Eşek sütünde fırsatçılık

Dünyada sütü nedeniyle her geçen gün sayıları ve çiftlikleri artan eşekler Türkiye’de ise kaderine terkedilmiş durumda.

Türkiye’de 90’lı yıllarda 1 milyon 250 bin olan eşek nüfusu Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2005 yılında 341 bin seviyesine indi. Son 10 yılda ise yüzde 55 düşen eşek sayısı 2015’te 155 bine kadar indi. Bir dönem kırsalda ailelerin vazgeçilmez yardımcısı olarak her türlü işte kullanılan eşekler şimdilerde kırsal alanlardan yoğun göçün olması ve makineleşme ile birlikte neredeyse kaderlerine terkedildi.

Fiyatı 80-100 lira

Avrupa’da ise eşek sütü hem bireysel tüketim hem de kozmetik sanayiinde önemli oranda kullanılıyor. İtalya’da devlet eşek sütünü çocuk hastanelerine veriyor. Başta Avrupa olmak üzere dünyanın farklı bölgelerinde eşek sütü elde etmek için çiftlik ve üretim projeleri geliştiriliyor. Bu ülkelerin başında ise İtalya, İngiltere, Fransa, Mısır, İsrail, Hindistan, Çin, Meksika ve Pakistan gibi ülkeler geliyor.

Avrupa’da litresi 50-60 Avro’ya satılan eşek sütü Türkiye’de de ortalama 80 ile 100 liradan alıcı buluyor. Pahalı bir ürün olduğu için suiistimale açık. Satılan sütün ne kadarının eşek, ne kadarının inek sütü ve su olduğunu anlamak mümkün değil.

Mevzuat yok

Söz konusu fiyatlar Türkiye’de de eşek sütü üretimine yönelik çiftlik kurma projelerini cazip kılıyor ama burada da ciddi bürokratik engeller var. Türkiye’de eşek çiftliklerine ve eşek sütü üretimine yönelik hali hazırda bir mevzuat yok. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na göre eşekler, çiftlik hayvanı olarak adlandırılmıyor. Mevzuat eksikliğinden ötürü bakanlık eşek sütünü çiğ süt satışı tarafında tescil etmiyor.

Antalyalı girişimci ve eşek çiftliği sahibi Mehmet Ali Yalçın, 2008’de kurduğu eşek çiftliğinde günde ürettiği toplam 10-12 kilogramlık sütü Türkiye’nin dört bir yanına sattığını belirterek, “Devlet inek ve mandaya verdiği desteği, eşek üreticilerine de versin” dedi.

Günlük tüketilmeli Eşek çiftliği sahibi Mehmet Ali Yalçın Türkiye’de eşek sütü tüketiminin son dönemlerde Avrupa’dan gelen ilgiden dolayı yaygınlaşmaya başladığını, sütün anne sütüne en yakın süt olduğunu, sivilcilere, saç dökülmesi ve tırnak kırılmasına iyi geldiğini söyledi. Yalçın, halkın eşek sütüne ilgisi arttıkça fırsatçıların da eşek sütü adı altında hijyenik olmayan ortamlarda üretilmiş sütleri satmaya başladığını vurguladı. Çiftliğinde 300 eşek bulunduğunu anlatan Yalçın, sütün günlük tüketilmesi gerektiğini ifade etti. Eşek sütü tüketicisi Hakan Karaman Türk vatandaşlarının çoğunun ilk olarak neye yaradığını bilmediği için eşek sütünü içmediğini belirterek “İslamda eti yenmeyen hayvanın sütü de içilmez. Eşek sütünün ülkemizde tüketilmemesinin sebetlerinden biri de budur” dedi.