Etinden, sütünden, yününden

 Bu dağ devesi türünü Kanada’nın eksi 40 derecesine alıştırdılar ve Alpaka adında Kanada’ya göçmüş bu canlıyı, etinden sütünden, bilhassa yününden yararlanılır hâle çevirdiler. Orta öğretim ders kitaplarında söylendiği gibi, etinden sütünden ve yününden; bir de yazları kurak ve sıcak, kışları nemli ve yağışlı vardı ama bu ayrı bir hikâyedir...

Deve deyince inatçı falan sanmayın, bunlar çok uslu, sakin hayvanlar, çoban sözünden çıkmıyorlar. Bu hayvanlar, her tür iklime hemen alışması bir yana hastalıklar açısından da sahiplerini hiç üzmüyor; veterinere yılda bir göster, aspirinle idare et misali, öyle işte. Otçul tabii, kışın saman, yazın otlak; Allah ne verdiyse, karınları doyuyor. O yüzden şimdi ülkenin hemen her yerinde yüzlerce Alpaka çiftliği var; hayvan nüfusu da 40 bin civarına yaklaşmış bulunuyor. Sadece Alberta’da yirmi üç çiftlik, ahır... Federal Kanada hükümeti ve yerel eyalet hükümetleri hayvancılık deyince alpakalara özel teşvik uygulamaktadır. Piyasa açık, verimli, destek de var!

2 METREYE KADAR SIÇRAYABİLİYOR

Ortalama bir eşek büyüklüğündeki alpakalar sevimli hayvanlardır; koyun kuzu suratlı, bazıları keçiye benziyor ve tabii daha sevimliler. Kıvırcık tüyleri sürekli uzuyor, kes kes makas dayanmıyor. Alpaka tüyü tekstil sektöründe en aranan, değerli bir malzeme; alpaka yününden örgü bir giysi paha biçilmez bir şeydir. Alpaka yününün 100 gramı 30 Kanada Doları civarındadır. Yününden yapılan çoraplar bilhassa tavsiye ediliyor, şeker hastalarına, kan dolaşımı sorunu olanlara, bir de ayak kokusundan ev ziyaretine gitmeye çekinenlere. Sütündeki protein değerlerini geçelim, gıda açısından zengin ve peyniri de çok lezzetli. Etine gelince, bonfilesi için beslenmiyor olsa da bazı bazı kasaplık yerde bulunuyor, meraklısına; pahalı ama kilosu 90 Kanada Doları civarıdır.

Bu hayvanların haylazlığı meşhur; yüksek atlama antrenmanı yapmış jimnastikçi atlet gibiler, bir buçuk, hatta 2 metreye kadar sıçrayabiliyorlar. O yüzden alpaka çiftliklerinde en mühim mesele çit çekmek, 2 metrelik tel örgü şart diyor Alpaka üreticileri, yoksa gider bunlar kurda kuşa yem olur. Bir de bunların tükürme huyu var ki, yetiştiriyorsan alışacaksın; gülü seven dikenine katlanır misali, alpakasını seven tükürüğüne salyasına razı olacak. Zaten tükürme huyu dışında pek kuzucuk hayvanlar, özellikle çiftlikleri gezen ailelerin çocukları bunlara bayılıyor; al götür, pufuduk yastık gibi kullan. En güzel tarafı bunlardan alınan yünlerin 25 değişik rengi hazır olarak üzerinde gezdirmesi, boyamaya gerek yok, hangi renk arıyorsan var.

Hayvan pazarında alpakanın fiyatı 500-1000 Dolar arasında değişiyor, el sıkışıyorsun şapkalı kovboylarla, alıp çiftliğine götürüyorsun; tabii evvela bir çiftliğin de olmalı. Benim çiftliğim hiç olmadı, başkalarının çiftliklerini ziyaret ederim o yüzden; en sonunda hani şu Kış Olimpiyatları’nın yapıldığı Alberta eyaletinin Calgary kenti yakınlarındaki bir Alpaka ahırını gezip gördük. Bayan Leslie Unruh, burada 300 civarında alpakayı beslediği bir küçük çiftliğin sahibidir. Ailesiyle birlikte çiftlik kıyıcığında bir evde yaşıyor. Kapısını da hem alpaka tanımaya, sevmeye gelenlere açıyor hem perakende-toptan yün satışına devam ediyor. Hani mahallenin yüncüsü olur ya, çiftliğini öyle butik bir işletmeye çevirmiş. 

Alpakacılık sadece Kanada’da değil, pek çok ülkede yaygındır. Avustralya, Yeni Zelanda, ABD gibi ilgi gösteren yerlerde bu hayvanlar otlamaya başladılar. Bu arada Türkiye’de de alpakaya dair bir ilgi alanı oluştu. Türkiye’de Selçuk Üniversitesi ve iş dünyasının girişimiyle bir projenin olduğunu söyleyebiliriz, fakat hangi aşamaya varıldı, bilmiyoruz. Belki bu yazıdan sonra ilgilenenler çıkar, Anadolu’nun alpakası da olur. Koyun kuzu sürüsünün çobanı bunlara da bakar, fakat çoban köpeğinin hası olan Sivas kangalları alpakayı görünce şaşırır mı, bakın bunu bilemedim. 

senolasenola@gmail.com