarafından yapılacak.

Üçüncü seçenek: Bu iki yöntemle de olmazsa, tasarının ilk halindeki yöntem uygulanacak.
Mayın temizliği, toprakların en fazla 44 yıllığına tarım için kullandırılması karşılığında temizleyen şirkete verilecek.

Bu ihale, Devlet İhale Kanunu ve Kamu İhale Kanunu'na tabi olmayacak. Koşulları Maliye Bakanlığı belirleyecek.

İhale, toprakların kullanım süresinden en çok indirim yapana verilecek. Arazideki askeri yasak bölge ve sınırdaki güvenlik sistemi için ihtiyaç duyulacak alanlar da temizlenecek, ancak temizliği yüklenene kullandırılmayacak.

Parça parça ihale edilebilecek: Her üç seçenekte de, ihaleyi yapan bakanlık arazinin temizlenmesini bir bütün olarak veya kısımlara ayırarak ihale edebilecek. Temizlenecek mayınlı alanların öncelik sırası Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı'nın mutabakatıyla belirlenecek.

Maden ve petrol için farklı uygulama: Mayınlı alanda bulunan maden ve petrol gibi yeraltı zenginlikleri için, bu yasa değil, mevcut yasalar geçerli olacak.